Historia Zagłębia Krakowskiego w miniaturze

Podczas obchodów kolejnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości oficjalnie otwarto nową wystawę przygotowaną przez Muzeum Miasta Jaworzna. Makiety prezentowane w parku Zielona nawiązują do przemysłowej historii miasta.

W poniedziałek (11 listopada) w parku Zielona uroczyście otwarto wystawę „Historia Zagłębia Krakowskiego w miniaturze”. Historię tego regionu przybliżyli kustosz jaworznickiego muzeum Adrian Rams i dyrektor muzeum Przemysław Dudzik. Zastępca Prezydenta Łukasz Kolarczyk w imieniu swoim i prezydenta Pawła Silberta pogratulował autorom wystawy oraz zwrócił uwagę na to, jak ważne jest kultywowanie pamięci o lokalnej historii. Wiceprezydent zauważył też, iż miasto i jego instytucje skutecznie pozyskują zewnętrzne środki, dzięki którym powstanie istotnych z punktu widzenia miejskiej historii wystaw jest w ogóle możliwe.

Makiety prezentowane w parku przedstawiają przemysłowe budowle, które kiedyś kształtowały Jaworzno i Zagłębie Krakowskie. Wykonane z brązu modele w skali 1:100 przedstawiają: wieżę wyciągową szybu „Helena” z kopalni „Fryderyk August” (1902 rok), wieżę wyciągową szybu „Juliusz” z kopalni „Sobieski” (lata 20. XX wieku), halę pieców szybowych do wypalania w Fabryce Portland-Cementu w Pieczyskach (1896 rok) oraz elektrownię przy kopalni „Piłsudski” (1936 rok).

Teren obecnego Jaworzna to jeden z największych ośrodków tzw. Zagłębia Krakowskiego, zajmującego powierzchnię ok. 1200 km2. Zagłębie ukształtowało się na początku XIX w. i jego rozwój w ciągu tego stulecia związany był z eksploatacją węgla kamiennego, rud cynku i ołowiu oraz hutnictwem cynku. Oprócz naszego miasta obejmował m.in. Chrzanów, Trzebinię, Libiąż i samodzielną wówczas Sierszę. Dla gospodarki Zagłębia istotne znaczenie miały jego kilkukrotne zmiany przynależności państwowej. Po III rozbiorze Polski zostało włączone do Austrii. W latach 1809–1815 znajdowało się w granicach Księstwa Warszawskiego, a następnie, do 1846 r. należało do Wolnego Miasta Krakowa. Ponownie przyłączone do Austrii, wróciło do Polski w 1918 r. W okresie okupacji hitlerowskiej część obszaru Zagłębia została wcielona do III Rzeszy, zaś reszta znalazła się w granicach Generalnej Guberni. Od połowy XX w. termin Zagłębie Krakowskie zaczął stopniowo zanikać, aby w latach 70. XX w. całkiem zniknąć z oficjalnych dokumentów i zestawień statystycznych, co przypieczętowała reforma administracyjna z 1975 r., w trakcie której Zagłębie Krakowskie włączone do województwa katowickiego, stało się częścią Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Od 1999 r. większość obszaru byłego Zagłębia Krakowskiego należy do województwa małopolskiego.

Wystawa „Historia Zagłębia Krakowskiego w miniaturze” przybliża ten rejon współczesnym odbiorcom. Jej powstanie było możliwe dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.