Obowiązkową służbę wojskową na Łotwie wdrożono z początkiem stycznia br. Obywatele Łotwy płci męskiej w wieku od 18 do 27 lat muszą na rok wstąpić do wojska.

Osobom odmawiającym służby grozi kara grzywny lub więzienia, z wyjątkiem osób z problemami zdrowotnymi, samotnych rodziców i osób posiadających podwójne obywatelstwo, które odbyły już służbę za granicą.

Jak przekazał w rozmowie The Telegraph szef łotewskiego MSZ Krišjānis Kariņš, kraj zdecydował się na taki krok, aby powstrzymać Rosję od inwazji na Europę.

“Musimy być w takim stanie gotowości, aby rosyjscy generałowie i rosyjska klasa polityczna wyraźnie zobaczyli, iż europejski kierunek nie daje im szans” – powiedział łotewski minister spraw zagranicznych.

Jak podkreślił Kariņš, choćby po wyzwoleniu całego terytorium Ukrainy i zakończeniu wojny Rosja „nadal pozostanie zagrożeniem”. Według niego Rosja powinna zrozumieć, iż europejska obrona jest w pełni przygotowana, „i zadbać o to, aby żadne korzyści nie były możliwe”.

W jego opinii teraz trzeba „wspierać Ukrainę poprzez wzmacnianie własnej obronności”. “Rosja musi wpaść na ceglany mur, a tą cegłą musi być determinacja oraz sprawdzone siły i środki NATO” – powiedział.

Łotwa planuje mieć gotową do walki armię liczącą 61 tys. żołnierzy. Liczba ta obejmuje żołnierzy czynnych i rezerwy. Kraj zniósł pobór do wojska w 2006 roku, dwa lata po przystąpieniu do NATO, ale w zeszłym roku władze zmieniły tę decyzję.

Od czasu przywrócenia poboru do wojska zgłosiła się wystarczająca liczba ochotników, aby odbyć służbę, więc władze nie musiały jeszcze przeprowadzać losowej selekcji w celu obsadzenia szeregów.

Na Łotwie powołani do służby otrzymają miesięczne wynagrodzenie w wysokości do 300 euro i będą zakwaterowani w koszarach wojskowych. Będą mogli skorzystać z maksymalnie jednego miesiąca urlopu.

Kraj też planuje zwiększyć swój budżet obronny do 3% PKB do 2027 r., w porównaniu z 2,4% w tym roku

Jak już informowaliśmy w tekście „Naród gotowy do walki to naród bezpieczny. Obowiązek wojskowy to konieczność”, Łotysze mogą odbyć szkolenie wojskowe lub służbę zastępczą. Samo wojsko oferuje trzy ścieżki służby: 1) 11-miesięczna służba w Narodowych Siłach Zbrojnych Łotwy lub w jednostkach Gwardii Narodowej; 2) 5 lat służby w Gwardii Narodowej, z co najmniej 21 indywidualnymi dniami szkoleniowymi rocznie i 7 zbiorowymi dniami szkoleniowymi rocznie; 3) 5 lat kształcenia (przeznaczone dla studentów) w celu uzyskania stopnia podporucznika rezerwy. Służba wiązać się ma z przywilejami – np. dzieci żołnierzy będą zapisywane do państwowych przedszkoli uzyskując pierwszą kolejność na listach, a ochotnicy będą mogli bezpłatnie studiować na studiach pierwszego stopnia (studia na Łotwie są płatne).

Łotysze będą mieli także możliwość odbycia służby zastępczej w siłach zbrojnych czy też Gwardii Narodowej, ale także w: Centrum Gwardii Młodzieżowej, Centrum Zakupów i Obiektów Wojskowych dla Obrony Państwa, Łotewskiej Agencji Informacji Geoprzestrzennej, Łotewskiego Muzeum Wojny, Państwowego Centrum Zamówień Obronnych i Logistyki, Akademii Obrony Narodowej i szkoły wojskowej im. por. Oskarsa Kalpaksa, Agencja Zapobiegania Incydentom Bezpieczeństwa Informatycznego Cert.lv, a także w strukturach wywiadu oraz kontrwywiadu. Na służbę zastępczą mogą być delegowani chętni z uwzględnieniem ich umiejętności, miejsca zamieszkania i wykształcenia. Czas trwania takich obowiązków to 40 godzin tygodniowo.

W krajach naszego regionu obowiązkowa służba wojskowa jest już standardem – Estonia planuje wydłużyć do dwóch lat okres poborowej służby, Litwa w 2015 roku ponownie wprowadziła obowiązkową służbę wojskową na okres 9 miesięcy, jest ona też rzeczywistością w państwach skandynawskich (Norwegia była przykładowo pierwszym państwem NATO, który przyjął koncepcję „powszechnego poboru” odnoszącego się do kobiet i mężczyzn).

Powszechna i obowiązkowa służba wojskowa z powodzeniem funkcjonuje także w innych częściach świata. Wszystkich Szwajcarów w wieku 18-30 lat dotyczy obowiązek służby wojskowej. Służba zasadnicza trwa ok. 18 tygodni. Następnie, w ciągu 10 lat od odbycia służby zasadniczej, należy także odbyć sześć 19-dniowych szkoleń. W 2013 roku w referendum ponad 73 proc. głosujących opowiedziało się przeciwko likwidacji tego systemu. Kolejne przykłady zmilitaryzowanych społeczeństw to Izrael i Korea Południowa. W tym pierwszym kraju służba wojskowa jest obowiązkowa dla wszystkich obywateli powyżej 18. roku życia i trwa niemal 3 lata. Korea utrzymuje system obowiązkowej służby wojskowej dla osób w wieku 18-35 lat, która trwa minimum 18 miesięcy.

CZYTAJ TAKŻE: Militaryzacja narodu - zarys idei

Armia Obywatelska?

Powszechne przeszkolenie wojskowe mogłoby stać się integralną częścią systemu edukacji w Polsce i jego przedłużeniem. Na przykład – po egzaminie maturalnym, sprawdzającym wiedzę młodego człowieka, cieszy się on najdłuższymi wakacjami w życiu, które zasadniczo realizowane są od początku czerwca do końca września. Są to cztery miesiące, zwykle przed podjęciem studiów wyższych, które część młodych przeznacza na pracę, a część na odpoczynek. Zaliczenie w tym okresie szkolenia odbywającego się w warunkach skoszarowania w wybranej jednostce wojskowej lub centrum szkolenia powinno być warunkiem niezbędnym do uzyskania pełnego świadectwa dojrzałości i możliwości np. podjęcia edukacji uniwersyteckiej. Program mógłby opierać się na programie szkolenia Dobrowolnej Zasadniczej Służby Wojskowej.

CZYTAJ TAKŻE: Militaryzacja narodu. Propozycje i rozważania

Kilka terminów wyznaczonych w czteromiesięcznym okresie wakacji pozwoliłoby na odpowiednie dopasowanie swoich planów na ten okres do służby. Chętni powinni mieć możliwość odbycia dłuższego, płatnego i rozbudowanego szkolenia, które wiązałoby się później z przywilejami np. w zakresie zatrudnienia w administracji państwowej lub rejestracji na studia. Wartości, które powinien nabyć uczeń na tym etapie edukacji, to: honor żołnierski, poczucie odpowiedzialności, patriotyzm, poczucie siły, solidarność, współdziałanie, odporność, hart ducha.

Pojęcie obywatelskości zawsze łączyło się z gotowością do poświęceń na rzecz wspólnoty, na czele z gotowością do poświęcenia własnego życia. Było tak od wieków we wszystkich sprawnie funkcjonujących strukturach społecznych. Od starożytnej Grecji i Rzymu, przez okres zapoczątkowany rewolucją francuską (od kiedy społeczeństwa zaczęły przybierać formę masową i egalitarną), po czas wielkich wojen XX wieku. Są pewne prawidła funkcjonowania naszej rzeczywistości, które się nie zmieniają.