Modernizacja sieci kluczowa dla transformacji energetycznej
Urząd Regulacji Energetyki (URE) opublikował oficjalne podsumowanie swoich działań oraz planowanych inicjatyw na rzecz modernizacji i rozwoju sieci elektroenergetycznej w Polsce. Dokument wskazuje, iż blisko połowa istniejących sieci, zwłaszcza linii napowietrznych, powstała ponad 40 lat temu. Tymczasem moc zainstalowana odnawialnych źródeł energii (OZE) może wzrosnąć do 2030 roku o 230% w stosunku do 2021 roku i przekroczyć 51,6 GW.
Aby sprostać tym wyzwaniom, URE inicjuje zmiany regulacyjne, wspiera cyfryzację oraz podejmuje działania ułatwiające przyłączanie OZE i magazynów energii do sieci. Kluczową inicjatywą w tym zakresie jest Karta Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki (KET).
Karta Efektywnej Transformacji – stabilne zasady dla inwestorów
KET powstała w 2021 roku jako odpowiedź na rosnące potrzeby modernizacji sieci i zapewnienia elastycznych zasad przyłączania nowych źródeł energii. W listopadzie 2022 roku Prezes URE i pięciu największych dystrybutorów energii w Polsce podpisali porozumienie, które upraszcza proces podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz ułatwia finansowanie modernizacji sieci.
W ramach KET działa siedem zespołów zadaniowych, które opracowują rozwiązania dotyczące elastyczności sieci, taryf, inteligentnych liczników i współpracy sektora elektroenergetycznego z ciepłownictwem. W 2024 roku do KET dołączyły kolejne podmioty, w tym operatorzy OSDn (małych sieci dystrybucyjnych) oraz organizacje wspierające transformację energetyczną.
Rekordowe inwestycje w infrastrukturę sieciową
Zwiększone nakłady na inwestycje to jeden z kluczowych efektów działań URE i KET. Plany rozwoju operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD) na lata 2023-2028 przewidują inwestycje na poziomie 72 mld zł, co oznacza wzrost o ponad 70% w porównaniu do wcześniejszego okresu (42 mld zł na lata 2020-2025).
Operator systemu przesyłowego również zwiększa nakłady. Plan na lata 2025-2034 zakłada inwestycje rzędu 64 mld zł, czyli o 78% więcej niż w poprzednim planie (36 mld zł na lata 2023-2032). Łącznie na modernizację sieci dystrybucyjnych i przesyłowych przewidziano ponad 130 mld zł.
URE walczy z odmowami przyłączeń i wspiera cyfryzację sieci
Problem odmów przyłączenia nowych źródeł OZE do sieci jest jednym z głównych wyzwań transformacji energetycznej. W latach 2021 – 2022 liczba odmów wzrosła dziewięciokrotnie. W 2023 roku łączna moc z negatywnie rozpatrzonych wniosków wyniosła 83,6 GW.
Aby usprawnić proces przyłączania, Prezes URE zaproponował zmiany w Prawie energetycznym, obejmujące m.in.:
- obowiązek składania wniosków o warunki przyłączenia w formie elektronicznej,
- skrócenie terminu ważności warunków przyłączenia z 2 lat do 6 miesięcy,
- możliwość cesji uzyskanych warunków przyłączenia,
- cyfryzację procesu przyłączeń, zwiększającą przejrzystość i efektywność.
Dzięki nowelizacji Prawa energetycznego Prezes URE uzyskał także prawo do wydawania wytycznych dotyczących rozwoju sieci i realizacji inwestycji priorytetowych.
Pełna cyfryzacja i inteligentne liczniki do 2030 roku
Jednym z długoterminowych celów KET jest cyfryzacja i automatyzacja sieci elektroenergetycznych. Do 2030 roku wszystkie liczniki w Polsce mają mieć funkcję zdalnego odczytu, co pozwoli na lepsze bilansowanie mocy i większą elastyczność systemu. Na koniec 2024 roku w Polsce funkcjonowało ok. 7 mln takich urządzeń.
Rozwój inteligentnych taryf i systemów predykcyjnych umożliwi bardziej efektywne zarządzanie siecią i szybsze dostosowywanie jej do potrzeb dynamicznie rozwijającego się rynku OZE.
Stabilne regulacje kluczem do sukcesu transformacji energetycznej
Podsumowując działania i plany URE, Prezes Urzędu Rafał Gawin podkreśla, iż modernizacja sieci i rozwój infrastruktury są najważniejsze dla bezpieczeństwa energetycznego Polski.
Konsekwentna realizacja programów inwestycyjnych i poprawa efektywności sieci powinny być priorytetami strategii energetycznej kraju. Niezbędne jest monitorowanie postępów i dostosowywanie działań do zmieniających się warunków. – podsumował Gawin.
