Fińskie Ministerstwo Gospodarki i Zatrudnienia prowadzi szeroko zakrojoną reformę przepisów dotyczących energetyki jądrowej. Celem jest nie tylko uproszczenie regulacji i procedur licencyjnych, ale także przygotowanie gruntu pod przyszłe inwestycje, w tym wdrożenie nowych technologii, takich jak małe reaktory modułowe (SMR).
Kluczowe założenia reformy fińskiego prawa atomowego
Obowiązująca od 1987 roku ustawa o energii jądrowej w Finlandii przeszła liczne nowelizacje, jednak w tej chwili uznano ją za wymagającą gruntownej modernizacji. Reforma zakłada m.in.:
- zmniejszenie liczby szczegółowych wymagań regulacyjnych wydawanych przez fińską Agencję Bezpieczeństwa Radiacyjnego i Jądrowego (STUK) – z około 7800 do 1200,
- uproszczenie i przyspieszenie procesu licencyjnego,
- modułowy system oceny i zatwierdzania poszczególnych elementów inwestycji,
- dostosowanie przepisów do nowych technologii i koncepcji instalacji, w tym SMR,
- utrzymanie wysokich standardów bezpieczeństwa i odpowiedzialności operatorów za zarządzanie odpadami jądrowymi i likwidację obiektów.
Zmiany w procesie licencyjnym
Obecnie system licencyjny opiera się na trzech decyzjach rządu: zasadniczej decyzji dotyczącej projektu, pozwoleniu na budowę oraz pozwoleniu na eksploatację. Po reformie:
- ta struktura zostanie zachowana, ale ograniczone zostaną powtarzające się oceny,
- STUK uzyska większe uprawnienia w zakresie wydawania pozwoleń technicznych,
- dla mniejszych projektów decyzje będą podejmowane przez Ministerstwo Gospodarki i Zatrudnienia, a nie rząd,
- system licencji stanie się bardziej elastyczny i dostosowany do specyfiki inwestycji.
Bezpieczeństwo i odpowiedzialność
Reforma podkreśla, iż bezpieczeństwo pozostaje priorytetem. Licencje będą ściślej powiązane z oceną bezpieczeństwa, a zarządzanie odpadami jądrowymi pozostanie krajową odpowiedzialnością. Odpady powstałe w Finlandii muszą być składowane na jej terytorium, z wyjątkiem niewielkich ilości odpadów zagranicznych, które mogą być czasowo przechowywane, np. w ramach usług komercyjnych.
Nowe technologie i przyszłość sektora
Projekt ustawy otwiera drogę do wdrożenia nowych rozwiązań, takich jak SMR, instalacje do produkcji ciepła czy kogeneracji. Reforma przewiduje również zmiany w innych aktach prawnych, m.in. w ustawie o promieniowaniu, kodeksie karnym czy przepisach dotyczących urządzeń ciśnieniowych.
Wpływ na konkurencyjność i politykę UE
Władze fińskie podkreślają, iż uproszczenie regulacji ma zwiększyć konkurencyjność energetyki jądrowej względem OZE. Jednocześnie Finlandia aktywnie promuje podejście technologicznie neutralne na forum Unii Europejskiej, zwracając uwagę na potrzebę równego traktowania atomu w regulacjach, np. w taksonomii czy definicji „niskowęglowego wodoru”.
Przewidywalność i trwałość regulacji to najważniejsze kwestie zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym. Bez nich inwestycje w instalacje na dziesięciolecia mogą wiązać się z nieakceptowalnym ryzykiem – Riku Huttunen, Dyrektor Generalny Departamentu Energii, Ministerstwo Gospodarki i Zatrudnienia Finlandii
Harmonogram wdrożenia zmian
Obecnie projekt ustawy jest poddawany konsultacjom społecznym do 25 sierpnia 2025 roku. Rządowy projekt ma być gotowy do końca roku, a nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2027 roku.
Zobacz również:- Największy na świecie magazyn ciepła z piasku już działa w Finlandii
- Finlandia uruchamia pierwszą przemysłową produkcję eMetanu
- Finlandia niemal bez węgla: udział poniżej 1%, a wiatr daje 25% prądu
Źródło: Ministry of Economic Affairs and Employment (Finland)
