Komisja Europejska przyspiesza osiągnięcie celu klimatycznego na 2040 rok: redukcja emisji o 90%

1 tydzień temu

Komisja Europejska zaproponowała nowelizację unijnego Prawa Klimatycznego, w której wyznacza cel redukcji emisji gazów cieplarnianych o 90% do 2040 roku w porównaniu z poziomem z 1990 roku. Nowy plan ma – twierdzi KE – wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne Europy, przyspieszyć zieloną transformację i zapewnić przewidywalność dla przemysłu i inwestorów.

UE zwiększa ambicje klimatyczne

Zgodnie z wytycznymi politycznymi Komisji Europejskiej na lata 2024–2029, nowy cel klimatyczny wpisuje się w dążenie Unii Europejskiej do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Komisja zapewnia, iż UE jest na dobrej drodze do realizacji obecnego celu na 2030 rok, czyli redukcji emisji o 55%.

– Obywatele Europy coraz silniej odczuwają skutki zmian klimatu i oczekują od nas działania. Przemysł i inwestorzy liczą na przewidywalny kierunek. Pokazujemy, iż konsekwentnie dążymy do dekarbonizacji europejskiej gospodarki do 2050 roku – powiedziała Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej.

Elastyczne mechanizmy i transformacja

Nowe podejście Komisji zakłada większą elastyczność legislacyjną, uwzględniającą zróżnicowane uwarunkowania państw członkowskich. W planie przewidziano m.in.:

ograniczone użycie międzynarodowych kredytów emisyjnych od 2036 roku,
włączenie trwałego pochłaniania emisji do unijnego systemu handlu uprawnieniami (EU ETS),
możliwość kompensowania słabszych wyników jednego sektora (np. użytkowania gruntów) lepszymi wynikami w innych (np. transport czy odpady).

Propozycja zakłada również silniejsze wsparcie dla europejskiego przemysłu, sprawiedliwej transformacji społecznej i współpracy z partnerami międzynarodowymi na równych zasadach.

Porozumienie na rzecz Czystego Przemysłu ma wspierać nowy cel klimatyczny

Równolegle z ogłoszeniem celu na 2040 rok, Komisja opublikowała pierwsze działania w ramach Porozumienia na rzecz Czystego Ładu Przemysłowego, które ma zapewnić konkurencyjność unijnego przemysłu przy jednoczesnej dekarbonizacji. Wśród kluczowych działań znalazły się:

nowy system pomocy publicznej dla inwestycji w zieloną energię,
uproszczenie mechanizmu CBAM, który od dzisiaj obejmuje 90% importerów, zmniejszając biurokrację,
zalecenia podatkowe, w tym ulgi i przyspieszona amortyzacja dla inwestycji w technologie niskoemisyjne,
działania wspierające produkcję komponentów sieci energetycznych i umowy PPA.

Komisja zapowiedziała też pilotaż Europejskiego Banku Dekarbonizacji Przemysłu oraz plan działań dla branży chemicznej.

Cel 90% to sygnał dla świata?

Nowa propozycja klimatyczna ma posiadać również wymiar międzynarodowy. UE chce w ten sposób potwierdzić swoje zaangażowanie w realizację Porozumienia paryskiego i odegrać aktywną rolę w negocjacjach klimatycznych przed szczytem COP30 w Belém (Brazylia) w listopadzie 2025 roku.

Komisja rozpocznie teraz współpracę z Radą UE nad sfinalizowaniem komunikatu dotyczącego europejskiego wkładu narodowego (NDC).

Co dalej?

Propozycja Komisji zostanie przekazana do Parlamentu Europejskiego i Rady UE w celu omówienia i przyjęcia w ramach zwykłej procedury ustawodawczej. Uzgodniony cel na 2040 rok stanie się punktem odniesienia dla polityki klimatycznej Unii po 2030 roku.

Tło: Prawo Klimatyczne UE i pakiet „Fit for 55”

Unijne Prawo Klimatyczne, które obowiązuje od lipca 2021 roku, zakłada neutralność klimatyczną do 2050 roku oraz pośredni cel na 2030 rok – redukcję emisji o co najmniej 55% w stosunku do 1990 roku. W tym celu UE przyjęła pakiet legislacyjny „Fit for 55”, którego wdrażanie przez państwa członkowskie wciąż trwa.

W maju 2025 roku Komisja opublikowała ocenę Krajowych Planów Energetyczno-Klimatycznych (NECP), która pokazuje, iż UE jest bliska osiągnięcia wspólnego celu klimatycznego na 2030 rok.

Źródło: Komisja Europejska

[KOMENTARZ]

Komisja Europejska chce ograniczenia emisji CO2 o 90% do 2040. A FitFor55 to 55% do 2035 roku. Czyli mamy przyspieszenie. W czasie kampanii wyborczej Rafał Trzaskowski stwierdził, iż Zielonego Ładu już nie ma. Zdanie to może okazać się prawdziwe – będzie Turbo Zielony Ład. ale można mieć wątpliwości co do realności turbodoładowania.

Cel KE opiera się na założeniu, iż obecny kurs – redukcja emisji o 55% do 2030 roku – zostanie zrealizowany w całości. Tymczasem wiele państw członkowskich nie wypełnia jeszcze zobowiązań wynikających z pakietu „Fit for 55”. o ile kraje nie są w stanie sprostać celom krótkoterminowym, trudno oczekiwać, iż osiągną tak daleko idące cele długoterminowe.

Komisja stawia na „elastyczność”. Propozycje takie jak wykorzystanie międzynarodowych kredytów emisyjnych czy kompensacja niedoborów w jednym sektorze nadwyżkami w innym, mogą prowadzić do rozmycia rzeczywistego wysiłku redukcyjnego. W efekcie, część redukcji może zostać osiągnięta na papierze, bez realnego wpływu na emisje.

Komisja mówi o wsparciu innowacji, konkurencyjności i nowych miejscach pracy – ale nie odnosi się konkretnie do ryzyk, jakie niesie dekarbonizacja dla energochłonnych branż w Europie Środkowo-Wschodniej. Czy przemysł cementowy, hutniczy czy chemiczny w Polsce, Rumunii czy Czechach przetrwa ten proces bez masowej utraty miejsc pracy i konieczności importu z państw o mniej restrykcyjnych przepisach? Np. z Chin i paru innych państw. W nich mogą trzymać kciuki za propozycje KE.

No i możemy mieć skutki polityczne. Propozycja Komisji oznacza prawdopodobnie nowy problem dla rządu Donalda Tuska. A przede wszystkim dla polskiej gospodarki. Natomiast w Europie może przyczynić się do wzrostu sił, proponujących wrzucić do kosza cały Zielony Ład.