Miliony na rozwój GEOsfery

Ośrodek Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera to jedno z najpopularniejszych miejsc w Jaworznie, które przyciąga tłumy mieszkańców i turystów. Służy także naukowcom i pozwala poznawać przeszłość naszej planety. Trzy projekty dotyczące rozbudowy ośrodka otrzymały ogromne wsparcie unijne w wysokości ponad 38 milionów złotych.

W czwartek (19 grudnia) Marszałek Województwa Śląskiego Wojciech Saługa i Prezydent Miasta Jaworzna Paweł Silbert wspólnie zaprosili do GEOsfery, na konferencję prasową, podczas której przekazali dobre wieści o ogromnej dotacji, która pozwoli przekształcić ośrodek w nowoczesne centrum badawczo-turystyczne. Trzy projekty rozbudowy GEOsfera otrzymały dofinansowanie unijne z programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji) na kwotę ponad 38 mln złotych. Tym samym coraz bardziej realne staje się zrealizowanie ambitnych projektów, które mogą być prawdziwą wizytówką miasta.

GEOsfera II to ambitne przedsięwzięcie, na które składają się trzy projekty, które będą realizowane w drugiej części kamieniołomu – tuż za kładką widokową. Pierwszy z nich to „Stara Prochownia – rekultywacja północno-wschodniej części kamieniołomu Sadowa Góra”. Projekt zakłada przekształcenie dawnego podziemnego składu materiałów wybuchowych w trasę turystyczną z ekspozycją muzealną. Atrakcją będzie wieża widokowa o wysokości do 40 metrów, z której przy dobrej pogodzie można będzie podziwiać Tatry. Wartość projektu to 20 736 600 zł, z tego 17 626 110 zł pochodzić ma ze środków unijnych, a 4 942 500 zł to wkład własny Gminy.

Drugi z dofinansowanych projektów to „Centrum konferencyjno-naukowe – kompleks edukacyjny i badawczy”. W jego ramach powstanie nowoczesny kompleks naukowo-dydaktyczny, wspierający współpracę z uczelniami wyższymi oraz instytutami badawczymi. Przewidziano także strefy rekreacyjne i zielone, punkty widokowe oraz miejsca obserwacji przyrody. Wartość tego projektu to 19 688 000 zł – z tego 16 734 800 zł ze środków UE i 5 796 000 zł wkładu własnego.

Ostatni z projektów, które mają trafić do realizacji to Trasa Geologiczno-Przyrodnicza „Historia Ziemi” – edukacyjna ścieżka tematyczna. Obejmuje on budowę ścieżek edukacyjnych, stref rekreacyjnych oraz atrakcji takich jak tyrolka czy audytorium na wolnym powietrzu. Cała wartość zadania wynosi 4 558 200 zł, dofinansowanie UE to 3 874 470 zł, a pozostałe 685 000 zł musi wyłożyć Gmina Jaworzno.

Natura i nauka

GEOsfera mieści się w niecce dawnego kamieniołomu wapieni triasowych Sodowa (lub też Sadowa) Góra, który został zrewitalizowany. Dawna działalność kamieniołomu odsłoniła cenne skały, które są świadkami historii naszej planety. Podczas tworzenia ośrodka i realizacji jego drugiego etapu prace prowadzone będą z poszanowaniem środowiska naturalnego, w duchu tzw. „czwartej przyrody”. Koncepcja ta zakłada przywracanie wartości przyrodniczych na terenach poprzemysłowych z wykorzystaniem ich naturalnego potencjału regeneracyjnego. -Teren porzuconego po eksploatacji kamieniołomu zachowa półnaturalny charakter. Utrzymanie i pielęgnacja będą prowadzone w sposób umożliwiający obserwację procesów biologicznych w harmonii z otoczeniem geologicznym – mówi Agnieszka Chećko, dyrektor Ośrodka Edukacji Ekologiczno-Geologicznej.

Podczas prac koncepcyjnych nad projektami realizowanymi w Geosferze miasto blisko współpracowało z naukowcami i ekspertami – geologami, biologami i architektami. Dzięki temu udało się wypracować plan, za pomocą którego nowe obiekty w ośrodku będą łączyć walory edukacyjne z rekreacyjnymi. W ramach zagospodarowania północno-wschodniej części kamieniołomu powstaną m.in. punkty widokowe, podwieszane szlaki komunikacyjne, ogród terapeutyczny, lapidarium i alpinarium, miejsca odpoczynku z ławkami oraz park starych maszyn i park edukacyjny.

Oczywiście bez skutecznego pozyskania zewnętrznych środków realizacja całego zadania nie byłaby możliwa. kooperacja władz miejskich i wojewódzkich sprawiła, iż udało się zyskać wielomilionowe wsparcie z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Teraz dużo zależeć będzie też od radnych, bowiem aby zrealizować projekty, potrzebne będą też środki gminne na wkład własny. Wypada mieć nadzieję, iż nie będzie to jednak problemem, a w najbliższych latach miasto zyska kolejną atrakcję z prawdziwego zdarzenia.

Paweł Silbert Prezydent Miasta Jaworzna:

– Pozyskane dofinansowanie to dowód na to, iż Jaworzno potrafi przygotowywać dobre projekty, które zyskują uznanie i mają potencjał wzbogacić nasz region. Jednocześnie musimy zachować ostrożność – realizacja wszystkich inwestycji będzie zależała od dostępności środków na wkład własny. W rzeczywistości związanej z nowym sposobem finansowania samorządów terytorialnych od 2025 roku. Niemniej jednak jest budujące, iż możemy rozwijać miasto w sposób przemyślany, wykorzystując możliwości, jakie dają fundusze unijne.

Wojciech Saługa, Marszałek Województwa Śląskiego:

– Miło nam zakomunikować, iż zapowiedź naszej współpracy, podjęta po wyborach samorządowych przynosi kolejne efekty. Rozstrzygnięty został konkurs na Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, przemianę terenów poprzemysłowych w nowe funkcje. Jesteśmy dzisiaj w GEOsferze, która otrzyma ponad 38 mln złotych dofinansowania ze środków europejskich. Środki zostaną przeznaczone na trzy projekty stanowiące jedną całość – uzupełnienie rozwoju tego pięknego terenu.