Gdzie w Polsce wieje z zyskiem?
Zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii w Polsce rośnie, szczególnie w sektorze fotowoltaiki. W kontekście poszukiwania komplementarnych źródeł energii, uwagę inwestorów zwracają także małe turbiny wiatrowe. Zespół z Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB wraz z partnerami z Politechniki Wrocławskiej, Politechniki Gdańskiej i Aarhus University przeprowadził analizę opłacalności takich instalacji w 173 lokalizacjach na terenie kraju.
Średni współczynnik wykorzystania mocy (capacity factor, CF) dla badanych miejsc w latach 2018–2023 wyniósł zaledwie 328 kWh/kW. Tylko 13 lokalizacji (7,5%) osiągnęło CF powyżej 10%, przy czym najwyższe wartości – do 20% – odnotowano jedynie w stacjach bezpośrednio nad Bałtykiem.
Koszt wyższy niż dla fotowoltaiki
Autorzy badania porównali także szacowany koszt wytworzenia energii (LCOE) z turbin wiatrowych z kosztami energii z fotowoltaiki. choćby przy optymistycznych założeniach inwestycyjnych, LCOE dla małych turbin wyniosło co najmniej 0,23 EUR/kWh – więcej niż średnia cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w Polsce (około 0,21 EUR/kWh).
Dodatkowo analiza danych rynkowych wskazała na istotny efekt kanibalizacji – silna korelacja (0,845) między godzinową generacją energii z małych i dużych turbin wiatrowych w 2023 roku przekłada się na spadek hurtowych cen energii w godzinach dużej podaży z wiatru. Tym samym, średnia wartość sprzedawanej/generowanej energii (tzw. capture price) z małych turbin okazała się niższa niż w przypadku fotowoltaiki. Oznacza to, iż iż korzystniejsze może być przejście na taryfy dynamiczne niż produkcja własnej energii z małych źródeł wytwórczych – decyzja ta jednak powinna być podyktowana indywidualną analizą w oparciu o dostępne taryfy (włączając w to koszty dystrybucji).
Panel a) ceny energii elektrycznej na rynku dnia następnego na przestrzeni 8 kolejnych lat, panel b) godzinowa cena energii elektrycznej w funkcji generacji wielkoskalowych i małoskalowych turbin wiatrowych w 2023 roku. Silna korelacja (0.845) pomiędzy źródłami wiatru wskazuje na większy potencjał efektu kanibalizacji w przypadku inwestycji w małe turbiny wiatrowe – https://doi.org/10.1016/j.energy.2025.135608
Lepsze dopasowanie do zużycia, ale tylko lokalnie
Zaletą turbin może być większa autokonsumpcja energii – w analizie wskazano, iż dla lokalizacji z wyższymi wartościami CF, wskaźnik ten mieścił się w zakresie od 25 do choćby 55%. Energia z wiatru może być lepiej dopasowana do indywidualnych profili zużycia, zwłaszcza zimą. Jednocześnie autorzy zauważają, iż dzienne uzupełnianie się z fotowoltaiką jest ograniczone – oba źródła osiągają maksimum produkcji głównie w godzinach okołopołudniowych.
Zalecenie: indywidualna ocena i rozwaga
Badanie opublikowane w czasopiśmie Energy opiera się na danych ze stacji pomiarowych IMGW-PIB, co – jak zaznaczono – stanowi ograniczenie. Stacje te zlokalizowane są głównie na terenach nizinnych i otwartych, co może nie oddawać pełnego potencjału terenów wzniesionych czy specyficznych mikroklimatów.
„Zalecamy przeprowadzanie indywidualnych pomiarów wiatru oraz analiz ekonomicznych przed podjęciem decyzji inwestycyjnej w małe turbiny wiatrowe” – podkreślają autorzy publikacji.
Eksperci apelują również o ostrożność w projektowaniu systemów wsparcia publicznego – ich zdaniem powinny one być kierowane wyłącznie do lokalizacji z potwierdzonym potencjałem energetycznym. W przeciwnym razie istnieje ryzyko subsydiowania instalacji o znikomych szansach na opłacalność.
Źródło:
Jakub Jurasz, Bogdan Bochenek, Joanna Wieczorek, Adam Jaczewski, Alexander Kies, Mariusz Figurski (2025). Energy potential and economic viability of small-scale wind turbines. Energy, DOI: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0360544225012502?via%3Dihub=
