1 dzień temu
Wypowiedzi ustępującego prezydenta Andrzeja Dudy w ostatnich tygodniach wywołują kontrowersje, których skala przekracza ramy zwyczajnego sporu politycznego.
Szczególne poruszenie wywołała jego uwaga o braku egzekucji za zdradę stanu, którą wielu odbiorców uznało za niedopuszczalną sugestię użycia przemocy wobec obywateli. Głos w sprawie zabrał były prezydent Bronisław Komorowski, wskazując jednoznacznie, iż słowa Andrzeja Dudy nie tylko są nieakceptowalne, ale mogą potencjalnie stanowić przedmiot zainteresowania Trybunału Stanu.
Analizując sytuację w sposób chłodny i prawny, należy zauważyć, iż Andrzej Duda, kończąc drugą kadencję, nie zrezygnował ze stylu komunikacji, który przez lata budził wątpliwości co do powagi urzędu prezydenckiego. Retoryka operująca sformułowaniami ocierającymi się o groźby wobec „zdradzieckich” obywateli nie tylko odbiega od konstytucyjnych standardów, ale osłabia pozycję prezydenta jako gwaranta ciągłości państwa. Odpowiedzialność polityczna, a w niektórych przypadkach również konstytucyjna, może zostać zweryfikowana przez instytucje takie jak Trybunał Stanu – i o tym właśnie przypomina Komorowski.
Były prezydent, znany ze swojego zrównoważonego stylu sprawowania urzędu, wskazuje jednoznacznie, iż prezydent Duda, wygłaszając nieprzemyślane sądy i wpisując się w atmosferę eskalacji politycznego napięcia, działa wbrew interesowi Rzeczypospolitej. W jego ocenie, działania takie obciążają nie tylko wizerunek samego Dudy, ale także instytucję prezydentury jako takiej.
Bronisław Komorowski nie ogranicza się do krytyki jednego incydentu. W rozmowie z Wirtualną Polską przypomina o trwałej tendencji lekceważenia instytucjonalnej powagi przez Andrzeja Dudę – szczególnie widocznej w mediach społecznościowych. Komunikaty, które miałyby budować kontakt z obywatelami, zbyt często stawały się źródłem śmieszności lub narzędziem do podgrzewania nastrojów społecznych. Komorowski precyzyjnie zauważa, iż takie działania „szkodzą powadze państwa polskiego”, a to jest zarzut o charakterze systemowym.
Warto podkreślić, iż wypowiedzi o charakterze represyjnym – jak słowa o „wieszaniu za zdradę” – nie pozostają w próżni. Padają w kontekście trwającej dyskusji o ewentualnych rozliczeniach konstytucyjnych funkcjonariuszy publicznych za decyzje podejmowane w latach 2015–2023. Komorowski zwraca uwagę, iż nie tylko Duda, ale i jego polityczne otoczenie może zostać objęte procedurami odpowiedzialności konstytucyjnej. Tego rodzaju przypomnienie ma silne oparcie w realiach politycznych: obecny układ parlamentarny daje potencjalną większość do uruchomienia postępowania przed Trybunałem Stanu.
Z perspektywy prawnej istotne jest, iż prezydent Rzeczypospolitej nie jest postacią nietykalną po zakończeniu kadencji. Obowiązujące przepisy dają wyraźne podstawy do badania jego działań – zwłaszcza jeżeli mogą one naruszać Konstytucję. Bronisław Komorowski, jako były prezydent, nie wypowiada się w tej sprawie impulsywnie. Jego uwagi wpisują się w standard odpowiedzialności instytucjonalnej, której Duda, zdaniem wielu komentatorów, przez osiem lat nie był w stanie unieść.
W konkluzji należy stwierdzić, iż Andrzej Duda kończy swoją prezydenturę w atmosferze niejasności, kontrowersji i narastającej krytyki. Jego wypowiedzi – zamiast łagodzić napięcia – wzmagają je, a styl komunikacji zamiast budować autorytet, podważa go. Bronisław Komorowski, choć powściągliwy w tonie, jednoznacznie wskazuje na ryzyko prawnych konsekwencji działań ustępującego prezydenta. To głos rozsądku, który w obliczu emocjonalnej retoryki zyskuje na znaczeniu.
