Konwencja demokratów – początek adekwatnej kampanii prezydenckiej

Zdjęcie: Chińska polityka energetyczna

Współpraca: Małgorzata Czarnik, Paweł Gawryluk

Analiza w skrócie

– w dniach 19-22 sierpnia w Chicago odbyła się konwencja Partii Demokratycznej, podczas której zatwierdzono nominację dla Kamali Harris oraz program partii (party platform).

– Konwencja pokazała, iż demokraci zdołali się zjednoczyć wokół nowej kandydatki, która wyprzedza w niektórych sondażach Donalda Trumpa zaledwie po kilku tygodniach od wycofania się Joe Bidena z wyścigu prezydenckiego.

– Harris przez cały czas korzysta z efektu świeżości, przychylności mediów, pozytywnej wizji dla wyborców oraz bycia przeciwieństwem Trumpa.

– Najbliższe tygodnie będą dla Harris wymagające, ponieważ nie uniknie już kontaktu z mediami oraz trudnych pytań o kwestie programowe.

– Wbrew wcześniejszym zapowiedziom Trump prowadzi intensywną kampanię w terenie oraz w mediach koncentrując się na gospodarce, imigracji oraz walce z przestępczością; z drugiej strony kontynuuje personalne ataki na Harris i innych demokratów.

– Robert F. Kennedy Jr., kandydat niezależny, zawiesił swoją kampanię wyborczą i poparł D. Trumpa.

Konwencja demokratów – koniec miesiącu miodowego Harris?

Konwencja Partii Demokratycznej przyniosła przypieczętowanie kandydatury Harris, demonstrację jedności demokratów wokół swojej nominatki oraz przyjęcie platformy programowej partii. Jednocześnie stanowiła zwieńczenie kilkutygodniowego okresu, w trakcie którego Harris korzystając z efektu świeżości, bycia przeciwieństwem swojego kandydata oraz budując pozytywny przekaz dla wyborców, zdołała odrobić sondażową stratę Joe Bidena w stosunku do D. Trumpa, a w wielu badaniach choćby wyprzedzić konkurenta – zarówno na poziomie ogólnokrajowym, jak i w kluczowych stanach [1]. Konwencja jest początkiem adekwatnej kampanii wyborczej, w trakcie której Harris będzie musiała skonfrontować się z trudnymi pytaniami o kwestie programowe, swój dorobek z okresu wiceprezydentury, a także wystąpić w debatach telewizjnych oraz udzielić wywiadów mediom.

Konwencja trwała cztery dni, a w jej trakcie wystąpiły osoby reprezentujące różne środowiska punkty widzenia, co stanowiło istotną różnicę w stosunku do lipcowej konwencji republikanów, którą zdominowały osoby bliskie Donaldowi Trumpowi i środowisku MAGA. U demokratów pojawili się, przede wszystkim, prezydent Joe Biden i pierwsza dama Jill Biden, byli prezydenci Barack Obama i Bill Clinton, byłe pierwsze damy Michelle Obama i Hillary Clinton oraz była Speaker Izby Reprezentantów Nancy Pelosi. Z drugiej strony wystąpił szereg polityków średniego formatu, jak gubernatorzy JB Pritzker (Illinois), Josh Shapiro (Pensylwania) czy Gretchen Whitmer (Michigan), a także wielu senatorów. Z trzeciej politycy lewicowego skrzydła jak Bernie Sanders, Elizabeth Warren czy Alexandria Ocasio-Cortez. Dodatkowo, zaproszono kilku byłych i obecnych republikanów, którzy są przeciwnikami D. Trumpa (Adam Kinzinger, wieloletni republikański kongresmen z Illinois, Geoff Duncan, wicegubernator stanu Georgia w latach 2019-2023, Stephanie Grisham, rzeczniczka Białego Domu w latach 2019-2020) [2].

Najważniejszym punktem konwencji było czwartkowe wystąpienie Harris. Była to dla niej pierwsza taka okazja, by opowiedzieć Amerykanom historię swojego życia – obecna wiceprezydentka zaprezentowała się jako osoba wywodząca z klasy średniej, bliska problemom zwykłych ludzi w przeciwieństwie do D. Trumpa. Ponownie zapewniła, iż budowa klasy średniej będzie celem definiującym jej prezydenturę i zapowiedziała obniżkę podatków dla ponad 100 milionów Amerykanów. Dużo uwagi poświęciła prawie do aborcji. Nawiązała do podkreślanej często przez Bidena starcia między demokracją i tyranią zaliczając siebie do pierwszego obozu, a swojego kontrkandydata do drugiego. Przedstawiła Trumpa jako zagrożenie i ucieleśnienie wstecznictwa. Zapewniła, iż będzie zabiegała o utrzymanie prymatu wojskowego USA w świecie, wygraną w konkurencji z Chinami, relacje z sojusznikami z NATO, pomoc dla Ukrainy oraz zaprowadzenie pokoju między Izraelem a Palestyńczykami [3].

Niektóre z postulatów zaproponował przez Harris podczas konwencji pojawiły się w już przemówieniu, które zostało wygłoszone przez obecną wiceprezydent 16 sierpnia w Karolinie Północnej. Harris zaprezentowała podówczas zręby swoich propozycji w obszarze gospodarki, w tym: budowę „gospodarki możliwości”, w której każdy ma równe szanse, rozbudowę klasy średniej, eliminację biedy, budowę 3 milionów mieszkań, wsparcie w wysokości 25 tys. dolarów dla chcących zakupić pierwsze miejsce zamieszkania, wprowadzenie federalnego zakazu praktyki nazywanej „price gouging” (nieuzasadnione podnoszenie cen produktów) w sektorze żywności czy też wdrożenie ulg podatkowych dla klasy średniej, które mają dotyczyć ponad 100 milionów Amerykanów [4]. Przy innej okazji rzecznik kampanii Harris James Singer poinformował, iż kandydatka demokratów popiera pomysł Joe Bidena podniesienia podatku dochodowego od osób prawnych z 21% do 28% [5].

Kontrofensywa Trumpa i starcie wizji gospodarczych

Pomimo zapowiedzi z 8 sierpnia o wstrzymaniu się z intenstwną kampanią do zakończenia konwencji demokratów [6] Donald Trump już kilka dni później rozpoczął polityczną kontrofensywę: 12 sierpnia udzielił długiego wywiadu dla Elona Muska (którego wydźwięk przyćmiły jednak częściowo problemy techniczne [7]), a następnie ogłosił 14 sierpnia w Karolinie Północnej zarys swojej agendy gospodarczej uprzedzając o dwa dni Kamalę Harris. W swoim wystąpieniu zapowiedział m.in.: walkę ze skutkami inflacji, likwidację podatków od emerytur i od napiwków, przedłużenie wprowadzonych w 2017 r. obniżek podatków oraz redukcję długu publicznego (dwa wykluczające się postulaty) czy też redukcję o połowę cen paliw i energii w ciągu maksymalnie 18 miesięcy przede wszystkim poprzez znaczące zwiększenie wydobycia paliw kopalnych w USA [8].

Kampania w temacie gospodarki jest dla Trump tym bardziej istotna, iż w ostatnim czasie pojawiły się sondaże, w których Harris cieszy się podobnym lub większym od swojego konkurenta zaufaniem wyborców w sprawach gospodarczych [9]. W poprzednich miesiącach Joe Biden wyraźnie ustępował Trumpowi na tym polu. Były prezydent stara się przedstawić propozycje gospodarcze Harris jako ucieleśnienie myślenia komunistycznego [10], co w realiach amerykańskich stanowi ciężki zarzut, i zaznacza, iż jego wysiłki na rzecz obniżenia cen będą miały charakter „kapitalistyczny, a nie komunistyczny” [11]. Narrację w sprawach istotnych dla wyborców Trump podkopuje jednak bardzo częstymi i brutalnymi atakami personalnymi na Harris i innych demokratów, z których jednak nie zamierza rezygnować, wbrew zaleceniom swojego sztabu [12].

Po raz kolejny Trump odciął się od inicjatywy Project 2025 – przygotowanej przez wpływowy konserwatywny think-tank The Heritage Foundation (we współpracy z ponad 100 organizacjami o podobnym profilu) agendy programowej dla nowej, konserwatywnej administracji prezydenckiej, uzupełnionej szeroko zakrojoną rekrutacją kadr. Inicjatywa jest krytykowana za jej skrajnie prawicowy charakter, przejawiający się np. w postulatach znaczącego wzmocnienia władzy prezydenckiej, masowej wymiany kadr w administracji federalnej (walka z tzw. Deep State), likwidacji Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (DHS), znaczących zmianach w funkcjonowaniu Departamentu Sprawiedliwości oraz FBI, a także ograniczenia wsparcia federalnego dla zielonej transformacji i dostępu do legalnej aborcji oraz walkę z lewicową ideologią. Wśród autorów Projektu jest wielu urzędników byłej administracji Trumpa, co sprawia, iż odcięcie się przez niego od inicjatywy jest postrzegane jako mało wiarygodne [13]. Demokraci chętnie atakują byłego prezydenta kojarząc go w oczach wyborców z Project 2025 i należy uznać, iż choćby jeżeli nie stanowiłby on oficjalnego programu ewentualnej drugiej prezydentury Trumpa, to istotna jego część mogłaby doczekać się realizacji.

Niewielkim wsparciem dla Trumpa może okazać się przekazanie mu swojego poparcia przez kandydata niezależnego Roberta F. Kennedy’ego Jr., który 23 sierpnia ogłosił zawieszenie swojej kampanii prezydenckiej. Choć Kennedy, syn Roberta F. Kennedy’ego, byłego prokuratora generalnego USA, i bratanek prezydenta Johna F. Kennedy’ego, wywodzi się ze środowiska demokratów, to jego poglądy mają w wielu obszarach charakter antysystemowy, skrajny czy wręcz noszą znamiona teorii spiskowych, a tym samym są bliższe poglądom Donalda Trumpa. Przewiduje się, iż z jednej strony więcej wyborców Kennedy’ego poprze Trumpa niż Harris, ale z drugiej demokratom łatwiej będzie utrwalić w wyborcach przekonanie, iż Trump jest uosobieniem tendencji i poglądów uważanych przez wielu za skrajne i niebezpieczne [14].

Wnioski

Ostatnie dwa tygodnie kampanii były intensywne ze strony obu kandydatów. Donald Trump, pomimo wcześniejszych zapowiedzi, już przed konwencją demokratów postanowił przejść do politycznej kontrofensywy. Jej efekty są jednak ograniczone z uwagi na utrzymujący się efekt świeżości Harris, przychylność mediów dla kandydatki demokratów oraz jej pozytywną narrację dla Amerykanów, której Trump przeciwstawia nie tylko swoją własną koncepcję programową, ale i liczne ataki personalne na Harris dokonywane wbrew zaleceniom sztabu wyborczego kandydata republikanów. Od ich ograniczenia oraz skupienia się na budowaniu własnej, pozytywnej wizji dla wyborców, będzie zależeć odwrócenie obecnej, negatywnej dla siebie tendencji w sondażach. Z drugiej strony Harris w najbliższych tygodniach będzie musiała zmierzyć się z wystąpieniami w mediach (wywiady oraz debaty), które nie są jej mocną stroną, a także pytaniami o jej dorobek w charakterze wiceprezydenta oraz program wyborczy.

Bibliografia

[1] Election 2024 Polls: Harris vs. Trump, The New York Times, 25.08.2024, https://www.nytimes.com/interactive/2024/us/elections/polls-president.html.

[2] DNC Convention Speakers, C-SPAN, dostęp: 23.08.2024, https://www.c-span.org/democratic-national-convention-2024/.

[3] Full Transcript of Kamala Harris’s Democratic Convention Speech, The New York Times, 23.08.2024, https://www.nytimes.com/2024/08/23/us/politics/kamala-harris-speech-transcript.html.

[4] Erica L. Green, Jim Tankersley, Nicholas Nehamas, Harris Lays Out Her Economic Vision, Casting Trump’s as Backward-Looking, The New York Times, 16.08.2024, https://www.whitehouse.gov/briefing-room/speeches-remarks/2024/08/16/remarks-by-vice-president-harris-at-a-campaign-event-in-raleigh-nc/.

[5] James Politi, Kamala Harris backs plan to raise US corporate tax rate to 28%, Financial Times, 19.08.2024, https://www.ft.com/content/77841ed0-f2d2-4fea-a957-dd0b78a371c1.

[6] Jakub Graca, Pierwszy tydzień duetu Harris/Walz; Trump już wie, iż może przegrać, Instytut Nowej Europy, 11.08.2024,https://ine.org.pl/pierwszy-tydzien-duetu-harris-walz-trump-juz-wie-ze-moze-przegrac/.

[7] Kate Sullivan, Clare Duffy, Eric Bradner, Trump and Musk host friendly conversation on X after delay from technical difficulties, 13.08.2024, https://edition.cnn.com/2024/08/12/politics/elon-trump-twitter-interview-x/index.html.

[8] LIVE: Donald Trump announces economic plan in North Carolina, The Times and The Sunday Timer, dostęp: 23.08.2024, https://www.youtube.com/embed/cDpLc-yPxq0.

[9] Lauren Fedor, Eva Xiao, Kamala Harris is more trusted than Donald Trump on the US economy, Financial Times, 11.08.2024, https://www.ft.com/content/cf9a7c4d-3b82-4867-892c-f4f95daebbc7.

[10] Michael Stratford, Trump blasts Harris plan to ban price gouging as communism. But GOP states already block some price hikes, Politico, 24.08.2024, https://www.politico.com/news/2024/08/24/trump-harris-price-gouging-groceries-00176247.

[11] Adriana Gomez Licon, Michael Rubinkam, Michelle L. Price, Trump zigzags between economic remarks and personal insults at rally in critical Pennsylvania, ABC News, https://abcnews.go.com/Politics/wireStory/trump-tap-rally-pennsylvania-voters-bidens-native-scranton-112917676.

[12] Brett Samuels, Trump hits back at Obamas: ‘Do I still have to stick to policy?’, The Hill, 21.08.2024, https://thehill.com/homenews/campaign/4839905-trump-mocks-allies-obama-attacks/.

[13] Project 2025. Presidential Transition Project, dostęp: 23.08.2024, https://www.project2025.org/.

[14] Stephen Fowler, Robert F. Kennedy suspends his independent presidential campaign and backs Trump, NPR, 23.08.2024, https://www.npr.org/2024/08/23/nx-s1-5086838/robert-kennedy-future-plans-trump.