20 lat temu – 2 kwietnia 2005 roku – świat pożegnał Jana Pawła II. To jedyny nasz rodak, który zasiadł na tronie papieskim. Podczas pełnienia swojego 27-letniego pontyfikatu cieszył się niepodważalnym autorytetem, a jego śmierć pogrążyła niemal cały świat w żałobie.
Kto dziś uznaje Jana Pawła II za autorytet?
Jesienią 2007 roku w badaniu CBOS dla Centrum Myśli Jana Pawła II aż 94 procent Polaków deklarowało, że Karol Wojtyła jest dla nich autorytetem. Do jesieni 2023 roku odsetek ten spadł do 81 procent. Z kolei najnowszy sondaż IBRiS dla „Rzeczpospolitej” wskazuje, że 72,3 procnt badanych nadal uważa go za postać o wielkim znaczeniu.
– Wyniki tego sondażu są dla mnie miłym zaskoczeniem. Nie przypuszczałem, że dla aż tak wielu Polaków Jan Paweł II wciąż pozostaje autorytetem bardzo dużym lub dużym – komentuje w rozmowie z „Rz” metropolita warszawski abp Adrian Galbas. Jak podkreśla, szczególnie cieszy go fakt, że wśród młodych ludzi, którzy nie mieli okazji poznać papieża osobiście, wciąż istnieje silne uznanie dla jego postaci.
W najmłodszej grupie respondentów (18–29 lat) aż 66 procent osób zadeklarowało, że Jan Paweł II jest dla nich ważnym wzorem. Podobny poziom uznania (65–67 procent) odnotowano w grupie wiekowej 30–59 lat. Najwyższy odsetek zwolenników papieża jest wśród seniorów – ponad 80 procent osób powyżej 60. roku życia wciąż traktuje go jako punkt odniesienia.
Międzypokoleniowa pamięć o papieżu
Dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie, Michał Senk, zwraca uwagę na to, że mimo upływu lat i zmieniającego się świata pamięć o papieżu wciąż jest przekazywana kolejnym pokoleniom. Jak zaznaczył, to napawa optymizmem, ale „jednocześnie stawia przed nami wyzwanie, by docierać z nauczaniem Jana Pawła II do młodych”.
Wskazuje również na inicjatywy, takie jak wystawa „Karol Wojtyła – Inspiracje”, która trafiła już do 500 szkół i instytucji w Polsce, ukazując wartości bliskie zarówno współczesnym 20-latkom, jak i młodemu Wojtyle.
Z kolei profesor Remigiusz T. Ciesielski z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu zauważa, że młode pokolenie często styka się z postacią papieża poprzez kulturę internetową, w tym memy. Stwierdził, że najważniejszym wnioskiem płynącym z badań jest to, że pamięć o Janie Pawle II trwa dzięki międzypokoleniowemu przekazowi. – Bez niego nie byłoby aż tak wysokiego odsetka młodych, którzy uważają papieża za autorytet – tłumaczy.
Jan Paweł II jako ponadczasowy autorytet
Co ciekawe, postać papieża cieszy się uznaniem nie tylko wśród osób wierzących – aż 43 procent niewierzących respondentów przyznaje, że uważa go za ważną postać. Ponadto, niemal połowa (48 procent) osób o poglądach lewicowych dostrzega jego autorytet mimo krytycznego stosunku do Kościoła. Abp Galbas zauważa, że to dowód na to, że Jan Paweł II nie jest jedynie pomnikową postacią, ale kimś, kto naprawdę inspirował i nadal inspiruje. Jego zdaniem prawdziwy autorytet nie potrzebuje ochrony, sam się obroni.
Profesor Ciesielski dodaje, że mimo różnych kryzysów w Kościele katolickim w Polsce postrzeganie papieża nie uległo radykalnemu pogorszeniu. I zaznacza, że pomimo prób podważania jego wizerunku, Jan Paweł II pozostaje ważną postacią dla ponad 70 procent Polaków, co świadczy o tym, że „prawdziwy autorytet mimo wszystko może się obronić”.
Michał Senk zauważa, że żadna wspólnota nie przetrwa bez trwałych wartości i wzorców. – Dobrze, że Jana Paweł II nadal jest dla nas taką postacią. To pokazuje ciągłość naszej kultury i wspólnoty – podsumowuje.
Czytaj też:
Watykan upamiętni św. Jana Pawła II. Wiadomo, kto poprowadzi uroczystą mszęCzytaj też:
20. rocznica śmierci papieża-Polaka. Co planuje Watykan?