Wyzwania hydrologiczne w Małopolsce
Zmiany klimatyczne przynoszą Małopolsce coraz częstsze susze i powodzie. Odpowiedzią na te wyzwania ma być nowa strategia zarządzania gospodarką wodną, której najważniejsze założenia omawiano podczas panelu „Małopolska adaptuje się do zmian – zintegrowane podejście do gospodarki wodnej” na Krynica Forum 2025.
Potrzeba ogólnopolskiego programu wodnego
Potrzebujemy w tej chwili ogólnopolskiego programu dotyczącego budowy sieci zaopatrzenia w wodę. Tego nam wyraźnie brakuje, powinny być specjalne fundusze, które by pozwoliły sięgać po te środki w miejscach, w których są ewidentnie duże problemy z zaopatrzeniem w wodę.
– Edward Siarka, poseł na Sejm RP, wiceminister klimatu i środowiska w latach 2020-2023, zwrócił uwagę na potrzebę stworzenia dedykowanych funduszy wspierających inwestycje w infrastrukturę wodną.
Susza hydrologiczna i rola samorządów
Kilka, kilkanaście lat temu budowaliśmy studnie głębinowe, by lokalnie zaopatrzyć mieszkańców w wodę. One w tej chwili wysychają. Świadczy to o tym, iż ten proces postępuje i raczej w tej perspektywie nie ma co się spodziewać, iż zostanie zatrzymany.
Wojciech Skruch, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego, wskazał na postępujący problem suszy hydrologicznej. Podkreślił, iż samorządy powinny inwestować w rozbudowę sieci wodociągowych, umożliwiających przesyłanie wody między gminami oraz współpracę z dużymi spółkami miejskimi.
Retencja i hydroenergetyka jako cele strategiczne
Jeżeli w Europie potencjał energetyczny wykorzystuje się w 50 proc., to w Polsce w 20 proc.
Andrzej Adamczyk, poseł na Sejm RP, minister infrastruktury w latach 2015-2023, podkreślił znaczenie zwiększenia retencji wód oraz rozwoju hydroenergetyki. Zaproponował utworzenie stałego funduszu, niezależnego od budżetu rządu, na inwestycje w zbiorniki retencyjne i małe elektrownie wodne.
Innowacyjne technologie w prognozowaniu powodzi
Anna Sowa-Jadczyk z Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego poinformowała o realizowanym od 2023 roku projekcie FLOPRES. Projekt, będący efektem współpracy polsko-słowackiej, ma na celu stworzenie zaawansowanego systemu prognozowania i zapobiegania powodziom błyskawicznym. W Małopolsce pilotażowo testowane są czujniki monitorujące przepływ i temperaturę wody na potoku Roztoczanka oraz dopływach rzeki Prądnik.
Mamy wówczas możliwość zareagowania: ochrony życia, zdrowia i mienia.
Dzięki przesyłanym co 15 minut danym możliwe jest przewidywanie zagrożenia powodziowego z wyprzedzeniem choćby 12 godzin.
Mała retencja i udział społeczności lokalnych
Myśmy powinni robić wszystko, żeby tę wodę zatrzymywać, bo będą długie okresy bez opadów.
Edward Siarka zaznaczył, iż najważniejsze jest spowalnianie odpływu wody, np. poprzez kierowanie jej na tereny leśne. Paneliści zgodzili się, iż priorytetem powinna być budowa małych zbiorników retencyjnych, co pozwoliłoby zachować odpowiedni poziom wód gruntowych i zmniejszyć skutki suszy.
W Europie magazynuje się w zbiornikach retencyjnych 12-14 procent wód, a w Polsce około 6,5 procent.
Andrzej Adamczyk zwrócił uwagę na potencjał retencji jako rozwiązania wielofunkcyjnego – zarówno dla gromadzenia wody, jak i rozwoju małych elektrowni wodnych.
Potrzeba rozwiązań systemowych
Rozwiązań systemowych, które z jednej strony ułatwiałby realizację tych inwestycji, ale z drugiej strony musimy też pamiętać o aspektach środowiskowych czy realizacji inwestycji w zakresie gospodarki wodnej. Zobowiązuje nas do tego artykuł 74 ustęp drugi Konstytucji. Musimy też pamiętać o potrzebach i oczekiwaniach lokalnych społeczności, które powinny brać udział w postępowaniu administracyjnym, chociażby w przedmiocie wydawania decyzji środowiskowej.
Dr Jakub Pokoj, radca prawny, podkreślił konieczność wdrażania rozwiązań systemowych, które równoważą potrzeby inwestycyjne z ochroną środowiska i udziałem społeczności lokalnych.
Krynica Forum – platforma dialogu
Krynica Forum to jedno z kluczowych wydarzeń konferencyjnych w Polsce, umożliwiające otwarty dialog pomiędzy przedstawicielami polityki, gospodarki i społeczeństwa z regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
Źródło: PAP MediaRoom
