Wyzwania związane z falą upałów w miastach
Wzrost temperatur i coraz częstsze fale upałów stają się poważnym wyzwaniem dla miast w całej Europie. Szczególnie dotkliwe są one w gęsto zabudowanych centrach, gdzie brak zieleni i zamknięte powierzchnie sprzyjają kumulacji ciepła. Istnieje jednak szereg sprawdzonych rozwiązań, które mogą skutecznie ograniczać zjawisko miejskiej wyspy ciepła, poprawiając komfort i zdrowie mieszkańców.
Pięć kluczowych działań dla chłodniejszych miast
1. Zapewnienie cienia i rozwój zieleni miejskiej
Najprostszym, a zarazem efektywnym sposobem ochrony przed upałem jest sadzenie drzew i tworzenie zacienionych przestrzeni. W niemieckim Rastatt posadzono około 1000 nowych drzew, co przyczyniło się do obniżenia temperatury latem i poprawy jakości powietrza. Drzewa nie tylko chronią przed słońcem, ale także chłodzą powietrze przez parowanie oraz pochłaniają CO2.
„Populacja drzew w miastach jest niezwykle ważna. Drzewa nie tylko zapewniają cień, ale także chłodzą powietrze poprzez parowanie.” – Gregor Grassl, Associate Partner i kierownik działu ds. zielonego rozwoju miast w firmie konsultingowej Drees & Sommer.
2. Zazielenianie elewacji i rozszczelnianie powierzchni
Wprowadzanie zieleni na fasadach budynków oraz stosowanie przepuszczalnych nawierzchni (np. żwir, kostka brukowa zamiast asfaltu) pozwala na ograniczenie efektu cieplnego i poprawę mikroklimatu. Przykładem są działania w Dormagen, gdzie w miejscach o dużym natężeniu ruchu zainstalowano fontanny z wodą pitną, zapewniając mieszkańcom ochłodę i promując zdrowie w trakcie upałów.
3. Wykorzystanie jasnych, odblaskowych materiałów
Stosowanie jasnych i odblaskowych powierzchni, zarówno na dachach, jak i chodnikach, ogranicza nagrzewanie się budynków i ulic. Efekt albedo, czyli odbijania promieniowania słonecznego, jest szczególnie korzystny w gęsto zabudowanych obszarach miejskich.
„W planowaniu urbanistycznym nazywa się to efektem albedo.” – Gregor Grassl
4. Energooszczędne rozwiązania chłodzące nocą
Tradycyjne klimatyzatory, emitując ciepło odpadowe, mogą nasilać efekt miejskiej wyspy ciepła. Zamiast tego eksperci rekomendują stosowanie rozwiązań pasywnych, takich jak akumulacja chłodu nocą czy wykorzystanie ogrzewania podłogowego do chłodzenia latem. Warto również wdrażać lokalne sieci niskoenergetyczne, które pozwalają na efektywne zarządzanie ciepłem i chłodem przez cały rok.
„Układy klimatyzacji, takie jak jednostki typu split, są szczególnie problematyczne, ponieważ działają dokładnie wtedy, gdy jest gorąco. Podczas gdy chłodzą wnętrze, emitują również ciepło odpadowe, które dodatkowo ogrzewa zewnętrzną powierzchnię. Tworzy to błędne koło, w którym wymagane jest coraz więcej chłodzenia.” – Gregor Grassl
5. Projektowanie wysokich budynków i lepsza wentylacja dzielnic
Budynki o większej wysokości mogą wzajemnie się zacieniać, a odpowiednie zaprojektowanie zabudowy sprzyja tworzeniu naturalnych korytarzy przewietrzania. To poprawia komfort termiczny i ułatwia wentylację miejskich przestrzeni.
„Wysokie budynki zacieniają się nawzajem i chronią wnętrza przed nagrzewaniem. Aby to zadziałało, powierzchnia okien nie może przekraczać 40%. Szklane pałace są drogie pod względem zużycia energii, zarówno latem, jak i zimą, ponieważ szkło zapewnia słabą izolację.” – Gregor Grassl
Inspirujące przykłady z Europy
Wdrażanie strategii adaptacji do zmian klimatu staje się priorytetem dla coraz większej liczby miast na Starym Kontynencie. Przykłady:
- W Paryżu asfaltowe boiska szkolne przekształcono w zielone strefy chłodzenia z instalacjami wodnymi („Oasis Schoolyards”).
- W Wiedniu powstały „chłodne ulice” z ruchomymi drzewami i prysznicami mgłowymi.
- W Rotterdamie „Water Square Benthemplein” łączy zarządzanie wodą z ochroną przed upałem i rekreacją.
Drees & Sommer – wsparcie dla miast w adaptacji do zmian klimatu
Niemiecka firma Drees & Sommer, specjalizująca się w doradztwie dla sektora nieruchomości i infrastruktury, wspiera miasta takie jak Düren, Dormagen i Rastatt w realizacji innowacyjnych projektów adaptacyjnych. Opracowane przez ekspertów koncepcje obejmują m.in. symulacje mikroklimatu, plany zazieleniania oraz wdrażanie rozwiązań opartych na naturze.
Drees & Sommer jest obecna w ponad 70 biurach na świecie i realizuje ponad 6800 projektów, łącząc tradycję z nowoczesnością, efektywność z ekologią.
Europejskie programy wsparcia
Oprócz krajowych inicjatyw, miasta mogą korzystać z funduszy unijnych oraz programów takich jak Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, Fundusze Spójności czy program Horyzont. kooperacja z platformami BABLE Smart Cities i New European Bauhaus przyspiesza wdrażanie innowacyjnych rozwiązań.
Źródło: PAP Media Room Energetyka
