Nawet 93 320 zł kary. Ludzie zostają bankrutami przez błąd przy wypełnianiu dokumentów

Od Nowego Roku urzędnicy skarbowi mogą nałożyć mandaty za wykroczenia podatkowe sięgające choćby 23 330 złotych. To efekt wzrostu płacy minimalnej, od której uzależniono wysokość kar. W najgorszym przypadku grzywna orzeczona przez sąd może sięgnąć astronomicznych 93 320 złotych.

Fot. Warszawa w Pigułce

Rozpoczęcie nowego roku kalendarzowego przyniosło nie tylko wzrost płacy minimalnej do 4666 złotych, ale również proporcjonalny wzrost kar za naruszenia przepisów podatkowych. System kar skarbowych w Polsce jest bezpośrednio powiązany z wysokością najniższego wynagrodzenia – im wyższa płaca minimalna, tym surowsze konsekwencje finansowe czekają na podatników.

Maksymalne kary wzrosły o 366 złotych

Maksymalna grzywna za wykroczenia skarbowe popełnione w 2025 roku wynosi 93 320 złotych, podczas gdy za przestępstwa skarbowe może sięgnąć choćby 45 milionów złotych. System kar został opracowany w ten sposób, iż ich wysokość automatycznie rośnie wraz z płacą minimalną.

Urzędnicy skarbowi w trybie mandatowym mogą nałożyć kary do pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia, czyli maksymalnie 23 330 złotych. Dla porównania – w drugiej połowie 2024 roku, gdy płaca minimalna wynosiła 4300 złotych, maksymalny mandat sięgał 21 500 złotych.

Minimalna kara grzywny wynosi w tej chwili 466,60 złotych (1/10 minimalnego wynagrodzenia). Sądy natomiast mogą orzec grzywny w granicach od tej minimalnej kwoty aż do dwudziestokrotności płacy minimalnej.

Gdy popełnisz błąd, niemal na pewno zostanie wykryty

Dane Ministerstwa Finansów przedstawione przez portal Money.pl pokazują niepokojące dla podatników statystyki. Skuteczność kontroli podatkowych w 2024 roku wzrosła do rekordowego poziomu 98,6 procent. Oznacza to, iż niemal każda przeprowadzona kontrola kończy się wykryciem nieprawidłowości.

Jak podaje PIT.pl, w 2024 roku spośród kontroli podatkowych zakończonych przez urzędy skarbowe, aż 9,6 tysiąca wykazało nieprawidłowości, co stanowi 98,1 procent wszystkich zakończonych kontroli. W przypadku kontroli celno-skarbowych wskaźnik ten wynosi około 92-98 procent.

Tak wysoką skuteczność eksperci tłumaczą coraz lepszym typowaniem podatników do kontroli. Portal Poradnikprzedsiebiorcy.pl wyjaśnia, iż organy podatkowe wykorzystują zaawansowane narzędzia analityczne oparte na technologii Big Data, dane z Systemu STIR monitorującego transakcje bankowe oraz informacje z deklaracji JPK_VAT.

Nawet drobne uchybienia mogą kosztować krocie

Za mandaty karne odpowiadają upoważnieni pracownicy urzędów skarbowych oraz funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej. Jak informuje Podatnik.info, najczęstsze powody nakładania mandatów to m.in. brak terminowego złożenia deklaracji PIT, CIT lub VAT. Może to zostać potraktowane jako wykroczenie skarbowe, jeżeli opóźnienie nie przekracza siedmiu dni. Nierzetelne prowadzenie księgi podatkowej również może skutkować mandatem, szczególnie gdy społeczna szkodliwość czynu jest niewielka.

Niedostarczenie plików JPK w terminie to jeden z najczęstszych powodów nakładania mandatów. Portale branżowe podkreślają, iż w 2025 roku systemy informatyczne automatycznie wykrywają takie uchybienia, co znacznie ułatwia organom skarbowym egzekwowanie kar.

Brak ewidencji VAT lub nieprawidłowe jej prowadzenie może również skutkować karą grzywny w drodze mandatu karnego. W takich przypadkach funkcjonariusz nakłada karę zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Co to oznacza dla ciebie?

Wzrost kar podatkowych oznacza, iż każdy błąd w rozliczeniach może kosztować znacznie więcej niż dotychczas. jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą lub po prostu rozliczasz się z fiskusem, musisz być teraz szczególnie ostrożny.

Kluczowe jest terminowe składanie wszystkich deklaracji podatkowych. choćby kilkudniowe opóźnienie może skutkować mandatem sięgającym kilkuset złotych. Pamiętaj, iż w przypadku PIT-ów, CIT-ów czy deklaracji VAT liczy się każdy dzień.

Rzetelne prowadzenie dokumentacji stało się jeszcze ważniejsze. Każda księga podatkowa, ewidencja VAT czy dokumenty związane z działalnością muszą być prowadzone zgodnie z przepisami. Błędy formalne, które wcześniej mogły zostać zignorowane, teraz mogą kosztować tysiące złotych.

Warto też pamiętać o terminowym dostarczaniu plików JPK. Te elektroniczne zestawienia są automatycznie monitorowane przez systemy skarbowe, więc opóźnienia są natychmiast wykrywane.

Przedsiębiorcy w szczególnej strefie ryzyka

Jak wynika z danych przedstawionych przez Money.pl, najbardziej narażone na kontrole są podmioty działające w branżach wrażliwych: transportowej, paliwowej i budowlanej. Dodatkowo pod lupę trafiają przedsiębiorstwa dokonujące znaczących zakupów usług niematerialnych, szczególnie od podmiotów powiązanych.

Portal Forsal.pl zwraca uwagę na nowe obszary zainteresowania fiskusa. Od 2024 roku weszła w życie dyrektywa DAC7, która zobowiązuje platformy sprzedażowe jak OLX czy Allegro do raportowania danych o transakcjach. Oznacza to, iż choćby prywatne zakupy powyżej 1000 złotych mogą trafić pod kontrolę organów podatkowych.

Szczególnie niebezpieczne są transakcje gotówkowe przekraczające równowartość 15 tysięcy euro. Takie operacje są automatycznie zgłaszane Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej, co może być sygnałem dla organów podatkowych do wszczęcia kontroli.

Ile lat wstecz może sięgać kontrola

Standardowo urząd skarbowy może cofnąć się choćby do pięciu lat wstecz, licząc od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy. Oznacza to, iż choćby stare zaniedbania mogą być podstawą do nałożenia mandatu według aktualnych, wyższych stawek.

Portal Gofin.pl przypomina, iż postępowania mandatowego nie stosuje się w przypadkach, gdy w związku z wykroczeniem nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej – chyba iż do momentu przyjęcia mandatu cała wymagalna kwota została uregulowana.

Jak się chronić przed wysokimi karami

Najskuteczniejszą ochroną przed mandatami jest proaktywne podejście do obowiązków podatkowych. Warto założyć sobie przypomnienia o terminach składania deklaracji i systematycznie aktualizować dokumentację podatkową.

Jeśli otrzymasz wezwanie do kontroli, nie lekceważ sprawy. Im szybciej i pełniej udzielisz wyjaśnień, tym większe szanse na szybkie zakończenie postępowania. Pamiętaj, iż kooperacja z organami kontrolnymi może wpłynąć na ostateczną wysokość kary.

W razie otrzymania mandatu masz prawo go zaskarżyć. Wniosek o uchylenie mandatu składa się do sądu lub za pośrednictwem organu skarbowego w terminie siedmiu dni od jego doręczenia.

Branże pod szczególnym nadzorem

Dane Ministerstwa Finansów pokazują, iż najbardziej kontrolowanym podatkiem pozostaje VAT. Na ponad 13 tysięcy kontroli podatkowych zakończonych w 2023 roku, aż 7053 dotyczyło podatku od towarów i usług.

Wzrosło również zainteresowanie organów podatkowych podatkami dochodowymi. W ostatnim roku nie odnotowano wzrostu wpływów z PIT i CIT do budżetu państwa, dlatego w 2025 roku mogą one stanowić przedmiot wzmożonych kontroli.

Szczególną uwagę fiskus zwraca też na ceny transferowe oraz transakcje między podmiotami powiązanymi. Kontrole w tym obszarze charakteryzują się szczególną dokładnością i często prowadzą do znaczących dodomiarów podatkowych.

System wysokich kar za wykroczenia podatkowe ma zniechęcać do łamania przepisów i zwiększać dyscyplinę podatkową. Jednak dla uczciwych podatników, którzy mogą popełnić błąd nieumyślnie, oznacza to konieczność szczególnej ostrożności w kontaktach z fiskusem. Pamiętaj – lepiej zapobiegać niż płacić kary, które mogą sięgać kilkudziesięciu tysięcy złotych.