Nowe priorytety UE: Fundusze odbudowy pójdą na obronność

Zdjęcie: https://www.euractiv.pl/section/polityka-wewnetrzna-ue/news/nowe-priorytety-ue-fundusze-odbudowy-pojda-na-obronnosc/

Unijne miliardy na odbudowę po pandemii niedługo zasilą europejskie fabryki broni? Komisja Europejska szykuje plan, który może całkowicie odmienić dotychczasowe priorytety finansowe Wspólnoty.

Komisja Europejska chce przeznaczyć niewykorzystane środki z funduszu odbudowy po pandemii na zwiększenie produkcji w przemyśle obronnym oraz finansowanie zakupów broni przez armie państw UE – tak wynika z ujawnionej wczoraj (4 czerwca) propozycji, co oznaczałoby istotną zmianę priorytetów budżetowych całej wspólnoty.

Zgodnie z nowo opublikowanym komunikatem Komisji środki z unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) „mogłyby wspierać dobrowolne wkłady państw członkowskich w przyszły Europejski Program Przemysłu Obronnego” (EDIP).

Program EDIP ma na celu trwałe zwiększenie zdolności produkcyjnych europejskiego przemysłu zbrojeniowego poprzez zachęcanie do wspólnych zakupów wojskowych przez kilka państw UE. Producenci uzbrojenia od dawna argumentują, iż długoterminowe bezpieczeństwo finansowe, wynikające z dużych zamówień, sprzyjałoby niezbędnym inwestycjom.

Wczorajsza propozycja nawiązuje do ostatnich działań niektórych państw UE, które badają możliwości przeznaczania funduszy postcovidowych na inwestycje w bezpieczeństwo zamiast w zrównoważony rozwój lub cyfryzację.

Zaledwie w zeszłym tygodniu Komisja zatwierdziła polski Krajowy Plan Odbudowy o wartości 6 miliardów euro, który obejmuje również projekty obronne.

Od zdrowia do armat

Komisja po raz kolejny proponuje, by kraje członkowskie przekierowały unijne fundusze pierwotnie przeznaczone na cele cywilne i społeczne na potrzeby obronne.

Skromny rozmiar planowanego budżetu EDIP od początku budził krytykę ze strony rządów i przemysłu. Krytycy uważają, iż program jest zbyt mały, by sprostać ogromnym potrzebom związanym ze zwiększeniem zdolności europejskiego przemysłu zbrojeniowego, który przez dekady pokoju był niedofinansowany.

Komisja planuje teraz dołożyć do programu przynajmniej część z pozostałych 335 miliardów euro z RRF, który wygasa z końcem 2026 roku. Nie wskazano jednak, jaka część tych środków miałaby trafić do EDIP.

RRF został utworzony w 2021 roku, aby pomóc gospodarkom europejskim przetrwać pandemię i się po niej odbudować. Początkowo fundusz dysponował 650 miliardami euro w formie dotacji i pożyczek.

W środowym komunikacie Komisja zwróciła się do państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego o dodanie nowej klauzuli do negocjowanego tekstu, która umożliwiłaby wykorzystanie funduszy covidowych na EDIP.

Na chwilę obecną propozycja dotycząca EDIP utknęła w negocjacjach między państwami członkowskimi UE. Porozumienie może być jeszcze odległe, ponieważ legislacja związana z EDIP miałaby długofalowy wpływ na kształt europejskiego rynku obronnego – tematu silnie nacechowanego politycznie.

Z informacji uzyskanych przez EURACTIV wynika, iż ambasadorowie państw UE mają ponownie zająć się tą kwestią na początku przyszłego tygodnia.