1 tydzień temu
Kalendarium historyczne – rocznica rozpoczęcia komunistycznego zjazdu, w trakcie którego Polska Partia Robotnicza połączyła się z Polską Partią Socjalistyczną.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się ostatnim elementom budowania w Polsce dyktatury komunistycznej z monopartią przy władzy.
Fizyczne zwycięstwo komunistów nad opozycją zbrojną oraz pokojową, skupioną wokół PSL, nie oznaczało stabilizacji sytuacji w kraju. Było wręcz przeciwnie, gdyż zgodnie z marksistowską logiką rewolucji, nastąpiło odgórne zaostrzenie walki klasowej. Z wojska i urzędów wyrzucono osoby pochodzenia ziemiańskiego oraz rozpoczęto prześladowania religii i osób duchownych. Tymczasem w ramach kierownictwa rządzącej partii, odnowił się konflikt pomiędzy zwolennikami samodzielności pokroju Gomułki oraz skrajnie wiernymi Moskwie poplecznikami Bieruta.
Jego zaognienie nastąpiło w połowie 1948 roku, kiedy to Gomułka skrytykował pomysły wprowadzenia sankcji wobec Jugosławii oraz kolektywizacji polskiej wsi, wzorowanej na rozwiązaniach sowieckich. Bierut popierał każdą decyzję Stalina, dzięki czemu mógł liczyć na jego poparcie w kwestii usunięcia rywala. Na posiedzeniu KC PPR z 15 sierpnia 1948 roku, podjęto uchwałę o usunięciu Gomułki z funkcji sekretarza generalnego partii.
W późniejszym czasie bierutowcy wysunęli wobec niego zarzuty o „odchylenie prawicowo – nacjonalistyczne”, oraz wprowadzenie w szeregi partii agentów przedwojennego wywiadu wojskowego, zwanych pejoratywnie „dwójkarzami”. Gomułka został przeniesiony na niższe stanowisko, a w 1951 roku aresztowany.
15 grudnia 1948 roku w Warszawie rozpoczął się kongres zjednoczeniowy PPR i PPS, nazwany przez komunistów kongresem jedności”. W jego wyniku powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Kongres został zwołany pod naciskiem działaczy PPR, którzy dążyli do stworzenia w Polsce systemu monopartyjnego. Silna PPS była dla nich jedną z ostatnich przeszkód na tej drodze, ponieważ ruch ludowy po ucieczce Stanisława Mikołajczyka praktycznie przestał istnieć.
By doprowadzić do zjednoczenia, komuniści głosili, iż powinna istnieć tylko jedna partia reprezentująca interesy klasy robotniczej. Podkreślali też antyradzieckie stanowisko działaczy PPS, uznane za błędne i szkodliwe dla kraju.
Kongres PPR i PPS, który potrwał do 21 grudnia, odbył się w Auli w głównym gmachu Politechniki Warszawskiej. „Zjednoczenie” partii w praktyce oznaczało wchłonięcie socjalistów przez komunistów przy wyłączeniu części działaczy sprzeciwiających się temu procesowi. Pierwszym sekretarzem PZPR został szef PPR, Bolesław Bierut. On też ogłosił powstanie nowego ugrupowania.
22 lipca 1952 roku uchwalono wzorowaną na stalinowskiej, konstytucję. Na jej podstawie zlikwidowano instytucję prezydenta (na jego miejsce powołano kolegialną Radę Państwa) oraz wprowadzono nową nazwę kraju, który od tej pory funkcjonował jako Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL). Konstytucja sankcjonowała już wcześniej budowany ustrój socjalistyczny oraz oparcie bezpieczeństwa państwowego na przyjaźni ze Związkiem Sowieckim.
PZPR udało się zyskać całkowity monopol na władzę państwową. Sprawowała ją niepodzielnie do 1989 roku, utrzymując jedynie pozory pluralizmu politycznego w postaci fasadowego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
