"Największa sztuczka, jaką kiedykolwiek zrobił Wielki Brat"

Coś podobnego można powiedzieć o Big Brotherze.

Kiedy myślisz o tym, jak będzie wyglądało nasze wyłaniające się państwo inwigilacji, myślisz "1984". Wyobraźcie sobie Niemcy Wschodnie zasilane przez Google i Amazon. Przypominasz sobie swój ulubiony dystopijny film science-fiction – a może horrory o chińskim systemie kredytu społecznego. Sfrustrowany szef policji w średnim wieku ze średniej wielkości miasteczka na Środkowym Zachodzie, próbujący zakupić kamery bezpieczeństwa z nowymi, innowacyjnymi funkcjami, prawdopodobnie nie przychodzą do głowy. Na pewno nie myślisz o facecie na krześle ogrodowym, który zapisuje numery rejestracyjne przejeżdżających pojazdów w notatniku. I po części w ten sposób wyłoni się państwo inwigilacji, które wkrada się do jednego małego miasteczka na raz.

Trudno powiedzieć, czy celem końcowym jest państwo inwigilacji. Szef policji w Pawnee w stanie Indiana prawdopodobnie nie planuje rozwoju własnej mini-Oceanii. Jednak ponad 18 000 mini-Oceanii działających na wielu platformach o różnym stopniu integracji, zarówno lokalnej, jak i krajowej, to bez wątpienia kierunek, w którym zmierzamy, ponieważ sprzedawcy sprzedają nowe, lśniące gadżety do inwigilacji dużym i małym miastom, często niezweryfikowane, ale intuicyjnie atrakcyjne twierdzenia o tym, jak ich urządzenia zmniejszą przestępczość lub okażą się użytecznymi narzędziami śledczymi.

Rozpoznawanie twarzy jest zwykle gadżetem do nadzoru, któremu poświęca się w tej chwili najwięcej uwagi. Widzieliście to w filmach i być może czujecie pewien niepokój na myśl o agentach rządowych siedzących w półcienistym pokoju, oświetlonym jedynie słabym blaskiem niezliczonych monitorów z małymi pudełkami śledzącymi twarze każdej osoby idącej ruchliwą ulicą miasta. Prawdopodobnie do tej pory prawdopodobnie słyszałeś również o rozpoznawaniu twarzy używanym do stosunkowo błahych celów lub prowadzącym do incydentów, w których niewinni ludzie byli nękani lub aresztowani, ponieważ program popełnił błąd. Może choćby śledziłeś wysiłki zmierzające do zakazania tej technologii.

Jednak inne gadżety do inwigilacji, które nie są tak seksowne lub tak powszechne w popkulturze, pozostają poza radarem choćby najbardziej świadomych prywatności, ponieważ są promowane w ramach programów polecania rówieśników organów ścigania organizowanych przez firmy produkujące gadżety do inwigilacji, które chcą mieć swoje urządzenia w każdym mieście w Ameryce.

Niektóre, takie jak urządzenia do wykrywania wystrzałów, mogą wydawać się stosunkowo łagodne, chociaż istnieją obawy, iż mogą wychwycić fragmenty rozmów na cichych ulicach. Inne, takie jak symulatory stacji bazowych, są nieco bardziej inwazyjne, ponieważ mogą być wykorzystywane przez organy ścigania do monitorowania lokalizacji ludzi dzięki ich telefonów komórkowych, a także do zbierania metadanych z ich połączeń i znacznej ilości innych informacji.

Automatyczne czytniki tablic rejestracyjnych (ALPR) mogą być używane do rejestrowania ruchów danej osoby na tablicach rejestracyjnych jej pojazdów. Biorąc pod uwagę wykładniczy wzrost ich wykorzystania w ciągu ostatnich kilku lat i łatwość, z jaką dane z kamer niektórych dostawców są integrowane, stanowią one również zagrożenie dla prywatności na równi z rozpoznawaniem twarzy i symulatorami lokalizacji komórkowych.

Często umieszczane na latarniach ulicznych, sygnalizacji świetlnej, niezależnych konstrukcjach lub pojazdach policyjnych, ALPR są rodzajem kamery, która przechwytuje tablicę rejestracyjną i inne informacje identyfikujące przejeżdżające pojazdy, a następnie porównuje informacje w czasie rzeczywistym z "gorącymi listami" pojazdów aktywnie poszukiwanych przez organy ścigania i przesyła informacje do przeszukiwalnej bazy danych. Mówi się nawet, iż ALPR sprzedawane przez niektóre firmy są w stanie ocenić wzorce jazdy samochodu, aby określić, czy osoba za kierownicą "jeździ jak przestępca".

W zależności od sprzedawcy i szczegółów jego umowy z gminą lub podmiotem prywatnym dzierżawiącym od niego kamery, informacje gromadzone przez kamery są przechowywane zwykle przez trzydzieści dni, ale czasami przez okres miesięcy, a choćby lat.

Chociaż na pierwszy rzut oka może to brzmieć stosunkowo nienachalnie, prowadząc do tego, iż miejsca takie jak Nashville zatwierdzają ALPR, jednocześnie odrzucając rozpoznawanie twarzy, ostatecznie tworzy to przeszukiwalną bazę danych dla przybliżonej lokalizacji każdej osoby, która regularnie podróżuje jednym pojazdem - innymi słowy, większość Amerykanów, zwłaszcza tych zamieszkałych poza dużymi miastami.

Jay Stanley, starszy analityk polityczny w krajowym biurze ACLU, który obszernie pisał o sprawach związanych z technologią, prywatnością i nadzorem, stwierdził w wywiadzie telefonicznym z 2023 roku: "Nie ma wątpliwości, iż jeżeli masz wystarczającą liczbę czytników tablic rejestracyjnych i masz po jednym w każdym bloku, to razem ... może stworzyć podobny do GPS zapis mojego ruchu i choćby jeżeli jest tylko jeden na dziesięć mil i jeżdżę po kraju, jadę z Teksasu do Kalifornii lub czegokolwiek innego, to również może być bardzo odkrywcze".

W związku z tym organizacje takie jak Electronic Frontier Foundation, grupa działająca na rzecz ochrony prywatności, oraz Brennan Center for Justice, samozwańczy "bezstronny instytut prawa i polityki", wyraziły obawy, iż urządzenia mogą być wykorzystywane do śledzenia działań protestujących i aktywistów.

Gdyby ALPR były tak powszechne podczas lockdownów, jak teraz, nietrudno sobie wyobrazić, iż przynajmniej niektórzy gubernatorzy lub burmistrzowie używaliby ich do śledzenia i upominania tych, którzy ośmielili się naruszyć prawo koronowe.

Co więcej, czasami urządzenia popełniają błędy, co prowadzi do roszczeń osób i rodzin, iż doznali traumy psychicznej po tym, jak zostali zatrzymani, trzymani na muszce, przeszukani i skuci kajdankami przez policję, głównie z powodu błędu komputera.

Jeśli chodzi o korzyści, jakie zapewniają one w zakresie zwiększania bezpieczeństwa społeczności, zwykle brakuje danych ilościowych wykazujących ich sukces.

Centrum Praw Człowieka Uniwersytetu Waszyngtońskiego opublikowało w grudniu 2022 r. raport, w którym wskazuje, iż wskaźniki trafień dla ALPR, czyli odsetek tablic rejestracyjnych sfotografowanych przez ALPR w gminie, które są związane z pojazdem poszukiwanym przez organy ścigania, mają tendencję do spadania poniżej 0,1 procenta, co oznacza, iż wiele danych musi zostać zebranych na temat wielu praworządnych obywateli, aby urządzenia były użyteczne. Co więcej, choćby jeżeli pomagają organom ścigania w znalezieniu poszukiwanego pojazdu, wyniki końcowe przez cały czas mogą być nieco rozczarowujące.

Na przykład Community Data Clinic Uniwersytetu Illinois we wstępnym raporcie z jesieni 2023 r. wskazała, iż spośród 54 przypadków, w których organy ścigania w Champaign, jednym z dwóch miast, które U of I nazywa domem, uzyskały dostęp do danych ze swoich ALPR w określonym okresie, tylko 31 z tych przypadków prawdopodobnie dotyczyło przestępstw, z których większość nie dotyczyła broni palnej. Raport Uniwersytetu Illinois wykazał, iż tylko dziesięć z tych przypadków zakończyło się aresztowaniem lub nakazem aresztowania, a tylko dwa z tych aresztowań doprowadziły do formalnych zarzutów.

Jak wykazano w październiku 2021 r. w ratuszu w sprawie ALPR w Urbana w stanie Illinois, siostrzanym mieście Champaign, choćby zwolennicy urządzeń mają trudności z przedstawieniem jednego badania pokazującego, iż kamery odstraszają lub zapobiegają przemocy z użyciem broni, co często jest jednym z głównych powodów, dla których społeczności zwracają się do ALPR w pierwszej kolejności.

Jednak, gdy przedstawiciele sprzedawców i lokalne organy ścigania próbują uzyskać aprobatę rad miejskich i uspokoić obawy nieufnych obywateli, potencjał inwigilacyjny urządzeń, wraz z ich wątpliwą skutecznością i niszczycielskimi konsekwencjami, które mogą nastąpić, gdy ktoś popełni błąd, zwykle nie jest tym, do czego prowadzą.

Zamiast tego zwolennicy podkreślają, jak powszechne są one w okolicznych miastach, przytaczają anegdotyczne dowody na ich użyteczność i starają się przedstawić ALPR jako niegroźne, normalne, a może choćby trochę staromodne.

Powiedziano ci, iż nie masz się czym martwić. Miasteczko przy drodze sprowadziło ich sześć miesięcy temu. Tamtejszy komendant Jones powiedział, iż pomogli rozwiązać sprawę morderstwa na podstawie wiadomości. A tak przy okazji, nie różnią się zbytnio od zatroskanego obywatela, który po prostu pilnuje rzeczy.