Wsparcie dla wodoru odnawialnego w Austrii i na Litwie
Austria i Litwa zgłosiły do Komisji Europejskiej plany uruchomienia programów wsparcia produkcji wodoru odnawialnego za pośrednictwem mechanizmu aukcyjnego Europejskiego Banku Wodoru. Zatwierdzone programy umożliwią produkcję do 112 000 ton wodoru odnawialnego w Austrii i 13 000 ton na Litwie. Oczekuje się, iż pozwoli to uniknąć emisji do 536 000 ton CO₂ w Austrii i 61 000 ton CO₂ na Litwie.
Pomoc finansowa zostanie przyznana w drodze konkurencyjnego przetargu, który zostanie zakończony w pierwszym kwartale 2025 roku. Proces ten będzie nadzorowany przez Europejską Agencję Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA), która oceni i uszereguje oferty projektów we wszystkich państwach członkowskich. Programy będą dostępne dla firm planujących budowę nowych elektrolizerów w Austrii i na Litwie.
W ramach tych inicjatyw wsparcie przybierze formę bezpośrednich dotacji na każdy kilogram wyprodukowanego wodoru odnawialnego. Pomoc będzie obowiązywać maksymalnie przez 10 lat, a beneficjenci będą zobowiązani do spełnienia unijnych kryteriów dotyczących produkcji odnawialnych paliw pochodzenia niebiologicznego (RFNBOs), w tym finansowania dodatkowej energii odnawialnej wymaganej do wytwarzania wodoru.
„Te programy stanowią istotny krok w rozwoju wodoru odnawialnego oraz obniżaniu kosztów tego strategicznego, czystego paliwa. Wesprą najbardziej konkurencyjne projekty w Austrii i na Litwie, zmniejszając obciążenie dla podatników i minimalizując możliwe zakłócenia na rynku. Austria i Litwa dołączają do rosnącej liczby państw członkowskich, które decydują się na wykorzystanie unijnego mechanizmu aukcyjnego, zapewniającego przyspieszone rozwiązanie w zakresie wsparcia publicznego dla tego kluczowego sektora.” – Teresa Ribera, Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej ds. Czystej, Sprawiedliwej i Konkurencyjnej Transformacji
Ocena Komisji Europejskiej
Komisja Europejska przeanalizowała programy pod kątem unijnych zasad pomocy państwowej, w szczególności na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz wytycznych CEEAG z 2022 roku dotyczących pomocy na ochronę klimatu, środowiska i energię.
KE uznała, iż programy są zgodne z unijnymi regulacjami, ponieważ:
- Są konieczne i odpowiednie dla wsparcia produkcji wodoru odnawialnego i dekarbonizacji przemysłu, transportu oraz sektora energetycznego.
- Mają efekt zachęty – bez pomocy publicznej inwestycje nie zostałyby zrealizowane.
- Austria i Litwa wdrożyły odpowiednie zabezpieczenia, by ograniczyć zakłócenia konkurencji na rynku UE, w tym otwarty i przejrzysty proces przetargowy.
- Przewidywane korzyści dla środowiska przeważają nad potencjalnymi zakłóceniami konkurencji, zgodnie z celami Europejskiego Zielonego Ładu.
Na tej podstawie Komisja zatwierdziła oba programy wsparcia.
Europejski Bank Wodoru i mechanizm „Auctions-as-a-Service”
Europejski Bank Wodoru to inicjatywa mająca na celu ułatwienie krajowej produkcji i importu wodoru odnawialnego do Europy. Jego celem jest zniwelowanie luki inwestycyjnej i połączenie przyszłej podaży wodoru odnawialnego z odbiorcami, aby osiągnąć cel 20 mln ton produkcji do 2030 roku.
Koncepcja „Auctions-as-a-Service” pozwala państwom członkowskim na wykorzystanie mechanizmu aukcyjnego funduszu innowacji UE do alokacji krajowego finansowania na projekty związane z produkcją wodoru odnawialnego. Projekty te są oceniane w ramach konkurencyjnej procedury aukcyjnej i mogą kwalifikować się do krajowego dofinansowania, jeżeli budżet unijny okaże się niewystarczający.
Austria i Litwa dołączyły do tego programu 18 listopada 2024 roku, w ramach drugiej rundy aukcji na lata 2024/2025. Ich schematy wsparcia opierają się na wcześniejszym niemieckim programie zatwierdzonym przez Komisję Europejską w kwietniu 2024 roku.
Kontekst regulacyjny i cele klimatyczne UE
Unijna Dyrektywa o Odnawialnych Źródłach Energii z 2018 roku określa surowe kryteria dla RFNBOs, takich jak wodór odnawialny, aby zapewnić ich minimalny wpływ na środowisko. W 2023 roku wprowadzono zmiany w dyrektywie, zwiększając cel udziału energii odnawialnej w zużyciu energii brutto UE do co najmniej 42,5% do 2030 roku (z opcją osiągnięcia 45%) oraz ustanawiając wymóg, by do 2030 roku 42% wodoru wykorzystywanego w przemyśle pochodziło ze źródeł odnawialnych, a do 2035 roku – 60%.
Źródło:
