W sierpniu ubiegłego roku rozpoczęliśmy FunduszowEFakty – cykl publikacji i informacji, w których w kolejnych miesiącach podsumowywaliśmy najważniejsze wydarzenia i zapraszaliśmy do funduszowych aktywności.
Tematy poruszaliśmy w ramach projektu „Fundusze europejskie na rozwój firm w perspektywie finansowej 2021-2027” finansowanego ze środków Programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021-2027. Projekt realizuje Konfederacja Lewiatan oraz Związek Pracodawców Business Centre Club.
Cykl objął 18 edycji, w których podsumowywaliśmy najważniejsze wydarzenia, zmiany w programach i nowe instrumenty wsparcia dla firm i instytucji publicznych.
KPO: rekordowe środki i realny wpływ na inwestycje
Jednym z kluczowych tematów całego cyklu był Krajowy Plan Odbudowy. Do polskiego budżetu wpłynęło już prawie 100 mld zł, które są sukcesywnie uruchamiane w takich obszarach jak energetyka, infrastruktura, ochrona zdrowia czy cyfryzacja. Skala i tempo wydatkowania środków z KPO znacząco wpłynęły na dynamikę inwestycji w ostatnich miesiącach. W najbliższym czasie Polska planuje złożenie kolejnych wniosków o płatności.
Nowe priorytety UE: bezpieczeństwo i odporność
Ostatni rok przyniósł wyraźną zmianę akcentów w programach unijnych i w KPO. Coraz większą rolę odgrywają kwestie bezpieczeństwa, odporności infrastruktury oraz niezależności technologicznej. W programach krajowych i regionalnych pojawiły się nowe priorytety związane z cyberbezpieczeństwem, mobilnością wojskową oraz ochroną infrastruktury krytycznej. W KPO utworzono także Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności. Zmiany te są bezpośrednią odpowiedzią na sytuację geopolityczną i rosnące ryzyka dla stabilności gospodarczej.
Innowacje: przyspieszenie i nowe instrumenty
Wsparcie innowacji pozostawało jednym z najczęściej analizowanych tematów w cyklu. W szczególności dotyczyło to Ścieżki SMART, która cieszy się dużym zainteresowaniem przedsiębiorców. W ostatnich miesiącach przyspieszył proces oceny wniosków, choć przez cały czas tylko niewielka ich część kończy się decyzją o dofinansowaniu. realizowane są rozmowy dotyczące możliwych zmian w tym instrumencie.
Istotną nowością było również uruchomienie STEP – instrumentu wspierającego technologie strategiczne w obszarach biotech, cleantech i deeptech, który wpisuje się w unijne dążenia do wzmacniania autonomii technologicznej.
Nie tylko fundusze unijne
W cyklu Funduszowe Fakty zwracaliśmy uwagę także na inne źródła finansowania rozwoju. W 2025 r. rozpoczęła się nowa edycja Funduszy Norweskich i Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Polska otrzyma z tego tytułu niemal 4 mld zł, co jest najwyższą kwotą spośród 15 państw korzystających z tych mechanizmów. Pierwsze konkursy planowane są na 2026 r.
Przygotowania do nowej perspektywy finansowej 2028–2034
Równolegle do bieżącego wdrażania funduszy toczy się debata o przyszłej perspektywie finansowej. W lipcu 2025 r. Komisja Europejska zaprezentowała projekt kolejnego budżetu UE o wartości niemal 2 bilionów euro. Według wstępnych propozycji Polska miałaby pozostać jego największym beneficjentem – z pulą sięgającą ok. 123 mld euro. Przed państwami członkowskimi długi proces negocjacji, jednak już teraz warto śledzić kierunki zmian i priorytety, które będą obowiązywać po 2027 r.
Skala wdrażania funduszy w liczbach
Podsumowując okres realizacji perspektywy 2021–2027, dane pokazują wyraźne przyspieszenie:
-
instytucje ogłosiły prawie 4 tys. naborów wniosków,
-
wnioskodawcy złożyli ponad 67 tys. wniosków,
-
podpisano niemal 23 tys. umów o dofinansowanie.
Te liczby dobrze ilustrują skalę aktywności i tempo wykorzystania dostępnych środków.
Zakończenie cyklu Funduszowe Fakty nie oznacza końca rozmowy o funduszach. Przed nami kolejne lata wdrażania obecnej perspektywy, nowe instrumenty oraz przygotowania do następnego budżetu unijnego.
