Gigantyczne zmiany w podatkach. Każdy powinien to wiedzieć

Od 4 listopada obowiązują dwie istotne zmiany w Ordynacji podatkowej, które mogą znacząco ułatwić życie podatnikom. Urzędy skarbowe będą musiały działać sprawniej, a przedsiębiorcy nie zapłacą kar za przewlekłe kontrole. To element większego pakietu deregulacyjnego przygotowanego przez zespół Rafała Brzoski.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Zmienione przepisy weszły w życie 4 listopada 2025 roku i są elementem pakietu eliminującego zbędne procedury administracyjne oraz zmniejszającego obciążenia podatników. Celem jest zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz większa przejrzystość całego systemu. Z założenia mają pomóc podatnikom poruszać się w skomplikowanych przepisach i uniknąć kar za niezamierzone błędy.

Koniec z odsetkami za przewlekłe kontrole

Pierwsza nowość dotyczy naliczania odsetek za zwłokę. Zgodnie z modyfikacją wynikającą z ustawy z 12 września 2025 roku o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa, w przypadku kontroli skarbowej, która nie zakończyła się w ciągu 6 miesięcy od jej rozpoczęcia, podatnikowi nie będzie można naliczyć odsetek za zwłokę za okres wykraczający poza ten termin.

Nowa regulacja ma zmobilizować organy skarbowe do sprawniejszego działania i szybszego kończenia kontroli podatkowych oraz celno-skarbowych. Ma także uwolnić podatników od finansowych konsekwencji przedłużających się kontroli, które często realizowane są miesiącami bez wyraźnego postępu.

Portal Infor.pl podaje, iż zmiana obowiązuje również w przypadku kontroli trwających obecnie, które zostały wszczęte do sześciu miesięcy wcześniej. Oznacza to, iż jeżeli kontrola podatkowa rozpoczęła się w maju 2025 roku i nie zakończyła się do 4 listopada, podatnik nie zapłaci odsetek za okres po upływie 6 miesięcy od wszczęcia postępowania.

Jakie są wyjątki od nowej zasady

Ustawa zawiera kilka ważnych wyjątków. Do sześciomiesięcznego terminu nie wlicza się między innymi terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności czy okresów opóźnień spowodowanych z winy strony lub jej przedstawiciela albo z przyczyn niezależnych od organu.

Regulacja ma zapobiec nadużywaniu nowych przepisów przez celowe przedłużanie kontroli, aby uniknąć płacenia odsetek. jeżeli to podatnik lub jego przedstawiciel przyczynili się do opóźnienia w zakończeniu kontroli, zasada o nienaliczaniu odsetek nie będzie stosowana. Podobnie gdy opóźnienie powstało z przyczyn niezależnych od organu kontrolującego.

Do okresu kontroli nie będzie także wliczany okres jej zawieszenia. To ważne zastrzeżenie, ponieważ zawieszenie postępowania może wynikać z różnych przyczyn formalnych lub proceduralnych, które nie są bezpośrednio związane z tempem pracy organu skarbowego.

Domniemanie niewinności w postępowaniu podatkowym

Druga zmiana wprowadza zasadę domniemania niewinności w postępowaniu podatkowym. Według nowych przepisów niedające się usunąć wątpliwości dotyczące stanu faktycznego mają być rozstrzygane na korzyść podatnika.

Konkretnie, w postępowaniu podatkowym wszczętym z urzędu niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego rozstrzyga się na korzyść strony. Oznacza to, iż w postępowaniach wszczynanych przez organy państwowe wątpliwości co do faktów należy rozstrzygać na korzyść podatnika, a brak jednoznacznych dowodów uniemożliwi jego ukaranie.

Zasada ta jest bardzo istotna, ponieważ dotychczas ciężar dowodu często spoczywał na podatniku, który musiał udowodnić swoją niewinność. Teraz organ skarbowy będzie musiał przedstawić jednoznaczne dowody winy, a w razie wątpliwości sprawa zostanie rozstrzygnięta na korzyść podatnika.

Kiedy domniemanie nie działa

Nowa regulacja przewiduje jednak trzy wyjątki, w których zasada domniemania niewinności nie będzie stosowana. Pierwszy dotyczy sytuacji, gdy w postępowaniu uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy innych osób.

Drugi wyjątek ma zastosowanie, gdy przepisy prawa wymagają od strony wykazania określonych faktów. Oznacza to, iż w niektórych przypadkach to podatnik przez cały czas będzie musiał przedstawić dowody na poparcie swoich twierdzeń, szczególnie gdy przepisy wprost nakładają na niego taki obowiązek.

Trzeci wyjątek dotyczy sytuacji, gdy rozstrzygnięcie na korzyść podatnika sprzeciwia się ważnemu interesowi publicznemu, w tym istotnemu interesowi państwa. To najszersze zastrzeżenie, które może być różnie interpretowane w konkretnych sprawach.

Przepisy działają wstecz

Bardzo istotne jest to, iż obie zmiany mają zastosowanie także do postępowań wszczętych i niezakończonych przed 4 listopada 2025 roku. Oznacza to, iż podatnicy, których kontrole realizowane są już od dłuższego czasu, również mogą skorzystać z nowych, korzystniejszych przepisów.

W przypadku zasady domniemania niewinności przepis art. 122 paragraf 2 Ordynacji podatkowej ma zastosowanie także do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy aktualnie są w trakcie postępowań podatkowych wszczętych z urzędu przez organy skarbowe.

Przepisy przejściowe mają szczególne znaczenie praktyczne, ponieważ wiele kontroli podatkowych trwa znacznie dłużej niż planowane 6 miesięcy. Teraz podatnicy objęci takimi długotrwałymi postępowaniami nie będą musieli płacić odsetek za okres przekraczający półroczny termin kontroli.

Część większego pakietu deregulacji

Obie nowelizacje są elementami pakietu deregulacyjnego przygotowanego przez zespół działający pod przewodnictwem Rafała Brzoski. Celem całego pakietu jest eliminacja zbędnych procedur administracyjnych, zmniejszenie obciążeń podatników oraz zwiększenie efektywności i sprawności działania organów podatkowych.

Ministerstwo Finansów uznało, iż dotychczasowe regulacje nie zabezpieczały należycie interesów kontrolowanych podatników. Przedłużające się kontrole generowały dodatkowe koszty w postaci narastających odsetek, mimo iż opóźnienia często nie wynikały z winy podatnika, ale z przewlekłości samych organów.

Na zmianach skorzystają głównie przedsiębiorcy i podatnicy objęci kontrolą podatkową lub celno-skarbową, która trwa dłużej niż 6 miesięcy. jeżeli opóźnienie nie wynika z ich winy, odsetki za zwłokę nie zostaną naliczone. To realna oszczędność, która w przypadku dużych zaległości może sięgać dziesiątek tysięcy złotych.