Międzynarodowe fundusze klimatyczne wspierają kraje rozwijające się
Międzynarodowe fundusze klimatyczne pełnią istotną rolę w finansowaniu działań na rzecz klimatu. Ich głównym zadaniem jest wspieranie państw rozwijających się i wschodzących w transformacji energetycznej.
Do najważniejszych funduszy zalicza się Adaptation Fund (AF), Climate Investment Funds (CIF), Global Environment Facility (GEF) oraz Green Climate Fund (GCF). Łącznie w latach 2015-2024 MCF przeznaczyły 7,8 mld USD na projekty czystej energii. Aż 95% tych środków trafiło do państw rozwijających się. Najwięcej finansowania otrzymały Azja i Afryka.
Przewaga finansowania projektów wytwarzania energii
Większość finansowania MCF skierowano na projekty wytwarzania energii elektrycznej. Z czasem jednak zauważalny jest wzrost inwestycji w projekty końcowe – budynki, transport oraz przemysł.
Zastosowanie różnych instrumentów finansowych odzwierciedla strategie poszczególnych funduszy. Adaptation Fund i Global Environment Facility bazują niemal wyłącznie na grantach (100% i 98% ich finansowania). Z kolei Climate Investment Funds opierają się głównie na długu (85%), natomiast Green Climate Fund wykorzystuje zarówno dług (dominujący udział), jak i kapitał własny (16%) oraz granty (8%).

Nierówności w dostępie do finansowania
Pomimo rosnącego wsparcia, przez cały czas istnieje niedobór finansowania koncesyjnego w regionach najbardziej narażonych na zmiany klimatu, zwłaszcza w Afryce. Kontynent ten otrzymał 25% finansowania MCF, jednak tylko 56% tych środków miało charakter koncesyjny. Dla porównania w Ameryce Łacińskiej i Azji Południowo-Wschodniej udział ten wyniósł odpowiednio 72% i 84%.
Wzrost inwestycji w sektory końcowe
W ostatnich latach zauważalny jest trend odchodzenia od koncentracji na projektach wiatrowych i solarnych. Udział tych technologii spadł poniżej 50%. Rośnie natomiast finansowanie sieci energetycznych, magazynowania energii oraz sektorów końcowych, takich jak transport, przemysł i budynki.
W latach 2015-2024 udział finansowania dla sektorów końcowych wzrósł z 3% do 36%. W transporcie obserwuje się przyspieszenie inwestycji dzięki inicjatywom GCF, CIF i GEF. Przykładem jest program e-mobilności GCF w Indiach, wspierający rozwój infrastruktury ładowania i flot elektrycznych.

Magazynowanie i sieci energetyczne z potencjałem rozwoju
Inwestycje w sieci i magazynowanie energii pozostają stosunkowo niskie. W 2024 roku stanowiły jedynie 3% finansowania MCF. Jednak projekty takie jak Desert to Power G5 Sahel Facility, wspierany przez GCF i AfDB, pokazują potencjał tego sektora. W ramach projektu przeznaczono 200 mln USD na rozwój sieci i magazynowania energii w Burkina Faso, Czadzie, Mali, Mauretanii i Nigrze.
Zintegrowane podejście do adaptacji i transformacji energetycznej
Ważnym kierunkiem rozwoju MCFs jest łączenie projektów adaptacyjnych z inwestycjami w odnawialne źródła energii. Przykładem jest projekt Adaptation Fund na Filipinach, który łączy systemy wodne z infrastrukturą OZE. Podobny projekt w Etiopii wykorzystał energię słoneczną do poprawy bezpieczeństwa wodnego i irygacji.
Potrzeba dalszego zwiększania finansowania
Międzynarodowa Konferencja ds. Finansowania Rozwoju podkreśliła rosnącą lukę między ambicjami zrównoważonego rozwoju a dostępnymi środkami. Dotyczy to również celów energetycznych. Konieczne jest nie tylko zwiększenie skali finansowania, ale także uproszczenie procedur dostępu do funduszy.
Ważnym krokiem jest wspólna deklaracja liderów MCF z COP28 o ujednoliceniu procedur oceny i zatwierdzania projektów. najważniejsze znaczenie ma także rozwijanie finansowania mieszanego, finansowania w walutach lokalnych oraz budowanie zdolności lokalnych rynków finansowych.
Zobacz również:- LNG emituje o 25% mniej niż węgiel. IEA wskazuje, jak ograniczyć emisje jeszcze bardziej
- 177 mld USD na energetykę. IEA o kredytach eksportowych
- IEA apeluje: potrzeby pracowników muszą być częścią transformacji energetycznej
Źródło: IEA