Do drzwi może zapukać kurier z rządową przesyłką. Albo odbierzesz list albo pójdziesz do więzienia [02.10.2025]

Nowe przepisy przewidują błyskawiczne dostarczanie dokumentów przez specjalnych kurierów, a za odmowę przyjęcia grożą wieloletnie wyroki więzienia.

Fot. Warszawa w Pigułce

Rząd przygotowuje się na każdy scenariusz

Ministerstwo Obrony Narodowej opublikowało w Dzienniku Ustaw rozporządzenie z 17 stycznia 2025 roku w sprawie doręczania kart powołania do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Nowe procedury mają zapewnić natychmiastowe dotarcie do każdej osoby podlegającej powołaniu, niezależnie od okoliczności.

Zgodnie z rozporządzeniem dokumenty wystawione przez wojskowe centra rekrutacji będą przekazywane przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Samorządy będą mogły zlecić ich doręczenie jednostkom wojskowym, Poczcie Polskiej lub policji. Resort obrony tłumaczy wprowadzenie zmian pogarszającą się sytuacją bezpieczeństwa w Europie i koniecznością przygotowania państwa na różne scenariusze.

Nowe regulacje zastąpiły dotychczasowe rozporządzenie z 2002 roku, które według MON nie odpowiadało już współczesnym wyzwaniom. Aktualne przepisy wprowadzają znacznie bardziej szczegółowe i rygorystyczne procedury doręczania kart powołania.

Urzędnicy gminy staną się kurierami

Nowością jest tzw. akcja kurierska – zorganizowany system doręczania kart powołania, który ma zapewnić szybkie i sprawne przekazywanie dokumentów. Na funkcję kurierów będą w pierwszej kolejności wyznaczane osoby zatrudnione w urzędach gmin i miast. W sytuacjach kryzysowych zadanie to będą mogły przejąć inne upoważnione osoby.

Doręczenie będzie potwierdzane pisemnie, a jeżeli adresata nie zastanie się w domu, zawiadomienie trafi do skrzynki pocztowej lub na drzwi mieszkania. Informacja o próbie doręczenia może zostać umieszczona także w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

Procedura przewiduje doręczanie kart powołania w miejscu zameldowania na pobyt stały lub czasowy trwający ponad trzy miesiące, a także w miejscu pracy osoby powoływanej. System ma działać niezależnie od okoliczności i zapewnić dotarcie informacji do każdej osoby objętej mobilizacją.

Poczta Polska z najwyższym priorytetem

Poczta Polska w całym procesie ma mieć kluczową rolę podczas mobilizacji wojskowej. Rozporządzenie zakłada, iż urzędy pocztowe mają być zobowiązane do dostarczania kart powołania w trybie natychmiastowym. Oznacza to całkowite odejście od standardowych procedur doręczania przesyłek.

Dokumenty przyjęte do godziny 8:00 mają trafiać do adresata jeszcze tego samego dnia do godziny 15:00, a te późniejsze — najpóźniej do północy. Wszystkie inne przesyłki, listy, paczki – także te z Chin otrzymają niższy priorytet. Wezwanie MON natomiast zyska najwyższy.

W sytuacjach kryzysowych, gdy zachodzi konieczność natychmiastowej mobilizacji, kurierzy Poczty Polskiej będą rozwozić karty powołania choćby w godzinach nocnych. Nie będzie również możliwości pozostawienia awizo – dokumenty muszą zostać dostarczone osobiście lub zgodnie z nowymi procedurami zastępczymi.

Trzy lata więzienia za spóźnienie do jednostki

W myśl przepisów zawartych w Ustawie o Obronie Ojczyzny z 2022 roku osoba, która w czasie mobilizacji lub wojny nie zgłosi się do służby w wyznaczonym czasie i miejscu, ukarana będzie więzieniem i to nie krótszym niż 3 lata. To kara za zwykłe spóźnienie lub jednorazowe niezgłoszenie się do jednostki wojskowej.

Jeśli ktoś na stałe będzie chciał uniknąć powołania, kara więzienia jest wydłużona do minimum 5 lat. Przepisy nie przewidują żadnych wyjątków ani możliwości złagodzenia kary w przypadku udokumentowanych przyczyn niestawienia się.

W razie niemożności stawienia się w czasie i miejscu podanym w karcie powołania osoba powołana jest zobowiązana powiadomić dowódcę jednostki wojskowej o przyczynach niemożności stawienia się oraz stawić się w oznaczonym miejscu niezwłocznie po ustaniu przyczyny uniemożliwiającej stawienie się w terminie. Każde opóźnienie musi zostać natychmiast zgłoszone adekwatnym służbom.

Nowy wzór karty powołania zawiera ostrzeżenia

Od stycznia 2024 roku obowiązuje nowy wzór karty powołania do wojska w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Oprócz danych dotyczących terminu i miejsca stawiennictwa osoby powoływanej są tam również informacje o karach grożących za niezastosowanie się do wezwania.

Wzór karty powołania składa się z dwóch części: przeznaczonej dla osoby powoływanej i dla szefa wojskowego centrum rekrutacji. Dokument zawiera szczegółowe informacje o konsekwencjach prawnych oraz obowiązkach osoby otrzymującej wezwanie.

Karta precyzyjnie określa termin stawiennictwa, który jest liczony w dniach mobilizacji. Przykładowo zapis „drugiego dnia mobilizacji do godziny 12:00” oznacza, iż osoba powołana musi stawić się w drugim dniu liczonym od pierwszego dnia mobilizacji określonego na karcie.

Samorządy odpowiedzialne za informowanie obywateli

Nowe przepisy precyzują także zasady ogłaszania powszechnej mobilizacji. Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast, w porozumieniu z szefami wojskowych centrów rekrutacji, będą odpowiedzialni za przygotowanie planu rozplakatowania obwieszczeń na swoim terenie.

Plan określi liczbę plakatów oraz miejsca ich rozmieszczenia, aby informacje o mobilizacji dotarły do jak największej liczby mieszkańców. W obwieszczeniu znajdą się wszystkie istotne informacje, w tym wykaz osób zobowiązanych do stawienia się do służby, miejsca i terminy zgłoszenia się oraz konsekwencje grożące za zignorowanie wezwania.

Lokalne władze będą również odpowiedzialne za koordynację całego procesu doręczania kart powołania na swoim terenie. Muszą zapewnić odpowiednią liczbę kurierów oraz sprawny przepływ informacji między różnymi służbami zaangażowanymi w proces mobilizacji.