Rekordowy wzrost zatrudnienia w sektorze energetycznym
Według najnowszego raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), liczba miejsc pracy w globalnym sektorze energetycznym wzrosła w 2024 roku o 2,2%, co oznacza tempo niemal dwukrotnie wyższe niż w przypadku całej światowej gospodarki. Zatrudnienie w tej branży osiągnęło poziom 76 milionów osób, czyli o ponad 5 milionów więcej niż w 2019 roku. Sektor energetyczny odpowiadał za 2,4% wszystkich nowych miejsc pracy utworzonych na świecie w ostatnich pięciu latach.
Energetyka elektryczna liderem tworzenia miejsc pracy
Największy przyrost zatrudnienia odnotowano w sektorze energetyki elektrycznej, który odpowiada za trzy czwarte nowych miejsc pracy w branży. w tej chwili to właśnie ten segment, wyprzedzając dostawy paliw, stał się największym pracodawcą w energetyce. Kluczową rolę odgrywa tu fotowoltaika, a także dynamiczny wzrost zatrudnienia w sektorach energetyki jądrowej, sieci przesyłowych i magazynowania energii. Rosnąca elektryfikacja innych gałęzi gospodarki przekłada się także na szybki wzrost miejsc pracy w produkcji pojazdów elektrycznych i baterii – w 2024 roku przybyło ich niemal 800 tysięcy.
Stabilność zatrudnienia w sektorze paliw kopalnych
Zatrudnienie w sektorze paliw kopalnych utrzymuje się na stabilnym poziomie. W krajach takich jak Indie, Chiny i Indonezja liczba miejsc pracy w przemyśle węglowym wzrosła o 8% w porównaniu do 2019 roku, mimo spadków w krajach rozwiniętych. Branża naftowa i gazowa odzyskała większość miejsc pracy utraconych w 2020 roku, choć niskie ceny i niepewność gospodarcza w 2025 roku spowodowały cięcia zatrudnienia.
Wyraźne sygnały spowolnienia wzrostu i rosnące wyzwania kadrowe
IEA prognozuje, iż w 2025 roku tempo wzrostu zatrudnienia w energetyce spadnie do 1,3%. Powodem są m.in. napięte rynki pracy oraz rosnące napięcia geopolityczne i handlowe, które wpływają na ostrożność firm w podejmowaniu decyzji o zatrudnieniu.
Krytyczne braki wykwalifikowanych pracowników
Raport IEA ostrzega przed pogłębiającymi się niedoborami wykwalifikowanej kadry. Spośród 700 firm, związków zawodowych i instytucji szkoleniowych biorących udział w badaniu, ponad połowa wskazuje na poważne trudności rekrutacyjne, które mogą opóźnić realizację projektów i podnieść koszty systemowe.
„Energetyka była jednym z najsilniejszych i najbardziej stabilnych motorów tworzenia miejsc pracy w światowej gospodarce w okresie dużej niepewności. Jednak tej dynamiki nie można uznać za pewnik. Zdolność świata do budowy potrzebnej infrastruktury energetycznej zależy od dostępności wykwalifikowanych pracowników. Rządy, przemysł i instytucje szkoleniowe muszą wspólnie działać, by zamknąć lukę kadrową. jeżeli nie zostanie to zrobione, niedobory mogą spowolnić postęp, podnieść koszty i osłabić bezpieczeństwo energetyczne.”
– Fatih Birol, dyrektor wykonawczy IEA
Największe braki w zawodach technicznych
Szczególnie deficytowe są stanowiska techniczne, takie jak elektrycy, monterzy rurociągów, pracownicy linii energetycznych, operatorzy elektrowni czy inżynierowie jądrowi. Od 2019 roku w tych zawodach przybyło 2,5 miliona miejsc pracy, a w tej chwili odpowiadają one za ponad połowę całkowitego zatrudnienia w energetyce – ponad dwukrotnie więcej niż ich udział w całej gospodarce.
Starzejąca się kadra i niewystarczająca liczba nowych pracowników
W krajach rozwiniętych na każdego nowego pracownika poniżej 25 roku życia przypada 2,4 odchodzących na emeryturę. Największe wyzwania demograficzne dotyczą zawodów związanych z energetyką jądrową i sieciami – liczba odchodzących pracowników przewyższa nowych odpowiednio w stosunku 1,7:1 i 1,4:1.
Luka kompetencyjna i potrzeba inwestycji w szkolenia
Obecna podaż nowych wykwalifikowanych pracowników nie nadąża za potrzebami sektora. Aby zapobiec dalszemu pogłębianiu się luki kompetencyjnej do 2030 roku, liczba nowych specjalistów powinna wzrosnąć globalnie o 40%. Według IEA wymagałoby to dodatkowych inwestycji rzędu 2,6 miliarda dolarów rocznie, co stanowi mniej niż 0,1% globalnych wydatków na edukację.
Polityka i programy wsparcia szansą na poprawę sytuacji
Największymi barierami wejścia do branżowych programów szkoleniowych są koszty, utracone zarobki oraz niska świadomość dostępnych możliwości. Skuteczne narzędzia polityki publicznej to m.in. ukierunkowane wsparcie finansowe dla uczących się, rozwój programów stażowych, zaangażowanie sektora prywatnego w tworzenie programów nauczania oraz inwestycje w infrastrukturę szkoleniową. najważniejsze jest także przekwalifikowanie pracowników już zatrudnionych w energetyce, zwłaszcza w regionach, gdzie zatrudnienie w sektorze paliw kopalnych spada.
Źródło: International Energy Agency
