Emerytura wyższa choćby o 1200 zł miesięcznie i ponad 60 tys. zł wyrównania To możliwe dzięki Trybunałowi Konstytucyjnemu

Tysiące emerytów, z których wielu przez lata pracowało w trudnych i stresujących warunkach, może otrzymywać zaniżone świadczenia. Trybunał Konstytucyjny zawyrokował, iż zasady, według których ZUS przez lata obliczał ich emerytury były niezgodne z Konstytucją. To otwiera drogę do podwyższenia świadczeń i wyrównań za poprzednie lata – często o bardzo znaczące kwoty.

Przytaczane przez Helpfind przykłady osób, które zdecydowały się na przeliczenie emerytury, pokazują skalę problemu. Pan Tadeusz ma prawo do 1164 zł miesięcznej podwyżki oraz blisko 42 tys. zł wyrównania. Pani Anna dowiedziała się, iż poza podwyższoną emeryturą należy jej się 26 tys. zł wyrównania, a Pan Marian ma odzyskać 32 tys. zł. Według danych ze strony Sejmu wyrównania mogą sięgać choćby 64 tys. zł, a miesięczna emerytura wzrosnąć średnio o około 1200 zł. Może to dotyczyć choćby 200 tys. emerytów w skali kraju.

Zasady obliczania świadczeń były niezgodne z Konstytucją
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4 czerwca 2024 roku uznał, iż jeden z przepisów emerytalnych był niezgodny z Konstytucją. Chodziło o zasadę, według której emerytura powszechna była pomniejszana o pieniądze wcześniej wypłacone z tytułu emerytury wcześniejszej. Problem polegał na tym, iż zasada ta została wprowadzona wstecz – objęła również osoby, które na wcześniejszą emeryturę przeszły przed 6 czerwca 2012 roku.

Te osoby nie mogły przecież wcześniej wiedzieć, iż ich przyszła emerytura zostanie obniżona. Zresztą, istnieje fundamentalna zasada, która mówi, iż „prawo nie działa wstecz”.

Jak uzyskać należną emeryturę? Jest to możliwe choćby jeżeli ZUS powie “nie”
Istnieją dwie drogi dochodzenia swoich praw. Każdy senior może spróbować samodzielnie złożyć wniosek o ponowne przeliczenie emerytury i w przypadku negatywnej decyzji odwołać się w sądzie. W praktyce jednak takie postępowanie wymaga wiedzy prawnej i sporej dozy uporu, a ewentualne błędy często działają na niekorzyść sprawy.

Znacznie bezpieczniejszym i skuteczniejszym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy prawnej. Przy wsparciu prawników, którzy znają przepisy i mają doświadczenie w prowadzeniu podobnych postępowań, szanse na korzystny wyrok wzrastają, a dodatkowo seniorzy mogą liczyć na doradztwo na każdym etapie, co maksymalizuje szanse na wyższą emeryturę.

– Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku o ponowne przeliczenie emerytury do ZUS. Warto już na tym etapie skorzystać ze wsparcia specjalistów, którzy pomogą poprawnie przygotować wniosek i dokumentację. W piśmie wskazuje się, iż podstawą żądania jest niekonstytucyjność przepisu art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS – w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 roku. ZUS najczęściej wydaje decyzję odmowną – z powodu braku publikacji wyroku TK. Jest to jednak oczekiwany etap “procedury” – wyjaśnia radca prawny, Stanisław Stawiński z Helpfind.

Sytuacja w sądach zmienia się coraz bardziej na korzyść emerytów. Jak wynika z danych opublikowanych 6 listopada na stronach Inforu, ZUS przegrał już 42 sprawy prawomocnie, a łącznie wydano około 190 korzystnych wyroków dla emerytów.

– Jednym z przełomów okazała się niedawna decyzja Sądu Apelacyjnego, który oddalił apelację ZUS w sprawie emerytki. Kobieta uzyskała podwyższenie emerytury o 700-770 zł miesięcznie oraz wyrównanie blisko 30 tys. zł. To dowód, iż warto działać, a każdy wygrany proces otwiera drogę kolejnym osobom w podobnej sytuacji – dodaje mecenas Stawiński.

Kilka miesięcy i będzie za późno. Działać trzeba niezwłocznie
Z działaniem nie warto zwlekać. Od czerwca 2026 roku, przez planowaną rządową specustawę, zniknie możliwość dochodzenia wyrównań za wcześniejsze lata. To oznacza, iż tysiące emerytów mogą bezpowrotnie stracić przysługujące im pieniądze.

Po tym terminie walka o należne kwoty w sądzie nie będzie już możliwa. ZUS będzie mógł jedynie przeliczyć świadczenie „na przyszłość” – czyli wypłacać poprawioną emeryturę dopiero od momentu złożenia wniosku – a wszystko, co utracone wcześniej przepadnie bezpowrotnie. Dla wielu osób może to oznaczać stratę kilkunastu, a w niektórych przypadkach choćby kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Kto może ubiegać się o wyższą emeryturę?
Przeliczenie emerytury dotyczy osób spełniających pewne kryteria. Często są to osoby, które przez wiele lat wykonywały ciężką, odpowiedzialną pracę w trudnych warunkach. Wśród nich są na przykład nauczyciele, górnicy, kolejarze, funkcjonariusze służb mundurowych, pielęgniarki, ratownicy medyczni czy operatorzy maszyn.

Zmiany obejmują kobiety urodzone w latach 1954-1959 oraz mężczyzn z roczników 1949-1952 i 1954. Muszą to być osoby, które wniosek o wcześniejszą emeryturę złożyły przed 6 czerwca 2012 roku, a na emeryturę powszechną przeszły po 1 stycznia 2013 (lub przez cały czas pobierają wcześniejszą emeryturę).

– choćby 1200 zł miesięcznie więcej i kilkadziesiąt tysięcy złotych wyrównania to pieniądze, obok których ciężko przejść obojętnie. Potrafią one naprawdę odmienić jakość życia – i to nie na chwilę, a na stałe. Dlatego warto działać już teraz i nie czekać na ostatnią chwilę. Warto zacząć od bezpłatnej analizy swojej sprawy. Wtedy można podjąć świadomą, przemyślaną decyzję na jakie kroki się zdecydować – mówi Krzysztof Bugajny, ekspert Helpfind, który wspiera emerytów w dochodzeniu ich praw.

Jakub Witosławski