W obliczu dynamicznego rozwoju sektora surowców krytycznych, niezbędnych m.in. dla transformacji energetycznej i nowoczesnych technologii, kwestia bezpiecznego zarządzania odpadami górniczymi nabiera szczególnego znaczenia. Najnowszy raport przygotowany przez organizacje Transport & Environment (T&E) oraz Earthworks przedstawia globalną analizę porównawczą regulacji dotyczących odpadów górniczych w sześciu regionach świata.
Najważniejsze wnioski z badania
Autorzy raportu porównali legislacje Brazylii, Chin, Unii Europejskiej, Indonezji, Republiki Południowej Afryki oraz Stanów Zjednoczonych z wytycznymi Safety First: Guidelines for Responsible Mine Tailings Management. Wyniki analizy są niepokojące – żaden z regionów nie nakłada obowiązku stosowania najlepszych dostępnych technologii, a także nie spełnia wszystkich kryteriów dotyczących bezpiecznego zamykania obiektów składowania odpadów.
Przykłady dobrych praktyk i największe luki
- Brazylia wyróżnia się najbardziej restrykcyjnymi przepisami – jako jedyny kraj całkowicie zakazuje budowy zapór typu upstream i wprowadza szczegółowe wymogi monitoringu oraz ograniczenia lokalizacyjne dla obiektów w pobliżu zamieszkałych terenów.
- Chiny również stosują ograniczenia dotyczące lokalizacji składowisk w pobliżu ludzi.
- Stany Zjednoczone – w stanie Montana obowiązują silne wymogi dotyczące niezależnego monitoringu.
- W prawie wszystkich analizowanych regionach wymagane są różne formy zabezpieczeń finansowych na wypadek szkód środowiskowych.
Mimo tych pozytywnych przykładów, ogólny obraz globalnych regulacji pozostaje niepokojący – większość przepisów jest niewystarczająca, a wdrożenie najlepszych praktyk pozostaje wyzwaniem.
Rekomendacje dla rządów i instytucji
Na podstawie wyników badania, T&E oraz Earthworks apelują do:
- Wszystkich rządów – o dostosowanie krajowych przepisów do wytycznych Safety First;
- Komisji Europejskiej – o rewizję dyrektywy dotyczącej odpadów wydobywczych (Extractive Waste Directive) w ramach nadchodzącego EU Circular Economy Act;
- Kongresu USA – o reformę ustawy górniczej z 1872 roku w celu lepszej ochrony społeczności i środowiska;
- Indonezji – o uzupełnienie luk prawnych w ustawodawstwie dotyczącym odpadów górniczych;
- Republiki Południowej Afryki – o ustanowienie wiążących standardów projektowania i zarządzania składowiskami odpadów górniczych.
Znaczenie dla transformacji energetycznej
Odpowiedzialne zarządzanie odpadami górniczymi jest najważniejsze dla zrównoważonego rozwoju sektora surowców krytycznych, niezbędnych m.in. w produkcji baterii do pojazdów elektrycznych czy technologii OZE. Bez skutecznych regulacji wzrasta ryzyko katastrof środowiskowych i społecznych, co może podważyć zaufanie do transformacji energetycznej.
