Hiszpania walczy z rekordowym upałem. Setki ofiar, a to dopiero początek lata

Tegoroczny czerwiec zapisał się na kartach historii Hiszpanii jako najgorętszy od początku prowadzenia pomiarów. Państwowa agencja meteorologiczna AEMET potwierdziła, iż fala ekstremalnych temperatur, która nawiedziła kraj, jest nie tylko bezprecedensowa, ale również śmiertelnie niebezpieczna. Według danych Instytutu Zdrowia im. Karola III, w samym tylko czerwcu upał przyczynił się do śmierci co najmniej 380 osób. To tragiczny bilans, który stawia pod znakiem zapytania bezpieczeństwo podczas nadchodzących, szczytowych miesięcy wakacyjnych. Eksperci nie mają wątpliwości – mamy do czynienia z wyraźnym sygnałem postępujących zmian klimatycznych, a obecna fala upałów, która miała się już zakończyć, potrwa znacznie dłużej, niż pierwotnie prognozowano. Sytuacja jest dramatyczna nie tylko w Hiszpanii; z podobnymi problemami mierzą się również Włochy, gdzie w kilkunastu miastach wprowadzono najwyższy stopień alarmu.

Czarny bilans czerwca. Setki ofiar śmiertelnych

Dane opublikowane przez Instytut Zdrowia im. Karola III w Madrycie są alarmujące. W wyniku ekstremalnych temperatur, które szczególnie dały się we znaki pod koniec czerwca, śmierć poniosło co najmniej 380 osób. To trzeci najwyższy wynik w historii pomiarów dla tego miesiąca. Skala tragedii jest ogromna, zwłaszcza w porównaniu z rokiem ubiegłym, kiedy w czerwcu 2023 roku odnotowano „zaledwie” 32 zgony z powodu upałów – to ponad dziesięciokrotny wzrost.

Najbardziej śmiercionośny okazał się czerwiec 2017 roku, kiedy zmarło tysiąc osób, a w 2022 roku – 828. Tegoroczne statystyki pokazują, iż problem powraca z ogromną siłą. Najwięcej ofiar odnotowano w regionach:

• Galicia: 77 zgonów
• Madryt: 52 zgony
• Andaluzja: 48 zgonów
• Katalonia: 43 zgony

Co istotne, jedynymi wspólnotami autonomicznymi, które nie zgłosiły żadnych zgonów związanych z upałami, były Murcja, Baleary oraz Wyspy Kanaryjskie. Instytut Zdrowia podał również wstrząsającą informację dotyczącą całego pierwszego półrocza 2024 roku. W tym okresie w wyniku ekstremalnych temperatur zmarło już 2169 osób, z czego ponad 2000 to seniorzy powyżej 65. roku życia. Te liczby jednoznacznie wskazują, iż grupy najbardziej wrażliwe są bezbronne wobec coraz częstszych i intensywniejszych fal gorąca.

Historyczne rekordy temperatury. Termometry oszalały

Potwierdzeniem skali zjawiska są dane meteorologiczne. Agencja AEMET poinformowała, iż średnia temperatura w czerwcu w Hiszpanii wyniosła 23,6 stopnia Celsjusza. To o 0,8 stopnia więcej niż poprzedni rekord, który padł w 2017 roku. Rekordy padały nie tylko w skali kraju, ale również lokalnie. W gminie El Granado w Andaluzji termometry pokazały absolutnie rekordowe dla czerwca 46 stopni Celsjusza.

Niezwykle trudna sytuacja panuje również w Katalonii. Obserwatorium Fabra w Barcelonie ogłosiło, iż stolica regionu przeżyła najcieplejszy czerwiec w swojej historii, ze średnią temperaturą na poziomie 26 stopni. W poniedziałek odnotowano tam najwyższą temperaturę w czerwcu od 1914 roku, która wyniosła 37,9 stopnia Celsjusza. To wartość zbliżona do absolutnego rekordu ciepła dla tego miasta, który padł 30 lipca 2023 roku i wyniósł 40 stopni. Eksperci podkreślają, iż to sytuacja bezprecedensowa, gdyż dzięki położeniu między górami a Morzem Śródziemnym Barcelona była dotychczas w mniejszym stopniu narażona na ekstremalne upały niż miasta w głębi lądu, takie jak Madryt czy Sewilla.

„Mamy do czynienia z bardzo intensywną falą upałów, która nadeszła wcześnie latem i jest wyraźnie związana z globalnym ociepleniem” – skomentował Ramon Pascual, przedstawiciel służby meteorologicznej w Barcelonie, cytowany przez agencję Associated Press.

Prognozy nie dają nadziei. Upał nie odpuszcza

Największy niepokój budzi fakt, iż fala upałów, która zgodnie z pierwszymi prognozami miała zakończyć się we wtorek, nie odpuszcza. Rzecznik agencji AEMET, Ruben del Campo, poinformował, iż ekstremalne temperatury mogą utrzymać się co najmniej do czwartku, a i tak weekend wciąż pozostanie bardzo gorący. To oznacza kolejne dni poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia mieszkańców oraz turystów.

Prognozy na najbliższe dni są bezlitosne. W piątek temperatury mogą przekraczać 38 stopni Celsjusza w północno-wschodniej, centralnej i południowej Hiszpanii. Na Balearach słupki rtęci mają pokazywać ponad 36 stopni. Równie niebezpieczne są noce, określane mianem „tropikalnych”. Minimalna temperatura w wielu miejscach nie spadnie poniżej 22 stopni Celsjusza, co uniemożliwia organizmowi regenerację i odpoczynek od upału, zwiększając ryzyko udaru cieplnego i problemów kardiologicznych.

Władze apelują o zachowanie szczególnej ostrożności, unikanie wychodzenia na zewnątrz w najgorętszych porach dnia, dbanie o odpowiednie nawodnienie oraz zwracanie uwagi na osoby starsze i schorowane. Sytuacja ta staje się nową, niebezpieczną normą dla letnich miesięcy w południowej Europie.

Włochy również w ogniu. Czerwony alert i zakaz pracy

Hiszpania nie jest jedynym krajem, który walczy z falą ekstremalnych upałów. Równie dramatyczna sytuacja panuje we Włoszech. W środę Ministerstwo Zdrowia ogłosiło najwyższy, czerwony stopień alarmu w rekordowej liczbie 18 z 27 największych miast kraju. Alert obowiązuje między innymi w Rzymie, Mediolanie, Florencji, Bolonii, Turynie czy Palermo, gdzie temperatura sięga lub przekracza 40 stopni Celsjusza.

W odpowiedzi na zagrożenie, władze 15 z 20 włoskich regionów wprowadziły zakazy lub ograniczenia dotyczące pracy pod gołym niebem w najgorętszych porach dnia, zwykle między 12:30 a 16:00. Jak podaje dziennik „La Stampa”, rekordowe upały blokują pracę około 3 milionów osób, głównie w sektorze budownictwa i rolnictwa. Media apelują również do społeczeństwa o solidarność – w tym o powstrzymanie się od zamawiania jedzenia z dostawą w godzinach szczytowego upału, aby chronić kurierów. „To my, klienci, musimy chronić dostawców” – podkreśla gazeta. Oczekuje się, iż w najbliższym czasie rząd, przedsiębiorcy i związki zawodowe podpiszą ogólnokrajowy protokół mający na celu systemową ochronę pracowników wykonujących swoje obowiązki na zewnątrz.