Komisja Europejska zatwierdza pomoc państwa dla pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce

Komisja Europejska zatwierdziła pakiet pomocy państwa na rzecz budowy i eksploatacji pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Nowa elektrownia, o mocy do 3750 MW, powstanie w Lubiatowie-Kopalinie i ma rozpocząć działalność w drugiej połowie lat 30. XXI wieku. Projekt stanowi centralny element polskiej strategii dekarbonizacji produkcji energii elektrycznej.

Założenia polskiego programu wsparcia

We wrześniu 2024 roku Polska zgłosiła Komisji Europejskiej plan wsparcia dla spółki Polskie Elektrownie Jądrowe sp. z o.o. (PEJ), która w całości należy do Skarbu Państwa. Projekt obejmuje budowę trzech reaktorów jądrowych, każdy o mocy 1250 MW. Szacowane nakłady inwestycyjne wynoszą około 42 miliardy euro (178 miliardów złotych) w wartościach nominalnych.

Wsparcie obejmuje m.in. bezpośrednie wsparcie cenowe w formie dwukierunkowego kontraktu różnicowego (CfD) na 40 lat, z gwarancją stabilnych przychodów dla elektrowni. W przypadku cen rynkowych poniżej ustalonej ceny rozliczeniowej, państwo polskie dopłaci PEJ różnicę. jeżeli ceny rynkowe przekroczą tę wartość, PEJ zwróci różnicę państwu. Dodatkowo przewidziano zastrzyk kapitałowy pokrywający około 30% kosztów oraz gwarancje państwowe na 100% zadłużenia PEJ.

Proces weryfikacji Komisji Europejskiej

W grudniu 2024 roku Komisja Europejska rozpoczęła formalne postępowanie wyjaśniające dotyczące polskiego pakietu wsparcia. Analizowano m.in. proporcjonalność pomocy, potencjalne zakłócenia rynku oraz zgodność z przepisami UE.

W trakcie postępowania Polska wprowadziła szereg korekt, by odpowiedzieć na zastrzeżenia Komisji:

• Skrócenie okresu obowiązywania kontraktu różnicowego z 60 do 40 lat.
• Nowa formuła wynagradzania – elektrownia będzie wynagradzana za gotowość do wytwarzania energii, a nie za samą produkcję, co ogranicza zakłócenia na rynku i wspiera efektywność.
• Ustalanie ceny rozliczeniowej (strike price) na podstawie modelu finansowego uwzględniającego kapitał państwowy i gwarancje, by pomoc nie przekraczała luki finansowej projektu.

Wprowadzono także mechanizm kontroli, który zapewnia, iż ewentualne nadwyżki zysków ponad rynkową stopę zwrotu będą dzielone z państwem. Dodatkowo Polska zobowiązała się do regularnych przeglądów kosztów oraz do tego, by co najmniej 70% energii z elektrowni sprzedawano na otwartej giełdzie energii, a PEJ pozostawała niezależna od innych dużych operatorów rynku.

Tło prawne decyzji

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) pozwala państwom członkowskim samodzielnie kształtować miks energetyczny. Pomoc państwa dla energetyki jądrowej może być oceniana bezpośrednio na podstawie art. 107(3)(c) TFUE, pod warunkiem, iż jest niezbędna, proporcjonalna i nie zakłóca konkurencji w stopniu sprzecznym ze wspólnym interesem. Od lipca 2024 roku Komisja ocenia także zgodność z zasadami projektowania rynku energii elektrycznej oraz z rozporządzeniem 2024/1747 dotyczącym kontraktów różnicowych.

Dalsze informacje

Nieutajniona wersja decyzji będzie dostępna pod numerem sprawy SA.109707 w rejestrze pomocy państwa na stronie Komisji Europejskiej po zakończeniu procedur związanych z poufnością.

Źródło: Komisja Europejska