Jeden z najstarszych i najcenniejszych zabytków sakralnych południowej Polski - monumentalny, gotycki kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela przeszedł szeroko zakrojony proces remontu i konserwacji elewacji. Efekty prac przy powierzchni murów kościoła robią ogromne wrażenie - zarówno na specjalistach, jak i mieszkańcach.
Zakres prac przeprowadzonych przy świątyni był imponujący. Z jednej strony wymagał specjalistycznej wiedzy inżynieryjnej, z drugiej - ogromnej wrażliwości konserwatorskiej. Na początku zajęto się wzmocnieniem konstrukcji murów: usunięto spękania, rozwarstwienia i deformacje, które narosły przez stulecia. Wymieniono zużyte obróbki blacharskie oraz orynnowanie, przywracając dawną sprawność odwodnienia i zabezpieczając budynek przed wilgocią.
Z elewacji zniknęły też wtórne łaty i cementowe spoiny - niestety częste w minionych dekadach, ale całkowicie niewłaściwe dla zabytkowej struktury. Dopiero ich usunięcie pozwoliło wydobyć na nowo autentyczne piękno kamienia.
Najbardziej wymagająca część prac dotyczyła konserwacji zabytkowych powierzchni. Z niezwykłą starannością oczyszczono kamień z zabrudzeń, nalotów i sztucznej patyny, przy czym zachowano oryginalne lico i każdy, choćby najdrobniejszy detal architektoniczny. Uzupełniono ubytki, scalono kolorystycznie zniszczone fragmenty, wzmocniono spoiny, a tam, gdzie było to konieczne - naprawiono pęknięcia i zarysowania. Dzięki temu całość odzyskała jednolity, harmonijny charakter.
Prace objęły również partie tynkowe i ceglane, które - po latach narażenia na warunki atmosferyczne - wymagały kompleksowego podejścia. Dziś wyróżniają się spójnością i elegancją, godną obiektu tej rangi.
Jednym z najbardziej symbolicznych elementów zakończonego etapu była wymiana krzyża na szczycie dachu. Stary zachował się jedynie w niewielkiej części, dlatego na podstawie źródeł historycznych wykonano nowy - wierny, trwały i godny tego miejsca. Jego montaż stał się nie tylko aktem technicznym, ale i pełnym emocji momentem, który wielu mieszkańców obserwowało z poczuciem uczestniczenia w czymś wyjątkowym.
W ramach inwestycji odnowiono całą elewację frontową oraz znaczne części murów od strony północnej i wschodniej. Częściowo wykonano również prace przy ścianie południowej. Realizacja tego etapu renowacji dotyczyła blisko 80% murów kościoła, co stanowi zdecydowaną większość jego elewacji.
Wszystkie zadania zostały wykonane terminowo przez firmę DRAKO Grzegorz Widliński z Krakowa. Pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach ocenili inwestycję bardzo pozytywnie i dokonali jej odbioru, podkreślając wysoki poziom wykonawstwa oraz troskę o zachowanie oryginalnej substancji zabytkowej.
Koszt przeprowadzonych prac wyniósł 3 571 429 zł. Aż 98% tej kwoty stanowiło dofinansowanie pozyskane przez Gminę Skalbmierz z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków (Polskiego Ładu). Pozostałe 2% dołożyła parafia pw. św. Jana Chrzciciela.
To przykład inwestycji, która dzięki współpracy lokalnej społeczności, samorządu oraz państwa - a także dzięki wsparciu ze strony parlamentarzystów - mogła zostać zrealizowana w formie, o jakiej wcześniej można było tylko marzyć.
Ks. Krzysztof Balcer, proboszcz parafii, nie kryje euforii z finalnego efektu: - Fachowcy, ale również nasi mieszkańcy widzą ogromną różnicę i bardzo pozytywnie oceniają zakres wykonanych prac. To solidne, rzetelne wykonanie. Kościół wygląda jak zupełnie nowy - mówi duchowny. - Mam nadzieję, iż ten piękny efekt będzie cieszył przez długie lata, a nasza świątynia będzie służyć kolejnym pokoleniom mieszkańców - podsumowuje proboszcz skalbmierskiej parafii.
Zadowolenia nie ukrywa również Burmistrz Miasta i Gminy Skalbmierz, Marek Juszczyk: - Renowacja kościoła pw. św. Jana Chrzciciela to jedna z najważniejszych inwestycji w ostatnich latach. Nasza świątynia zasługiwała na gruntowną odnowę - nie tylko jako zabytek o ogromnej wartości historycznej, ale także serce naszej lokalnej tożsamości. Efekt prac jest znakomity i jestem dumny, iż mogliśmy doprowadzić do realizacji tak potrzebnego przedsięwzięcia. To inwestycja, która zostanie z nami na pokolenia - podkreśla burmistrz.
Kościół, którego początki sięgają przełomu XII i XIII wieku, jest jednym z nielicznych obiektów w regionie, które zachowały czytelne cechy zarówno architektury romańskiej, jak i gotyckiej. Jego budowę prowadzono etapami - nawa główna powstała w pierwszej połowie XV wieku, a prezbiterium pod koniec tego stulecia. W kolejnych wiekach dobudowano zakrystię, skarbczyk oraz dwie potężne wieże, podwyższone w XIX wieku i zwieńczone neogotyckimi hełmami. W XVII wieku wzbogacono elewację frontową o efektowny barokowy szczyt oraz rzeźby świętych. Do 1819 roku kościół pełnił funkcję kolegiaty.
Dziś świątynia uchodzi za prawdziwą "perłę Ponidzia", a jej ochrona ma dla regionu ogromne znaczenie - nie tylko historyczne, ale również kulturowe i tożsamościowe.
Gmina Skalbmierz oraz parafia pw. św. Jana Chrzciciela kierują szczególne podziękowania dla Posła na Sejm RP Krzysztofa Lipca za okazane wsparcie i towarzyszenie samorządowi w procesie aplikowania o środki z Polskiego Ładu. Jego zaangażowanie stanowiło ważne oparcie dla działań podejmowanych przez samorząd.
Zakończony etap to dopiero początek szeroko zakrojonego planu renowacji całej elewacji świątyni. Gmina i parafia już przygotowują dokumentację i wnioski o kolejne środki, by dokończyć odnowę pozostałych partii murów.
Dziś odnowiony kościół zachwyca swoim blaskiem jak przed wiekami. Możemy być dumni - nasze dziedzictwo zostało otoczone należytą troską. Dzięki zaangażowaniu wielu osób, determinacji władz, staraniom parafii i wsparciu państwa udało się zrealizować inwestycję, której wartość wykracza dalece poza wymiar materialny.
Galeria zdjęć>>>
