3 tygodni temu
W wieku 93 lat zmarł wybitny sowiecki i gruziński reżyser filmowy, scenarzysta, pedagog i polityk Eldar Szengelaia.
Szengelaia urodził się 26 stycznia 1933 roku w Tbilisi. W 1958 roku ukończył wydział reżyserii Wszechzwiązkowego Państwowego Instytutu Kinematografii w pracowni Siergieja Jutkiewicza. Jego kolegami z roku byli Aleksandr Kuroczkin, Eduard Abalian i Aleksiej Sacharow. W latach 1958–1960 pracował jako reżyser w wytwórni filmowej „Mosfilm”, a od 1960 roku — w wytwórni „Gruzja-film”.
W 1968 roku nakręcił tragikomedię „Niezwykła wystawa” na podstawie pracy dyplomowej Rezo Gabriadze. Według autorów publikacji „Kino. Słownik encyklopedyczny”, od tego filmu „punktem wyjścia do emocjonalnej oceny zjawisk i charakterów interesujących reżysera staje się humor, a aktywną formą — śmiech krytyczny, ale przyjazny”.
W 1983 roku zrealizował komedię „Błękitne góry, czyli nieprawdopodobna historia”, której premiera zbiegła się z początkiem pierestrojki. Film został dobrze przyjęty przez krytykę, zdobył nagrodę na Wszechzwiązkowym Festiwalu Filmowym w 1984 roku, a w 1985 roku — Nagrodę Państwową ZSRS.
Wśród najbardziej docenianych przez widzów filmów Eldara Szengelai znajdują się też:
„Legenda o lodowym sercu”, „Śnieżna bajka”, „Biała karawana”, „Mikela” (opowieść z kinowego almanachu „Karty przeszłości”), „Dziwacy” („Sherekilebi”) i „Macocha Samaniszwili”.
W latach 1975–1980 Szengelaia prowadził pracownię reżyserską w Tbiliskim Instytucie Teatralnym im. Szoty Rustawelego. Od 1976 roku pełnił funkcję pierwszego sekretarza zarządu Związku Filmowców Gruzji oraz sekretarza zarządu Związku Filmowców ZSRS.
Był członkiem KPZR od 1965 roku. Prowadził aktywną działalność polityczną: w latach 1981–1990 był deputowanym Rady Najwyższej Gruzińskiej SRS, jednym z założycieli opozycyjnej organizacji politycznej „Front Ludowy” (1989), a w latach 1989–1991 — deputowanym ludowym ZSRS. Od 1990 roku należał do opozycyjnej frakcji „Centrum Demokratyczne”. W latach 1992, 1995, 1999 i 2004 był wybierany do Parlamentu Gruzji (z ramienia „Związku Obywateli Gruzji” oraz „Ruchu Narodowego – Demokratów”), pełniąc funkcję przewodniczącego parlamentarnej Komisji Kultury oraz wiceprzewodniczącego parlamentu.
Został odznaczony m.in. Nagrodą Leninowskiego Komsomołu Gruzji, Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy, Nagrodą Państwową ZSRR, Nagrodą im. Szoty Rustawelego, Orderem Zwycięstwa św. Giorgiego, Złotym Orderem św. Giorgiego, a także tytułem honorowego obywatela Tbilisi.
Kondolencje z powodu śmierci Szengelai złożyli m.in. premier Gruzji Irakli Kobachidze oraz honorowy przewodniczący rządzącej partii Gruzińskie Marzenie, miliarder Bidzina Iwaniszwili.
Źródło: ekhokavkaza.com
Opracowanie: BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
