Rekomendacje dla NFOŚiGW
Minister funduszy i polityki regionalnej, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, potwierdziła, iż do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) trafiły szczegółowe wytyczne dotyczące programu „Czyste Powietrze”. Jak podkreśliła, rekomendacje te są najważniejsze dla zapewnienia, iż środki europejskie będą przez cały czas dostępne.
– Niemniej są już bardzo konkretne rekomendacje, które przesłaliśmy do NFOŚiGW, co musi być robione i jakiego rodzaju kontrole, informacje, zabezpieczenia muszą zostać podjęte, żeby cały czas można było użytkować fundusze europejskie i bezdyskusyjnie oczekujemy, iż się do tego dostosują – zaznaczyła Pełczyńska-Nałęcz.
Program „Czyste Powietrze” jest finansowany z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) oraz funduszy spójności. Łączna pula środków wynosi około 18 miliardów złotych, w tym 3,7 miliarda euro z KPO oraz dodatkowe miliardy z programu FEnIKS.
Aktualna sytuacja programu
Program „Czyste Powietrze”, który ma na celu poprawę jakości powietrza poprzez termomodernizację budynków, został zawieszony z powodu licznych nieprawidłowości. Kontrole w programie ujawniły poważne nadużycia. Dotyczyły one około 6000 wniosków o dofinansowanie, których łączna wartość wynosiła około 600 milionów złotych. Wśród wykrytych nieprawidłowości znajdowały się m.in.:
- zawyżanie kosztów usług i materiałów,
- realizacja inwestycji niezgodnych z założeniami programu,
- narzucanie beneficjentom pełnomocnictw, które odbierały im kontrolę nad projektami.
W pierwszym półroczu 2024 roku przeprowadzono 4600 kontroli, co doprowadziło do wypowiedzenia 67 umów oraz obniżenia wartości dotacji w 573 przypadkach.
Działania naprawcze i dalsze plany
Od kwietnia 2024 roku wojewódzkie fundusze mają obowiązek kontrolować co najmniej 5% realizowanych inwestycji. Kontrole są prowadzone w miejscu realizacji projektów, a kooperacja z organami ścigania pozostaje priorytetem.
Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska ogłosiła, iż program wróci do realizacji w marcu 2024 roku.
