Rosnące znaczenie technologii usuwania dwutlenku węgla (CDR)
Usuwanie dwutlenku węgla (CDR, ang. Carbon Dioxide Removal) to zbiór technologii, które pozwalają na trwałe usunięcie CO₂ z atmosfery. Według najnowszej analizy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), sektor ten dynamicznie się rozwija, napędzany przez popyt korporacyjny, wsparcie polityczne oraz kapitał inwestycyjny. Jednak wdrożenie CDR na szeroką skalę wymaga innowacji technologicznych i wsparcia ze strony państw.
Przegląd technologii CDR
Wśród technologii usuwania CO₂ dominują w tej chwili dwa podejścia: BECCS (bioenergia z wychwytem i składowaniem CO₂) oraz DAC (bezpośredni wychwyt CO₂ z powietrza). BECCS polega na wykorzystaniu biomasy do absorpcji CO₂, który następnie jest wychwytywany i magazynowany podczas procesów przemysłowych. DAC natomiast wykorzystuje maszyny do wyciągania CO₂ z powietrza i jego trwałego składowania.
Oprócz tych metod rozwijane są alternatywne technologie, takie jak podziemne składowanie biomasy, mineralizacja CO₂ w skałach czy wychwyt z oceanów. Chociaż w tej chwili działają na mniejszą skalę, mogą w przyszłości stać się bardziej efektywne kosztowo i zwiększyć dywersyfikację portfela CDR.
Wyzwania kosztowe i potencjał redukcji wydatków
Koszty wdrożenia CDR pozostają główną barierą. DAC to w tej chwili jedna z najdroższych technologii – koszt wychwytu tony CO₂ wynosi od 500 do 1900 USD, choć innowacje mogą obniżyć tę wartość do ok. 300 USD w połowie stulecia. Z kolei BECCS, w zależności od zastosowania, może kosztować od 40 do 300 USD za tonę CO₂. Najtańsze są rozwiązania wdrażane w bioprzemyśle, a najdroższe – w elektrociepłowniach czy przemyśle papierniczym.
Inne technologie, takie jak podziemne składowanie biomasy, deklarują koszty poniżej 100 USD za tonę CO₂, jednak brak dużych instalacji utrudnia weryfikację tych danych. najważniejsze znaczenie dla spadku kosztów mają inwestycje w badania i rozwój oraz wdrożenia pilotażowe.
Rola państw i rynków w rozwoju sektora CDR
IEA podkreśla, iż tylko szerokie wsparcie publiczne umożliwi przełamanie barier kosztowych i przyspieszy innowacje. W ostatnich pięciu latach ogłoszono ponad 5 mld USD wsparcia publicznego, głównie na projekty BECCS i DAC. Jednak rynek dobrowolnych kredytów węglowych jest w tej chwili zdominowany przez jednego nabywcę – Microsoft odpowiada za 65% zakupów w 2024 roku, co pokazuje brak stabilności i różnorodności popytu.
Państwa mogą wspierać sektor poprzez:
- współfinansowanie pilotaży i demonstratorów,
- tworzenie otwartych platform testowych dla innowatorów,
- zobowiązania do zakupu usług CDR, które zwiększają pewność inwestorów,
- wprowadzanie ram monitoringu, raportowania i weryfikacji (MRV), gwarantujących trwałość i wiarygodność usuwania CO₂.
Międzynarodowa współpraca, jak inicjatywa Mission Innovation’s CDR Mission, pozwala na efektywne dzielenie się wiedzą i przyspiesza rozwój standardów branżowych.
Perspektywy rozwoju i znaczenie innowacji
IEA prognozuje, iż jeżeli wszystkie zapowiedziane projekty dojdą do skutku, globalna zdolność usuwania CO₂ może wzrosnąć choćby 80-krotnie do 2035 roku w stosunku do obecnego poziomu (ok. 1 mln ton CO₂ rocznie). Jednak najważniejsze pozostaje wsparcie publiczne, rozwój technologii oraz stabilny popyt rynkowy, które umożliwią komercjalizację i spadek kosztów CDR.
Źródło: IEA
