Litwa przyspiesza na drodze do niezależności energetycznej. IEA: konieczne inwestycje w OZE i transport

Litwa odcięła się od Rosji i przyspiesza transformację

Litwa, będąca członkiem IEA od 2022 roku, w szybkim tempie uniezależniła się od rosyjskich źródeł energii. Po inwazji Rosji na Ukrainę kraj całkowicie zakończył import surowców ze wschodu, a w 2025 roku, wspólnie z pozostałymi państwami bałtyckimi, zsynchronizował swoją sieć elektroenergetyczną z systemem kontynentalnym Europy, oficjalnie odłączając się od rosyjskiej sieci BRELL.

Według nowego przeglądu polityki energetycznej przygotowanego przez IEA, Litwa jest dobrze przygotowana, by kontynuować swoją transformację. Produkcja energii z odnawialnych źródeł niemal się podwoiła w latach 2022–2024. Ułatwienia w procedurach administracyjnych i systemy wsparcia wpłynęły na wzrost instalacji PV w gospodarstwach domowych oraz rozwój magazynów energii.

Potrzeba inwestycji w sieci i szybki rozwój OZE

Mimo postępów Litwa przez cały czas w znacznym stopniu opiera się na imporcie energii oraz paliwach kopalnych, zwłaszcza w sektorze transportu. Nowa Strategia Niezależności Energetycznej przewiduje niemal całkowitą elektryfikację sektora energii do 2050 roku, w tym rozwój produkcji zielonego wodoru. W efekcie zapotrzebowanie na energię elektryczną może wzrosnąć aż sześciokrotnie.

IEA zaleca Litwie przyspieszenie rozbudowy krajowej infrastruktury sieciowej oraz większą koordynację między interesariuszami. Szczególny potencjał drzemie w energetyce wiatrowej – zarówno lądowej, jak i morskiej. Jednak niepewność gospodarcza na globalnym rynku OZE wymaga monitorowania warunków inwestycyjnych i ewentualnego wsparcia regulacyjnego.

W raporcie podkreślono też konieczność wprowadzenia elastyczniejszych cen energii, reformy systemu net-meteringu oraz lepszych sygnałów cenowych dla producentów i odbiorców, by zwiększyć elastyczność systemu energetycznego.

Transport: największe wyzwanie dla dekarbonizacji

Transport to w tej chwili sektor o największym zużyciu energii w kraju – odpowiada za 40% całkowitego zapotrzebowania i aż 75% popytu na ropę. Flota samochodowa Litwy należy do najstarszych w Unii Europejskiej i jest głównym źródłem emisji.

IEA zaleca przyspieszenie elektryfikacji transportu drogowego, rozbudowę infrastruktury ładowania oraz wsparcie rynku wtórnych pojazdów elektrycznych. Równocześnie wskazuje na konieczność zwiększenia udziału transportu publicznego i kolejowego, by poprawić efektywność całego systemu.

Litwa planuje również rozwój przemysłu wodorowego opartego na energii odnawialnej, co może wspierać dekarbonizację sektora ciężkiego transportu i przemysłu.

• ORLEN kończy z rosyjską ropą. Od lipca 2025 region całkowicie niezależny
• Rosyjski gaz? Dziękujemy. REPowerEU: Europa stawia na niezależność do 2030 roku
• Raport ORLEN i S&P: kooperacja regionu bałtyckiego pomoże uniezależnić się od Rosji

Źródło: IEA