1 miesiąc temu
- Projekt ustawy określa zadania związane z ochroną ludności oraz wskazuje podmioty odpowiedzialne za ich realizację.
- Celem projektowanych regulacji jest podniesienie poziomu ochrony ludności w Polsce.
Podstawowe cele ustawy
Głównym celem projektowanych regulacji jest wzmocnienie ochrony ludności cywilnej przez organy władzy publicznej. Proponowane zmiany mają zapewnić bezpieczeństwo zarówno w czasie pokoju, sytuacjach kryzysowych, w stanach nadzwyczajnych, jak i w czasie wojny.
Jak wynika z uzasadnienia projektu, przewidziane w nim rozwiązania mają służyć:
- zapewnieniu najwyższym organom władzy państwowej i organom administracji publicznej ciągłości kierowania bezpieczeństwem narodowym;
- zwiększeniu potencjału państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa swoim obywatelom i innym osobom przebywającym na terytorium RP;
- wzmocnieniu zdolności struktur obrony cywilnej do ochrony ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych oraz przezwyciężania ich bezpośrednich następstw.
Zadania z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej
Projekt ustawy zawiera szeroki katalog zadań z zakresu ochrony ludności, w skład którego wchodzą działania, takie jak:
- identyfikacja i monitorowanie zagrożeń, ocena ryzyka;
- tworzenie rezerw materiałowych i finansowych;
- edukacja w zakresie ochrony ludności;
- informowanie, ostrzeganie, alarmowanie;
- ewakuacja ludności, zwierząt, mienia i dóbr kultury;
- organizowanie pomocy humanitarnej.
Rola administracji publicznej
Projektowane regulacje podkreślają znaczenie współpracy między różnymi szczeblami administracji oraz integrację działań na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym.
Projektodawca wskazał organy administracji publicznej adekwatne w sprawach ochrony ludności, którymi są:
- wójt (burmistrz, prezydent miasta);
- starosta;
- marszałek województwa;
- wojewoda;
- minister adekwatny do spraw wewnętrznych;
- inni ministrowie kierujący działami administracji rządowej, którym podlegają lub są przez nich nadzorowane podmioty ochrony ludności.
W projekcie ustawy zawarto również katalog podmiotów realizujących cele i zadania ochrony ludności, którymi są m.in.:
- Rządowe Centrum Bezpieczeństwa;
- Państwowa Straż Pożarna;
- Służba Ochrony Zabytków;
- zakłady opieki zdrowotnej oraz jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne;
- samorządowe jednostki organizacyjne wskazane odpowiednio przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę oraz marszałka województwa;
- ośrodki pomocy społecznej.
Co istotne, dla zapewnienia wykonania zadań ochrony ludności, organy ochrony ludności będą mogły zawierać porozumienia o współpracy w wykonywaniu zadań ochrony ludności m.in. z:
- organizacjami pozarządowymi realizującymi zadania ochrony ludności;
- samorządowymi jednostkami organizacyjnymi;
- podmiotami prognozującymi i monitorującymi zagrożenia;
- przedsiębiorcami i innymi podmiotami świadczącymi usługi pomocy doraźnej i humanitarnej dla ludności.
System Bezpiecznej Łączności Państwowej
Projekt ustawy przewiduje utworzenie Systemu Bezpiecznej Łączności Państwowej (dalej: System), który ma służyć zagwarantowaniu ciągłości funkcjonowania administracji państwowej oraz ochrony ludności zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny.
System będzie zapewniał m.in.:
- interoperacyjność pomiędzy systemami łączności i komunikacji administracji publicznej, służb mundurowych podległych ministrowi adekwatnemu do spraw wewnętrznych z systemami podległymi Ministrowi Obrony Narodowej, w ramach procesu modernizacji systemów infrastruktury krytycznej;
- możliwość ostrzegania, powiadamiania i alarmowania ludności o zagrożeniach oraz skomunikowania służb państwowych i podmiotów ochrony ludności w wykonywaniu zadań ochrony ludności i porządku publicznego.
Zgodnie z projektem ustawy, operatorem Systemu ma być minister adekwatnego do spraw wewnętrznych. Do jego zadań będzie należeć m.in.:
- zarządzanie siecią łączności państwowej, w tym wchodzącymi w jej skład urządzeniami i infrastrukturą telekomunikacyjną;
- zapewnienie możliwości szyfrowania komunikacji pomiędzy użytkownikami instytucjonalnymi i indywidualnymi, w tym z wykorzystaniem urządzeń i narzędzi kryptograficznych certyfikowanych przez ABW lub SKW.
Na realizację zadań dotyczących Systemu minister adekwatny do spraw wewnętrznych otrzyma dotację celową z części budżetu państwa.
Obiekty zbiorowej ochrony
Projekt ustawy tworzy system ewidencji, utrzymywania i budowania schronów i ukryć doraźnych na potrzeby ludności.
W celu ochrony ludności przed skutkami zagrożeń, w szczególności klęsk żywiołowych, działań terrorystycznych lub działań wojennych projektodawca przewidział obiekty zbiorowej ochrony, takie jak:
- budowle ochronne: schrony i ukrycia;
- miejsca doraźnego schronienia.
Jak wynika z projektu ustawy, budowle ochronne i miejsca doraźnego schronienia powinny spełniać wymagania określone w przepisach budowlanych, jak również wymagania techniczne i lokalizacyjne oraz być zaprojektowane jako obiekty podwójnej funkcji, w sposób, który umożliwi ich wykorzystanie zgodnie z potrzebami właścicieli lub zarządców.
Zgodnie z projektem ustawy, za prowadzenie krajowej ewidencji obiektów zbiorowej ochrony będzie odpowiadał Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej. W ewidencji będą znajdowały się dane o istniejących schronach i ukryciach, planowanych miejscach organizacji ukryć doraźnych, obiektach potencjalnie przydatnych do przystosowania na ukrycia doraźne oraz obiektach osłonowych, a także podział na obiekty publiczne i niepubliczne. Ewidencja będzie niejawna.
Finansowanie systemu ochrony ludności
Jak wynika z projektowanych przepisów, finansowanie zadań ochrony ludności będzie planowane w ramach budżetów samorządów gmin, powiatów i województw.
Zadania z zakresu ochrony ludności mają być finansowane w ramach rezerwy celowej, o której mowa art. 26 ust. 4 ustawy z 26.4.2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 122). Na dofinansowanie zadań własnych z zakresu ochrony ludności jednostki samorządu terytorialnego będą mogły otrzymywać środki z Państwowego Funduszu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej (dalej: Fundusz) w formie dotacji celowej.
Wśród przychodów Funduszu wskazano m.in.:
- wpłatę z budżetu państwa z części budżetowej nr 29 Obrona Narodowa, w wysokości nie niższej niż 0,3% PKB;
- środki pieniężne pochodzące z kar nakładanych w drodze mandatu karnego przez strażaków, o których mowa w art. 23 ust. 6 ustawy z 24.8.1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 127);
- darowizny, spadki, zapisy.
Przeznaczeniem środków Funduszu będzie finansowanie lub dofinansowanie podmiotów ochrony ludności i zadań z zakresu ochrony ludności.
Etap legislacyjny
8.8.24 r. Stały Komitet Rady Ministrów przyjął i skierował do dalszych prac rządowych projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej (numer projektu UD70).
