Negatywne nastawienie Polaków do Niemców osiągnęło najwyższy poziom od 25 lat

Z najnowszej wersji długotrwałego badania wynika, iż ​​nastawienie do Niemców w Polsce znacznie się pogorszyło w ciągu ostatnich trzech lat.

Mniej niż jedna trzecia (32%) Polaków twierdzi obecnie, iż lubi Niemców, w porównaniu z 50% w 2022 r. To niemal najniższy wynik odnotowany od początku badania 25 lat temu, a gorszy wynik (30%) odnotowano dopiero w 2008 r.

Tymczasem jedna czwarta Polaków (25%) twierdzi obecnie, iż nie lubi Niemców, w porównaniu z 15% w 2022 r. Tegoroczny wynik był najwyższym poziomem antypatii od 2000 r., czyli roku rozpoczęcia badania, kiedy wynosił 26%.

Z kolei wśród Niemców pozytywny sentyment do Polaków, wynoszący 42%, prawie nie zmienił się od 2022 r., kiedy wynosił 43%. Tymczasem negatywne uczucia wobec Polaków faktycznie spadły w tym okresie z 14% do 9%.

Ustalenia pochodzą z Barometr Polsko-Niemieckiregularną ankietę badającą takie tematy, jak stosunki dwustronne, wiedza o kraju sąsiednim i bieżąca sytuacja polityczna.

Realizowany jest we współpracy Instytutu Spraw Publicznych, Instytutu Niemiecko-Polskiego, Fundacji Konrada Adenauera i Fundacji Współpracy Niemiecko-Polskiej.

Jednym z obszarów szczególnego napięcia między Polską a Niemcami w ostatnich latach jest historia drugiej wojny światowej, a w szczególności starania byłego rządu Polski ogłoszone w 2022 r. o uzyskanie od Niemiec reparacji w wysokości 1,3 biliona dolarów za brutalną okupację w latach 1939–1945.

Z poprzednich sondaży wynikało, iż większość Polaków uważa, iż ​​Polsce należy się takie odszkodowanie. Berlin jednak podtrzymuje swoje od dawna stanowisko, iż kwestia ta została prawnie uregulowana dawno temu i w tej chwili nie ma żadnych długów.

Najnowsze Barometr Polsko-Niemiecki pokazuje, iż większość Polaków (58%) uważa, iż ​​Niemcy powinny zrobić więcej, aby zrekompensować Polsce wojnę, podczas gdy tylko mniejszość Niemców (23%) tak uważa.

Tymczasem ponad jedna trzecia Polaków (34%) zgadza się ze stwierdzeniem, iż „kwestie historyczne pozostają głównym problemem w stosunkach polsko-niemieckich i bez ich wyjaśnienia nie da się rozmawiać o teraźniejszości i przyszłości”. Tylko 16% Niemców uważało to samo.

Natomiast 70% Niemców stwierdziło, iż „stosunki polsko-niemieckie powinny bardziej koncentrować się na kwestiach teraźniejszości i przyszłości niż na kwestiach historycznych”. Zgodziło się z tym jedynie 48% Polaków.

Widoczna jest w tej kwestii duża różnica pomiędzy zwolennikami różnych partii politycznych w Polsce, zwłaszcza pomiędzy prawicową opozycją a bardziej liberalną koalicją rządzącą.

Tylko 8% wyborców narodowo-konserwatywnej partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS), która za czasów sprawowania władzy wystąpiła z wnioskiem o reparacje, uważa, iż ​​Niemcy zrobiły wystarczająco dużo, aby rozliczyć się z przeszłości. W przypadku skrajnie prawicowej Konfederacji odsetek ten wynosi również 8%.

Wśród wyborców centrowej Koalicji Obywatelskiej (KO) i Lewicy (Lewica), wchodzących w skład obecnej koalicji rządzącej, odsetek ten jest znacznie wyższy (choć wciąż stanowi mniejszość) i wynosi odpowiednio 34% i 38%.

Kolejnym obszarem napięć między Polską a Niemcami w ostatnich latach była polityka europejska w takich kwestiach jak handel, klimat i migracja. A tutaj Barometr Polsko-Niemiecki ponownie odzwierciedla te kwestie.

Dziesięć lat temu zdecydowana większość Polaków, bo 68%, uważała, iż ​​„Niemcy generalnie przyczyniają się do lepszej współpracy w Europie”. Jednak od tego czasu liczba ta stale spada, osiągając w tym roku zaledwie 35%.

Prawie tyle samo Polaków, bo 32%, uważa obecnie, iż Niemcy przyczyniają się do „zaostrzenia sporów i napięć w Europie”.

Nastawienie Niemiec poszło w odwrotnym kierunku: w 2018 r. 53% stwierdziło, iż Polska przyczynia się do pogorszenia stosunków w Europie; w tej chwili odsetek ten spadł do 31%. Jednak tylko 33% Niemców twierdzi, iż Polska przyczynia się do lepszej współpracy. Największa część, 37%, twierdzi, iż nie wie.

W Polsce znów widać tu podział polityczny: jedynie 36% zwolenników PiS, który za jego kadencji regularnie ścierał się z Berlinem, uważa, iż ​​stosunki z Niemcami są dobre. Z kolei zdecydowana większość wyborców KO (77%) i Lewicy (66%) ocenia relacje jako pozytywne.

Obecny rząd pod przewodnictwem KO zapewnił lepsze relacje z Niemcami niż miało to miejsce za PiS. przez cały czas jednak spiera się z Berlinem w kwestiach takich jak migracja.

Z badania wynika, iż ​​źródła informacji korelują z postawami. Polacy czerpiący informacje o Niemczech z mediów społecznościowych mają zwykle bardziej krytyczne poglądy na temat tego kraju. Osoby informowane przez tradycyjne media są na ogół bardziej przyjazne Niemcom.

Liczą się także osobiste doświadczenia: wizyta w sąsiednim kraju wiąże się z bardziej pozytywnym nastawieniem – po obu stronach granicy.

Meike’a Glassa jest dziennikarzem z Niemiec, pracującym jako redaktor w publicznej stacji radiowej WDR Cosmo. Zajmuje się przede wszystkim historiami związanymi z polityką społeczną, popkulturą, kwestiami LGBTQ+ i prawami kobiet.