1 dzień temu
Administracja amerykańska i Kazachstan chcą zwiększyć wzajemny handel i inwestycje. Jednak relikt zimnej wojny znany jako poprawka Jackson-Vanik pozostaje przeszkodą dla zacieśnienia więzi gospodarczych między USA a Kazachstanem.
Kazachstan jest gorącym zwolennikiem inicjatywy USA rozpoczętej na początku bieżącego roku, znanej jako proces B5+1, w ramach której państwa Azji Środkowej dążą do obniżenia barier handlowych, aby przyciągnąć więcej zachodnich inwestycji. Jednocześnie kazachscy urzędnicy skarżą się, iż możliwość handlu ze Stanami Zjednoczonymi jest utrudniona przez status Kazachstanu określony w dokumencie Jackson-Vanik.
Poprawka została przyjęta w czasach zimnej wojny w celu rozwiązywania problemów geopolitycznych. Miała na celu zapewnienie Stanom Zjednoczonym w kontaktach z byłymi komunistycznymi krajami Europy Środkowej i Eurazji możliwości uzależnienia stosunków handlowych od swobody przemieszczania się i emigracji obywateli ewentualnego kraju partnerskiego. Uchwalając tę ustawę w 1974 roku, Kongres przyznał prezydentowi prawo do corocznego zniesienia ograniczeń dla dowolnego kraju. Trwałe usunięcie kraju z listy Jackson-Vanik wymaga jednak oficjalnej decyzji Kongresu. Od upadku komunizmu Kongres zniósł ograniczenia Jackson-Vanik dla większości byłych państw komunistycznych, przyznając im stały status normalnych stosunków handlowych (PNTR). Pięć byłych republik radzieckich – Azerbejdżan, Kazachstan, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan – przez cały czas podlegają poprawce Jackson-Vanik i wymagają corocznych przeglądów, aby zostać zwolnionym z postanowień poprawki.
Obecnie ograniczenia Jackson-Vanik są nałożone na cztery państwa: Białoruś, Kubę, Koreę Północną i Rosję. Konieczność corocznej certyfikacji nie podoba się Kazachstanowi, którego dyplomaci w Waszyngtonie starają się uzyskać status PNTR. Zniesienie ograniczeń Jackson-Vanik jest głównym celem współpracy Kazachstanu z Kongresem. Eksperci twierdzą, iż administracja Bidena popiera zniesienie ustawy Jackson-Vanik dla Kazachstanu, argumentując, iż byłoby to sygnałem zaangażowania USA w działalność gospodarczą w czasie, gdy Stany Zjednoczone starają się pomóc Kazachstanowi w dywersyfikacji kontaktów handlowych. Dodatkowo, miałoby to pozytywny wpływ na ogólne stosunki dwustronne.
Na forum inwestycyjnym, które odbyło się bieżącego lata w Waszyngtonie, ambasador Kazachstanu w Stanach Zjednoczonych, Yerżan Aszikbajew, nazwał usunięcie Astany z listy Jackson-Vanik „dojrzałym owocem”. Jednak z jakiegoś powodu przedstawiciele Kongresu pozostawili tę sprawę nietkniętą. Wiele projektów ustaw dotyczących zniesienia ograniczeń proponowanych w poprzednich latach nigdy nie przeszło przez komisję. Daniel Witt, prezes waszyngtońskiego International Tax and Investment Center, uważa, iż odmowa przyznania Kazachstanowi statusu PNTR jest szkodliwa dla strategicznych interesów USA w Azji Środkowej. „Najważniejszymi krokami, jakie rząd USA może podjąć w celu poprawy klimatu inwestycyjnego w Kazachstanie, jest zniesienie różnych ograniczeń dotyczących inwestycji, takich jak dawno przestarzała poprawka Jackson-Vanik” — powiedział Witt w lipcu podczas okrągłego stołu na temat rozwoju regionalnego handlu.
Źródło: Eurasianet
Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
