Ceny gazu na najwyższym poziomie od dwóch lat
Rynek gazu ziemnego w Europie rozpoczął 2025 rok w warunkach wysokiej zmienności. W pierwszej połowie marca ceny surowca osiągnęły najwyższy poziom od dwóch lat, co pogłębiło trudności dla firm, konsumentów i rządów.
Główny europejski benchmark cenowy, TTF, utrzymuje się w tej chwili na poziomie ok. 47 EUR/MWh (14,50 USD/MBtu). Choć jest to znacznie mniej niż szczytowe wartości z 2022 roku po inwazji Rosji na Ukrainę, cena ta wciąż pozostaje dwukrotnie wyższa niż przed kryzysem energetycznym.
Czynniki wpływające na ograniczenie podaży gazu
Autorzy analizy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) wskazują, iż jednym z kluczowych czynników wzrostu cen gazu było zatrzymanie tranzytu rosyjskiego gazu przez Ukrainę od stycznia 2025 roku. Dodatkowo, powrót do przeciętnych warunków zimowych po dwóch łagodniejszych sezonach znaczną miarą przyczynił się do większego poboru gazu ze zbiorników magazynowych. Więcej na ten temat: IEA: Globalny rynek gazu pod presją – napięcia utrzymają się w 2025 roku.
Nie bez znaczenia była również tzw. „Dunkelflaute”, czyli długi okres niskiej prędkości wiatru i ograniczonego nasłonecznienia w pierwszej połowie listopada 2024 roku. Wymusiło to wzrost zużycia gazu o 80% w porównaniu do tego samego okresu w 2023 roku, aby zapewnić stabilne dostawy energii elektrycznej.
Spadek poziomu magazynów gazowych w UE
Poziomy magazynowania gazu w Unii Europejskiej są w tej chwili o 24 miliardy metrów sześciennych (bcm), czyli 36%, niższe niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Taki stan rzeczy powoduje dodatkowy wzrost presji cenowej.
źródło: iea.orgAutorzy analizy podkreślają:
Osiągnięcie celów UE w zakresie napełnienia magazynów przed kolejną zimą wymaga znacznie większych napływów gazu niż w ostatnich dwóch latach, co zwiększy zależność Europy od globalnych rynków LNG.
Wpływ wysokich cen gazu na gospodarkę
Od początku kryzysu gazowego w 2022 roku ceny gazu dla europejskiego przemysłu były o 30% wyższe niż w Chinach i choćby pięciokrotnie wyższe niż w Stanach Zjednoczonych. Doprowadziło to do ograniczenia produkcji w wielu energochłonnych sektorach, a niektóre zakłady zostały zmuszone do zamknięcia.
Eksperci podkreślają, iż wysokie ceny gazu mają negatywny wpływ na koszty życia i konkurencyjność europejskiej gospodarki.
Pierwsza faza szoku cenowego gazu była kluczowym czynnikiem inflacji i gwałtownego wzrostu kosztów życia.
Działania UE na rzecz stabilizacji rynku
Unia Europejska podjęła szereg działań w celu ograniczenia zmienności cen i ochrony konsumentów. Obejmują one m.in.:
- wprowadzenie obowiązku magazynowania gazu,
- dobrowolne cele redukcji zużycia,
- wspólne mechanizmy zakupowe.
Mimo pewnych ograniczeń infrastrukturalnych Europa skutecznie zwiększyła import LNG i zdywersyfikowała źródła dostaw.
Rola OZE i efektywności energetycznej w ograniczaniu zużycia gazu
Od 2022 roku w Europie (w tym w UE, Norwegii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii) dodano około 250 GW ze źródeł odnawialnych, co pozwoliło uniknąć zużycia ponad 60 bcm gazu w sektorze elektroenergetycznym. Sprzedaż pomp ciepła wyniosła 8 milionów sztuk od 2022 roku, co również przyczyniło się do obniżenia zapotrzebowania na gaz w okresie grzewczym.
Perspektywy dla rynku gazu w Europie
Eksperci IEA przewidują, iż globalne rynki gazu pozostaną napięte do 2026 roku, kiedy do eksploatacji wejdą nowe projekty LNG w USA i Katarze, zwiększając światową podaż o niemal 50% do 2030 roku. Jednak do tego czasu Europa będzie musiała aktywnie pracować nad poprawą efektywności energetycznej i dywersyfikacją dostaw. Autorzy raportu podkreślają:
Czekanie na nową podaż nie jest strategią dla europejskich gospodarek borykających się z wysokimi cenami gazu.
Źródło: Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA:
- Gergely Molnar, Energy Analyst – Natural Gas
- Peter Zeniewski, Senior Energy Analyst
