Nowe możliwości finansowania w ramach funduszu innowacyjnego UE
Komisja Europejska ogłosiła uruchomienie trzech nowych instrumentów wsparcia w ramach funduszu innowacyjnego, dysponując budżetem 5,2 mld euro pochodzącym z dochodów unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Środki te mają wesprzeć transformację przemysłową Europy, przyspieszając wdrażanie technologii neutralnych emisyjnie, rozwoju rynku wodoru oraz dekarbonizację ciepła procesowego w przemyśle.
Kluczowe komponenty nowego finansowania
- Zaproszenie do składania wniosków na technologie neutralne emisyjnie (IF25 NZT): Budżet 2,9 mld euro na projekty dekarbonizacyjne, obejmujące m.in. produkcję komponentów OZE, magazynowanie energii, pompy ciepła i produkcję wodoru.
- Trzecia aukcja Europejskiego Banku Wodoru: 1,3 mld euro przeznaczone na wsparcie produkcji odnawialnego lub niskoemisyjnego wodoru, także dla odbiorców morskich i lotniczych.
- Pierwsza aukcja dekarbonizacji przemysłowego ciepła procesowego: 1 mld euro na projekty wytwarzania ciepła ze źródeł elektrycznych i odnawialnych, w tym pompy ciepła, kotły elektryczne, ogrzewanie oporowe i indukcyjne oraz hybrydowe rozwiązania.
Znaczenie dla transformacji energetycznej Europy
Nowe instrumenty finansowe mają wypełnić luki inwestycyjne, przyciągnąć kapitał publiczny i prywatny oraz umocnić pozycję Europy jako lidera w zakresie czystych technologii. Działania te wpisują się w realizację Czystego Ładu Przemysłowego UE, zwiększając konkurencyjność i odporność europejskiego przemysłu.
Wspieranie innowacji i MŚP
W ramach naboru IF25 NZT szczególny nacisk położono na projekty koordynowane przez małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), którym dedykowano dodatkowe punkty premiowe. Projekty będą oceniane pod kątem potencjału redukcji emisji, innowacyjności, dojrzałości, możliwości powielania oraz efektywności kosztowej.
Wodór i dekarbonizacja ciepła – nowe aukcje
Trzecia aukcja Europejskiego Banku Wodoru ma wesprzeć produkcję wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego, a wybrane projekty otrzymają stałą premię przez maksymalnie 10 lat po certyfikacji produkcji. Z kolei aukcja na dekarbonizację ciepła przemysłowego to pierwsza tego typu inicjatywa na poziomie europejskim, z budżetem 1 mld euro i wsparciem przyznawanym na okres do 5 lat.
Udział państw członkowskich i harmonogram
Państwa członkowskie, takie jak Niemcy i Hiszpania, mogą przeznaczyć środki krajowe na wsparcie projektów spełniających kryteria, ale niewybranych ze względu na ograniczenia budżetowe. Nabór wniosków do IF25 NZT trwa do 23 kwietnia 2026 r., a dla aukcji wodoru i ciepła – do 19 lutego 2026 r. Umowy o dotacje mają być podpisane odpowiednio do pierwszego kwartału 2027 r. i dziewięciu miesięcy po zamknięciu aukcji.
Fundusz innowacyjny – największy program wsparcia niskoemisyjnych technologii
Fundusz innowacyjny, finansowany z dochodów EU ETS, to jeden z największych na świecie programów wspierających demonstracje i komercjalizację innowacyjnych technologii niskoemisyjnych. Jego budżet na lata 2020–2030 to około 40 mld euro. Dotychczas wsparcie uzyskało ponad 275 projektów na łączną kwotę ponad 15,8 mld euro.
Proces wyboru i wsparcie doradcze
Zarówno aukcje wodoru, jak i ciepła, opierają się na konkurencyjnym modelu „pay-as-bid”, gdzie oferty są klasyfikowane według ceny za kilogram wodoru lub za tonę zredukowanego CO2. Dodatkowo, projekty mogą korzystać z doradztwa technicznego i finansowego Europejskiego Banku Inwestycyjnego w ramach pomocy na rzecz rozwoju projektów (PDA).
Znaczenie inwestycji dla przyszłości przemysłu UE
Przeznaczenie 5,2 mld euro z EU ETS na technologie przejścia na czystą energię i dekarbonizację przemysłu to strategiczny krok w kierunku neutralności klimatycznej i globalnej konkurencyjności europejskiego przemysłu. Inwestycje te mają nie tylko ograniczyć emisje, ale również stworzyć trwałe miejsca pracy i zapewnić Europie pozycję lidera w wyścigu technologicznym.
Źródło: Komisja Europejska
