Kluczowe założenia nowego budżetu UE na lata 2028–2034
Komisja Europejska opublikowała odpowiedzi na pytania dotyczące drugiego pakietu wniosków w sprawie kolejnego długoterminowego budżetu Unii Europejskiej. Wśród głównych celów znalazło się połączenie kilku dotychczasowych programów w jeden spójny instrument finansowy, który ma usprawnić zarządzanie jednolitym rynkiem, polityką celną oraz współpracą w zakresie zwalczania nadużyć finansowych.
Programy wspierające jednolity rynek i cła
Nowy program połączy pięć wcześniejszych inicjatyw, w tym instrumenty dotyczące jednolitego rynku, ceł oraz zwalczania nadużyć finansowych. Celem jest zwiększenie synergii między działaniami, bardziej elastyczne finansowanie oraz wzmocnienie unii celnej i ochrony interesów gospodarczych Unii Europejskiej.
Wzmocnienie europejskiej przestrzeni sprawiedliwości
Komisja Europejska planuje ponad dwukrotne zwiększenie budżetu programu „Sprawiedliwość” do 798 mln euro. Program ten ma zapewnić cyfrową i odporną infrastrukturę sądownictwa, wspierać szkolenia oraz współpracę sądową, a także ułatwiać transgraniczne uznawanie orzeczeń. Część środków zostanie przeznaczona na działania zapobiegające korupcji.
Wsparcie dla państw i terytoriów zamorskich
W odpowiedzi na zmiany geopolityczne, Komisja proponuje uproszczenie struktur wsparcia dla państw i terytoriów zamorskich, w tym Grenlandii. Na lata 2028–2034 przewidziano blisko 1 mld euro na współpracę i rozwój tych regionów.
Energia jądrowa: likwidacja, badania i rozwój
Nowy budżet przewiduje wsparcie zarówno dla likwidacji obiektów jądrowych, jak i rozwoju badań w tej dziedzinie. Program badawczo-szkoleniowy Euratom obejmuje szeroki zakres – od syntezy jądrowej, przez małe reaktory modułowe, po gospodarkę odpadami promieniotwórczymi i szkolenia kadry sektora.
ITER i przyszłość energii termojądrowej
Projekt ITER pozostaje kluczowym elementem rozwoju energii termojądrowej w UE. Wkład Unii w tę inicjatywę ma wzmocnić konkurencyjność europejskiego przemysłu i rozwój technologii syntezy jądrowej. Dodatkowo, budżet Euratomu wspiera badania nad syntezą oraz partnerstwa publiczno-prywatne w tym obszarze.
Likwidacja elektrowni Ignalina
Program Ignalina wspiera Litwę w procesie likwidacji elektrowni jądrowej z reaktorami typu czarnobylskiego. Działania obejmują demontaż, dekontaminację oraz bezpieczne gospodarowanie odpadami. Program przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa jądrowego w regionie i całej UE.
Ochrona euro i walka z fałszerstwami – program Perykles V
Komisja Europejska proponuje kontynuację programu „Perykles”, który wspiera ochronę euro przed fałszerstwami, uwzględniając nowe zagrożenia związane z cyfrową walutą i sztuczną inteligencją. Program zakłada szkolenia, wymianę pracowników oraz współpracę między państwami członkowskimi i Komisją.
Podsumowanie i dalsze informacje
Nowy budżet UE na lata 2028–2034 ma na celu zwiększenie efektywności finansowania, bezpieczeństwa gospodarczego oraz wsparcia dla innowacyjnych technologii, w tym energii jądrowej. Działania te mają wzmocnić strategiczną autonomię i konkurencyjność Unii Europejskiej.
Źródło: Komisja Europejska
