Neosędziowie SN wydają wadliwą prawnie uchwałę w sprawach o kredyty

Zażalenie na wstrzymanie spłat rat na czas procesu wydane w II instancji rozpoznaje trzech sędziów. To sedno najnowszej wadliwej prawnie uchwały trzech neosędziów Izby Cywilnej SN. Gdyby uchwała była wydana przez legalny skład orzekający byłaby istotna dla spraw o kredyty, w tym frankowe, oraz innych sporów cywilnych, gdzie decydują tymczasowe zabezpieczenia na czas trwania procesu. Jednak z uwagi na wadliwość prawną nie musi ona być respektowana przez sądy powszechne.

Pierwszą kwestią było udzielenie zabezpieczenia dwojgu kredytobiorcom przez Sąd Apelacyjny w Warszawie. W efekcie, do czasu zakończenia postępowania, przestali oni być zobowiązani do płacenia rat zgodnie z umową kredytową z 2008 roku. Bank złożył zażalenie, a sąd apelacyjny nie był pewny, w jaki sposób je rozpatrzyć. To doprowadziło do pytania skierowanego do Sądu Najwyższego: Czy zażalenie na decyzję sądu II instancji o udzieleniu zabezpieczenia powinno być rozpatrywane przez inny skład tego sądu z udziałem trzech sędziów (zgodnie z art. 394 (2)par. § 1 (3) k.p.c. per analogiam), czy też przez jednego sędziego, zgodnie z art. 397 § 3 k.p.c.?

Wątpliwości te pojawiły się po wprowadzeniu w życie nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 7 lipca 2023 roku, która w II instancji wprowadziła jednoosobowe sądy cywilne. Nie było jednak jasnego stanowiska co do tego, w jakim składzie powinny być rozpatrywane zażalenia od decyzji o zabezpieczeniu w II instancji.

W tej kwestii pojawiły się dwa główne stanowiska: pierwsze sugerowało, iż jeżeli sprawy te nie są rozpatrywane kolegialnie, może to oznaczać, iż powinien nimi zajmować się jeden sędzia. Z drugiej strony, biorąc pod uwagę, iż zażalenie poziome zapewnia mniejsze gwarancje procesowe, ponieważ jest rozpatrywane przez sędziów tego samego sądu, przyjęcie, iż powinno to być trzech sędziów, umacnia zaufanie do tego procesu. Wreszcie, jak wielokrotnie podkreślano w dyskusjach na temat składu sądów odwoławczych, wyjątki od kolegialnego składu powinny być klarownie uregulowane w prawie, bez konieczności daleko idących interpretacji.

Wadliwy skład orzekający składający się z neosędziów SN (Agnieszka Góra-Błaszczykowska, Marcin Krajewski i Maciej Kowalski) poparli to stanowisko, podejmując uchwałę: Zażalenie na decyzję sądu II instancji o udzieleniu zabezpieczenia powinno być rozpatrywane przez inny skład tego sądu z udziałem trzech sędziów (zgodnie z art. 3942 par. 13 k.p.c. per analogiam).

Przypominamy, iż uchwała wydane przez neosędziów podlega uchyleniu z mocy prawa. W przypadku postępowań cywilnych na podstawie art. 379 pkt 4 in fine k.p.c., a karnych na podstawie art. 439 § 1 pkt 6 in fine k.p.k.

Sygnatura akt: III CZP 60/23

Jeśli masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!

Daniel Głogowski

Ekspert w swojej dziedzinie – Publicysta, pisarz i działacz społeczny. Pierwsze artykuły opublikował w 1999 roku dla międzynarodowych wydawców. Przez ponad 30 lat zdobywa swoje doświadczenie dzięki współpracy z największymi redakcjami. W swoich artykułach stara się podejmować kontrowersyjne tematy i prezentować oryginalne punkty widzenia, które pozwalały na głębsze zrozumienie omawianych kwestii.