Dzień Niepodległości Radzieckiej Polski

W 1918 roku Polska odzyskiwała swoją niepodległość jako Polska Republika Rad. 5 listopada 1918 powstała Rada Delegatów Robotniczych w Lublinie, pierwsza taka rada w Polsce, a zarazem pierwszy organ władzy niepodległej Polski. Zanim powstał Tymczasowy Rząd Ludowy i zanim Rada Regencyjna przekazała władzę marsz. Józefowi Klemensowi Józefowiczowi Piłsudskiemu, polscy robotnicy fabryczni i folwarczni zdołali powołać własny organ władzy w Polsce. Na pamiątkę tego wydarzenia 5 listopada powinniśmy obchodzić Dzień Niepodległości Radzieckiej Polski.

Kolejne rady delegatów robotniczych powstawały m.in. 8 listopada 1918 w Okręgu Dąbrowskim, 11 listopada 1918 w Warszawie, 13 listopada 1918 w Okręgu Sosnowieckim, 15 listopada 1918 w Łodzi, 19 listopada 1918 w Żyrardowie, jeszcze w kwietniu 1919 w Żychlinie.

RDR w Lublinie wydała dekret o 8-godzinnym dniu pracy i utworzyła Milicję Ludową. RDR w okręgach Dąbrowskim i Sosnowieckim podporządkowały sobie Czerwoną Gwardię. Uprzednio robotnicy 2 listopada 1918 w Dąbrowie Górniczej rozbroili żołnierzy austriackich i broń przekazali Czerwonej Gwardii.
Później RDR Okręgu Sosnowieckiego i RDR Okręgu Dąbrowskiego połączyły się w Radę Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego.

Rady Delegatów Robotniczych działały w następujących miejscowościach (wykaz niepełny):

Bełchatów
Białystok
Bliżyn
Błonie
Bodzanów
Bydgoszcz (Rada Robotniczo-Żołnierska)
Choceń (i okolice) (Rada Robotnicza)
Ciechanów
Czersk
Częstochowa
Garwolin
Gostynin
Grodno
Henryków
Józefów
Kalisz
Kałuszyn
Kielce
Konin
Konstancin-Jeziorna
Konstantynów Łódzki
Kozienice (powiat) (Rada Robotniczo-Chłopska)
Kraśnik (Rada Delegatów Robotniczo-Włościańskich)
Kutno
Lublin
Powiat Lubelski (Rada Delegatów Robotników Folwarcznych)
Łęczyca
Łochów
Łomża
Łowicz
Łódź
Łuków
Marki pod Warszawą
Międzyrzecz (Rada Delegatów Robotniczych)
Międzyrzecz (Rada Delegatów Żołnierskich)
Mińsk Mazowiecki
Mława
Mszczonów
Myszków
Nowy Dwór Mazowiecki
Oryszew (Rada Robotniczo-Włościańska)
Ostrowiec Świętokrzyski
Ostrówek
Ozorków
Ożarów Mazowiecki
Pabianice
Piotrków Trybunalski
Płock
Płońsk
Poznań (Rada Robotniczo-Żołnierska)
Pruszków
Przemyśl (Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich)
Pułtusk
Radom
Radomsko
Rypin
Siedlce
Siennica koło Mińska Mazowieckiego (Rada Chłopska)
Skarżysko-Kamienna
Skierniewice
Soczewka
Stąporków
Folwark Seroki (w Gromadzie Szymanów) (Rada Delegatów Robotniczo-Włościańskich)
Tarnobrzeg (Powiatowa Rada Chłopska)
Tomaszów MazowieckiWarszawa
Wierzbnik-Starachowice
Włocławek
Wyszogród
Zagłębie Dąbrowskie
Zagłębie Chrzanowskie
Zamość
Zawiercie
Zduńska Wola
Zgierz
Żychlin
Żyrardów


Ogółem na ziemiach polskich powstało ponad 100 rad delegatów delegatów robotniczych, w różnym stopniu sprawujących władzę. Dla części z nich hasłem było sławne „Cała władza w ręce rad!”. Zostały zlikwidowane do 19 lipca 1919 przez białopolskie władze. Niektóre były też wewnętrznie rozbijane m.in. przez Polską Partię Socjalistyczną, co ułatwiło działania władz białopolskich w likwidacji rad. Nie doszło do zakładanego Zjazdu Rad Delegatów Robotniczych. Działaczy RDR poddawano prześladowaniom i politycznym represjom.

Warto o tym pamiętać i głosić, iż duży udział w odzyskaniu nieodległości Polski miały rady delegatów robotniczych, które postulowały powstanie Polskiej Republiki Rad. Dlatego też po zmianie ustroju 5 listopada powinien być świętem państwowym (jako dzień roboczy).

Tablice upamiętniające poszczególne rady delegatów robotniczych znajdują lub znajdowały się m.in. w Radomsku (usunięta w 2011 roku), Żyrardowie, Lublinie (na zdjęciu, usunięta w 2018 roku), w Sosnowcu (usunięta w 2017 roku), Łodzi, Białystoku.