3 dni temu
Unia Europejska wprowadza zmiany na liście odpadów, które mają usprawnić zarządzanie zużytymi bateriami i surowcami krytycznymi
Nowe przepisy w zakresie zarządzania bateriami i surowcami krytycznymi w UE pozwolą zatrzymać cenne materiały w gospodarce, ograniczyć eksport i wzmocnić sektor recyklingu, wspierając przy tym cele klimatyczne na 2050 r.
Baterie to dziś fundament zielonej transformacji. Dzięki nim możliwy jest rozwój elektromobilności oraz skuteczne przejście do neutralności klimatycznej w połowie stulecia. Jednak, aby ta zmiana była trwała, konieczne jest usprawnienie całego łańcucha życia akumulatorów – od produkcji po recykling. Właśnie dlatego Komisja Europejska ogłosiła aktualizację europejskiej listy odpadów, obejmującą nowe kody dla odpadów pochodzących z baterii.
Jednym z kluczowych elementów reformy jest sklasyfikowanie tzw. czarnej masy, czyli rozdrobnionych pozostałości po recyklingu baterii, jako odpadu niebezpiecznego. To krok, który pozwoli na ścisłą kontrolę przepływu tego surowca i uniemożliwi jego eksport poza kraje należące do OECD. Dzięki temu czarna masa pozostanie w gospodarce UE, co zwiększy dostępność odzyskiwanych materiałów oraz zmniejszy zależność od importu surowców krytycznych.
Jak podkreśla Jessika Roswall, komisarz ds. środowiska, odporności wodnej i gospodarki o obiegu zamkniętym, utrzymanie cennych frakcji odpadów z baterii w unijnym obiegu to nie tylko korzyść ekologiczna, ale także impuls dla innowacji i konkurencyjności europejskiego sektora motoryzacyjnego.
Nowe kody, nowe zasady
Aktualizacja listy odpadów nie ogranicza się jedynie do czarnej masy. Wprowadzono precyzyjne kody klasyfikujące odpady powstające na różnych etapach życia baterii – od produkcji, przez użytkowanie, aż po recykling. Zmieniono także system identyfikacji w odniesieniu do różnych rodzajów chemii, które dziś coraz częściej pojawiają się na rynku.
Dzięki nowym kodom osobno klasyfikowane będą odpady z baterii litowych, niklowych, cynkowych, sodowo-siarkowych czy alkalicznych. W przypadku tych typów odpadów przewidziano status odpadów niebezpiecznych, co ma zapewnić odpowiednie warunki ich przechowywania, transportu oraz przetwarzania. Co istotne, nowy kod zagrożenia obejmuje również baterie litowe znajdujące się w selektywnie zbieranych odpadach komunalnych.
Celem tej zmiany jest nie tylko poprawa bezpieczeństwa środowiskowego, ale także zwiększenie skuteczności recyklingu. Dbałość o prawidłowe sortowanie i klasyfikowanie odpadów przekłada się na efektywniejsze odzyskiwanie cennych surowców, które mogą być ponownie wykorzystane w produkcji nowych baterii, a tym samym zmniejszają zapotrzebowanie na pierwotne materiały.
Wsparcie dla zrównoważonego recyklingu
Zmiany w europejskiej liście odpadów należy rozpatrywać w kontekście całego systemu cyrkularnego obiegu surowców. Nowe regulacje mają służyć lepszemu zarządzaniu bateriami na każdym etapie ich życia, a szczególnie tam, gdzie powstają odpady o wysokiej wartości materiałowej.
Klasyfikacja czarnej masy jako odpadu niebezpiecznego zapewnia większą kontrolę nad jej transportem i przetwarzaniem. To oznacza, iż nie trafi ona poza obszar OECD, a tym samym pozostanie dostępna dla europejskiego przemysłu recyklingowego. Ograniczenie eksportu to istotny krok w kierunku niezależności surowcowej, która nabiera szczególnego znaczenia w kontekście zwiększonego zapotrzebowania na materiały potrzebne do produkcji akumulatorów dla pojazdów elektrycznych.
Równocześnie zmiany te wpisują się w unijną politykę gospodarczą ukierunkowaną na wzmacnianie autonomii strategicznej i minimalizowanie ryzyk związanych z przerwami w dostawach. Utrzymanie cennych odpadów w obiegu wewnętrznym UE sprzyja stabilności rynku, redukuje ślad węglowy transportu i zwiększa innowacyjność w sektorze odzysku surowców.
Co dalej z nowymi zasadami?
Zmiany na liście odpadów wejdą w życie po upływie 20 dni od publikacji w Dzienniku Urzędowym UE, o ile Parlament Europejski lub Rada UE nie zgłoszą sprzeciwu. Standardowo procedura kontrolna trwa ok. 2 miesięcy. Po tym czasie nowe przepisy będą obowiązywać we wszystkich państwach członkowskich.
Przed operatorami gospodarki odpadami stoi więc konieczność dostosowania procedur do aktualnych wymogów. Dotyczy to m.in. aktualizacji dokumentacji, uzyskania stosownych zezwoleń, a także wdrożenia standardów dotyczących postępowania z odpadami klasyfikowanymi jako niebezpieczne. Wymaga to inwestycji w infrastrukturę oraz szkolenia pracowników, aby cały proces odbywał się zgodnie z nowymi regulacjami.
Akt delegowany Komisji powstał na bazie raportu JRC, który opracowano przy udziale przedstawicieli branży i ekspertów. Zmiany w klasyfikacji odpadów uwzględniają aktualny stan wiedzy dotyczący chemii baterii oraz specyfiki odpadów, które powstają podczas ich recyklingu. Kryteria klasyfikacyjne zostały oparte o przepisy unijne zawarte w rozporządzeniu CLP dotyczącym oznakowania chemikaliów oraz dyrektywę ramową o odpadach.
Przepisy unijne podporządkowane są także prawu międzynarodowemu. Zgodnie z Konwencją bazylejską oraz rozporządzeniem UE dotyczącym przemieszczania odpadów, eksport odpadów niebezpiecznych poza kraje OECD jest zabroniony. To zabezpieczenie pozwala utrzymać kontrolę nad przepływem surowców i ogranicza ryzyko ich nieodpowiedniego zagospodarowania poza granicami Unii.
