4 czerwca 2025 r. Komisja Europejska przyjęła pierwszy wykaz projektów strategicznych spoza UE, realizowanych w ramach Critical Raw Materials Act. To krok uzupełniający względem ogłoszonego w marcu wykazu 47 projektów wewnątrz Wspólnoty, w tym dwóch w Polsce. W sumie powstaje już 60 takich inicjatyw.
Dlaczego to ważne? Surowce krytyczne — od litu po pierwiastki ziem rzadkich — są fundamentem m.in. elektromobilności, transformacji energetycznej czy technologii obronnych. Zapewnienie ich stabilnych dostaw to dziś jeden z filarów unijnej polityki przemysłowej.
Gdzie powstaną nowe projekty strategiczne?
Spośród 13 projektów strategicznych realizowanych poza UE, aż 7 będzie rozwijanych w krajach, z którymi UE zawarła strategiczne partnerstwa w zakresie surowców — m.in. w Kanadzie, Grenlandii, Kazachstanie, Norwegii, Serbii, Ukrainie i Zambii.
Dwa kolejne powstaną w terytoriach zamorskich UE — Grenlandii i Nowej Kaledonii. Pozostałe lokalizacje to: Brazylia, Madagaskar, Malawi, RPA oraz Wielka Brytania.
Jakie surowce obejmują projekty?
Większość nowych inwestycji dotyczy kluczowych materiałów dla transformacji energetycznej i przemysłowej Europy:
- lit, nikiel, kobalt, mangan, grafit — do produkcji baterii i pojazdów elektrycznych,
- pierwiastki ziem rzadkich — niezbędne do turbin wiatrowych i silników elektrycznych,
- miedź — używana w sieciach energetycznych i elektronice,
- wolfram i bor — stosowane w motoryzacji, lotnictwie i obronności.
W połączeniu z projektami przetwórczymi w UE (m.in. Zakładem Rafinacji Pierwiastków Ziem Rzadkich w Puławach), nowe inwestycje mają realnie zwiększyć autonomię Europy w zakresie dostaw krytycznych metali.
Co zyskają państwa trzecie?
KE podkreśla, iż projekty będą realizowane zgodnie z wysokimi standardami środowiskowymi, społecznymi i w zakresie zarządzania (ESG). Mają także wspierać lokalny rozwój gospodarczy — tworzenie miejsc pracy, wzrost wartości dodanej i nowe możliwości eksportowe.
Szacowane inwestycje w ramach 13 projektów sięgną 5,5 mld euro. Komisja zapewni wsparcie koordynacyjne, ułatwi dostęp do finansowania i będzie wzmacniać współpracę z państwami trzecimi.
Europa buduje bezpieczne łańcuchy dostaw
„Europa potrzebuje surowców, aby zrealizować nasze ambicje przemysłowe i klimatyczne. UE potrzebuje stabilnych, bezpiecznych i zróżnicowanych łańcuchów dostaw” — skomentował Stéphane Séjourné, wiceprzewodniczący wykonawczy KE ds. dobrobytu i strategii przemysłowej.
Lista projektów strategicznych spoza UE to kolejny krok w kierunku zmniejszenia zależności od importu z pojedynczych źródeł, głównie z Chin. To także istotny element unijnej strategii bezpieczeństwa gospodarczego.
Zobacz również:- IEA ostrzega: rynek surowców krytycznych coraz bardziej skoncentrowany – zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego
- 47 projektów surowców strategicznych w UE. Na liście dwa z Polski: Puławy i Zawiercie
Źródło: MKiŚ
