4 godzin temu
Nie każdy, kto otrzymuje emeryturę, musiał wcześniej pracować czy odprowadzać składki. Choć brzmi to jak wyjątek od reguły, prawo przewiduje sytuacje, w których świadczenie może zostać przyznane mimo braku stażu. Kto może liczyć na taką możliwość i co decyduje o jej przyznaniu?
Fot. Warszawa w Pigułce
Emerytura bez ani jednego dnia pracy? To możliwe. Te osoby dostaną świadczenie z budżetu państwa
W Polsce obowiązują ścisłe zasady przyznawania emerytur, ale prawo przewiduje też wyjątki. Są sytuacje, w których świadczenie można otrzymać, mimo iż nigdy nie pracowało się ani jednego dnia. Dla jednych to ulga, dla innych – kontrowersyjny przywilej.
Prawo do emerytury zwykle wymaga spełnienia dwóch warunków: osiągnięcia wieku emerytalnego i odpowiedniego stażu pracy. Dla kobiet jest to 60 lat i co najmniej 20 lat stażu, dla mężczyzn 65 lat i minimum 25 lat. Jednak nie wszystkie osoby muszą spełnić te warunki, by otrzymać świadczenie. Przepisy przewidują kilka wyjątkowych przypadków.
Najbardziej znanym z nich jest świadczenie Mama 4+, czyli rodzicielskie świadczenie uzupełniające. Od 2019 roku mogą je otrzymać osoby, które wychowały co najmniej czworo dzieci, osiągnęły wiek emerytalny i nie mają środków do życia. Świadczenie to ma charakter nieskładkowy – przyznawane jest z budżetu państwa i nie wymaga wcześniejszego opłacania składek ZUS. Co istotne, nie trzeba być obywatelem Polski – wystarczy, iż przez co najmniej 10 lat po ukończeniu 16. roku życia dana osoba mieszkała w kraju i miała tu tzw. ośrodek interesów życiowych.
Mama 4+ to jednak niejedyna możliwość. Emerytura może być również przyznana w drodze wyjątku przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dzieje się tak w sytuacjach, gdy spełnienie wymagań formalnych nie jest możliwe z powodu szczególnych okoliczności, np. sytuacji życiowej, wieku, choroby czy nagłych zdarzeń losowych. Aby o takie świadczenie się ubiegać, trzeba najpierw złożyć wniosek do ZUS i uzyskać decyzję odmowną, a dopiero potem skierować uzasadniony wniosek do prezesa instytucji.
Trzeci przypadek dotyczy emerytur przyznawanych przez premiera. Może się tak stać, gdy osoba ubiegająca się o świadczenie ma szczególne zasługi społeczne, kulturalne, naukowe, sportowe lub związane z bezpieczeństwem państwa. Emerytura w takim przypadku ma charakter uznaniowy. Premier może ją przyznać z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanego. Nie obowiązują tu żadne limity ani wzory obliczeniowe – wysokość świadczenia zależy wyłącznie od decyzji Prezesa Rady Ministrów.
