Mobilne płuca znów ruszają w Polskę. Instalacja odwiedzi trzynaście województw

Na liście miejscowości najbardziej z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem przeważają małe miasta i gminy wiejskie. Jednocześnie świadomość zagrożenia wynikającego z oddychania zanieczyszczonym powietrzem jest tam najniższa. Dlatego Polski Alarm Smogowy rozpoczyna kolejną odsłonę kampanii „Zobacz, czym oddychasz”. Tym razem „sztuczne płuca” pojawią się w 28 miastach i wsiach w trzynastu województwach.

To już siódma odsłona akcji edukacyjnej, w czasie której „mobilne płuca” trafią do większości z polskich województw. Instalacje pojawią się przede wszystkim w gminach, w których nie są prowadzone pomiary jakości powietrza, aby unaocznić mieszkańcom jak poważnym problemem jest oddychanie zanieczyszczonym powietrzem.

• Czytaj także: Kopciuchy znikną za 35 lat. Wątpliwe efekty reformy programu Czyste Powietrze

Instalacja znów objedzie Polskę. Zaangażowane władze lokalne

– Bardzo zależało nam, by instalacje mobilnych płuc trafiły do mniejszych miejscowości, w których nie ma pomiaru jakości powietrza – mówi Piotr Siergiej, rzecznik PAS – w tym sezonie grzewczym udało nam się dotrzeć do wielu gmin wiejskich.

Siergiej dodaje, iż instalacje staną także na prośbę władz lokalnych, które zdecydowały się na edukowanie swoich mieszkańców. – Przy okazji pobytu instalacji w ich gminach organizowane będą różne wydarzenia informacyjno-edukacyjne. Na podstawie pomiarów jakości powietrza prowadzonych przez GIOŚ, wiemy iż największe zanieczyszczenie występuje głównie w małych miejscowościach, które dominują na liście smogowych rekordzistów. Jednocześnie badania opinii publicznej pokazują, iż to w tych miejscach świadomość zagrożenia, jakim jest zanieczyszczenie powietrza, jest najmniejsza. Dlatego cieszymy się, iż nasza kampania zawita głównie do mniejszych miast i gmin wiejskich – mówi rzecznik organizacji.

Pomimo trwałego trendu wskazującego na powolną poprawę jakości powietrza, rok 2024 pojawił się jako anomalia: średnie stężenia PM10 wzrosły aż o 7 proc. w porównaniu z rokiem 2023. Dlatego kampania uświadamiająca skalę zagrożenia, jakim jest oddychanie zanieczyszczonym powietrzem jest w małych gminach tak istotna.

Szczególny nacisk na Mazowieckie. Na liście cztery warszawskie dzielnice

Mobilne płuca pojawią się m.in. w siedmiu gminach województwa mazowieckiego. Dzięki współpracy województwa i Polskiego Alarmu Smogowego mazowieccy urzędnicy i ekodoradcy z 69 gmin Metropolii Warszawskiej zostaną przeszkoleni w zakresie wdrażania uchwały antysmogowej.

– Pojawienie się mobilnych płuc sprawi, iż mieszkańcy będą mieli szansę na własne oczy przekonać się, jak poważne konsekwencje dla zdrowia ma wdychanie smogu i dlaczego wspólne działania na rzecz czystego powietrza są tak potrzebne – zaznacza Marcin Podgórski, Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie

Płuca będą ustawione również w czterech dzielnicach Warszawy na terenie pięciu szkół. Obecność płuc w stolicy jest elementem projektu finansowanego ze środków KPO. Obok termomodernizacji szkół i przedszkoli projekt umożliwia przeprowadzenie w 25 placówkach programu edukacyjnego dla całej społeczności: uczennic i uczniów, rodziców, grona pedagogicznego.

-Jakość powietrza w Warszawie systematycznie się poprawia, ale nie spoczywamy na laurach. Wiemy, iż edukacja miała duży wpływ na skalę wymiany kopciuchów w stolicy, dlatego każda akcja uświadamiająca w kwestii smogu ma znaczenie – podkreśla Magdalena Młochowska, Dyrektor Koordynator ds. zielonej Warszawy.

Tak działają „sztuczne płuca”, instalacja Polskiego Alarmu Smogowego

Dwumetrowy model ludzkich płuc „oddycha” pochłaniając zanieczyszczenia, które osiadają na białej materii pokrywającej instalację. Powietrze zasysane jest poprzez białą flizelinę pokrywającą makietę przez dwa wentylatory symulujące proces oddychania.

Zanieczyszczenia powietrza filtrowane przez “płuca” osiadają na białej materii, która – zależnie od poziomu zanieczyszczenia powietrza – przybiera grafitowy, a choćby czarny kolor. Instalacja ustawiana jest na cztery tygodnie w różnych lokalizacjach, ale głównie w miejscach, w których nie ma pomiarów jakości powietrza, a mieszkańcy często nie mają świadomości, jakim powietrzem oddychają.

• Czytaj także: Likwidacja kopciuchów może zająć kilka dekad. Druzgocący raport NIK

Znani lekarze z patronatem nad inicjatywą

– W tej edycji kampanii do współpracy zaprosiliśmy środowisko naukowe i lekarskie. Jednym z naszych celów jest edukacja, dlatego chcielibyśmy wesprzeć głos nauki w dyskusji o smogu. To szczególnie ważne w czasach szerzącej się dezinformacji.

W roli Ambasadorów i Ambasadorek kampanię wspierają między innymi: dr n. med. Katarzyna Musioł – specjalistka chorób dziecięcych, onkolog i hematolog dziecięcy, dr n. med. Piotr Dąbrowiecki – specjalista chorób wewnętrznych, alergolog, dr hab. n. med. Michał Krzyżanowski – epidemiolog środowiskowy, prof. dr hab. Bolesław Samoliński, specjalista zdrowia publicznego, alergolog, otorynolaryngolog. Na liście ambasadorów znalazły się również organizacje: Polskie Towarzystwo Alergologiczne i Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza.

Pełny harmonogram akcji:

30.10 – 27.11 Michałowice, woj. mazowieckie
30.10 – 27.11 Wieliszew, woj. mazowieckie
30.10 – 27.11 Izabelin, woj. mazowieckie
30.10 – 27.11 Radlin, woj śląskie
30.10 – 27.11 Warszawa, woj. mazowieckie
30.10 – 27.11 Tarczyn, woj. mazowieckie
7.11 – 21.11 Jelenia Góra, woj. dolnośląskie
21.11 – 5.12 Twardogóra, woj. dolnośląskie

28.11 – 29.12 Prażmów, woj. mazowieckie
28.11 – 29.12 Dąbrówka, woj. mazowieckie
28.11 – 29.12 Józefów, woj. mazowieckie
28.11 – 29.12 Łazy, woj śląskie
28.11 – 29.12 Żagań, woj. lubuskie
28.11 – 29.12 Warszawa, woj. mazowieckie
5.12 – 19.12 Brzeg Dolny, woj. dolnośląskie

30.12 – 28.01 Oborniki Śląskie, woj. dolnośląskie
30.12 – 28.01 Zduńska Wola, woj. łódzkie
30.12 – 28.01 Warszawa, woj. mazowieckie
30.12 – 28.01 Miasteczko Śląskie, woj. śląskie
30.12 – 28.01 Mosina, woj. wielkopolskie
2.01 – 28.01 Chorzele, woj. mazowieckie

29.01 – 26.02 Frampol, woj. lubelskie
29.01 – 26.02 Sękowa, woj małopolskie
29.01 – 26.02 Białystok, woj. podlaskie
29.01 – 26.02 Krzepice, woj śląskie
29.01 – 26.02 Dąbrowa, woj. kujawsko-pomorskie
29.01 – 26.02 Warszawa, woj. mazowieckie

27.02 – 27.03 Lesko, woj. podkarpackie
27.02 – 27.03 Iwkowa, woj małopolskie
27.02 – 27.03 Bielsk Podlaski, woj. podlaskie
27.02 – 27.03 Warszawa, woj. mazowieckie
27.02 – 27.03 Gorzów Śląski, woj. opolskie
27.02 – 27.03 Kolbudy, woj. pomorskie

–

Partnerami kampanii są: Allegro Foundation, Clean Air Fund oraz Fundacja Better Future. Kampanię wspiera również Edukacyjna Sieć Antysmogowa NASK. Na terenie województwa mazowieckiego kampania prowadzona jest w ramach projektu “Czyste Powietrze dla Metropolii Warszawskiej” sfinansowanego ze środków Zarządu Województwa Mazowieckiego.