Koszt emisji CO₂ wzrośnie? Polska gospodarka zagrożona utratą konkurencyjności

Polska pod presją wysokich cen energii

Według najnowszego raportu Banku Pekao, Polska jest jednym z państw Unii Europejskiej, które najbardziej odczuły skutki wzrostu cen energii elektrycznej i gazu po wybuchu wojny w Ukrainie. Choć od szczytu cen w 2022 roku nastąpiła korekta, obecne poziomy przez cały czas znacznie przekraczają te sprzed wojny. Jak podkreślają analitycy, w drugiej połowie 2024 roku ceny gazu w UE były średnio 2,2 razy wyższe niż na przełomie 2020 i 2021 roku. Z kolei cena energii elektrycznej w tym samym okresie wzrosła o 50%.

Polska, która przed 2022 rokiem miała jedne z niższych cen energii w UE, w tej chwili walczy z kosztami wyższymi niż unijna średnia. To oznacza pogorszenie konkurencyjności polskiego przemysłu – zarówno w relacji do państw trzecich, jak i innych państw członkowskich.

Koniec darmowych uprawnień CO₂ coraz bliżej

Kolejnym ciosem dla przemysłu może być wygaszanie darmowych uprawnień do emisji CO₂ w ramach unijnego systemu EU ETS. Proces ten rozpocznie się już w 2026 roku i potrwa dekadę. Jak zauważają analitycy Pekao, oznacza to nieunikniony wzrost kosztów emisji dla branż energochłonnych, w tym chemicznej, cementowej czy stalowej.

Wygaszanie darmowych alokacji to tylko jeden z elementów zaostrzającej się polityki klimatycznej UE. Równolegle trwa redukcja całkowitej liczby dostępnych uprawnień oraz ich usuwanie z rynku przez Rezerwę Stabilności Rynkowej (MSR). Według prognoz Bloomberga, do 2030 roku ceny uprawnień mogą się podwoić – co stanowi poważne wyzwanie kosztowe dla unijnego przemysłu.

CBAM nie ochroni eksportu?

Teoretycznym mechanizmem ochronnym przed ucieczką emisji ma być unijny graniczny podatek węglowy (CBAM), który wyrównuje koszty środowiskowe dla importowanych produktów. Jednak jak zauważają eksperci Pekao, jego obecna forma obejmuje jedynie rynek wewnętrzny UE, nie chroniąc eksportu europejskich firm. Dodatkowo pojawiają się obawy o skuteczność i „szczelność” mechanizmu, który może być omijany przez pośredników handlowych i nieprecyzyjne raportowanie emisji.

• Czym jest ETS2?
• Czy paliwo zdrożeje przez ETS2? Polska negocjuje warunki z UE
• Unijny podatek węglowy ETS2 już w 2027 roku. Ekspert ostrzega: „To polityczna bomba z opóźnionym zapłonem”

Źródło: PAP