Ceny energii w UE — skąd bierze się problem?
Raport Forum Energii wyjaśnia, iż wysokie ceny energii w Unii Europejskiej wynikają z szeregu czynników: uzależnienia od importowanych paliw kopalnych, decyzji politycznych i rynkowych dotyczących inwestycji oraz struktury podatkowej i kosztów systemowych. W Polsce, choć ceny dla gospodarstw domowych pozostają stosunkowo niskie (m.in. dzięki mechanizmom osłonowym), energia dla przemysłu jest jedną z najdroższych w UE.
Na taką sytuację składają się m.in. przestarzałe technologie, duży udział węgla w miksie energetycznym, rosnące koszty emisji CO₂, niska elastyczność systemu elektroenergetycznego oraz zmonopolizowany rynek. Forum Energii podkreśla, iż brak długofalowego planowania i inwestycji w elastyczne źródła i magazyny energii ogranicza możliwości obniżania kosztów dla końcowych odbiorców.
Za co faktycznie płacą polskie gospodarstwa domowe?
Jak czytamy w raporcie, rachunek za energię elektryczną dla polskich gospodarstw domowych to nie tylko cena samej energii czynnej. W skład końcowego kosztu wchodzą także opłaty za dystrybucję i przesył, opłaty systemowe (mocowa, OZE, kogeneracyjna), podatki (VAT, akcyza) oraz inne koszty związane z funkcjonowaniem rynku.
Decyzje o kształcie tych opłat podejmowane są w dużej mierze na poziomie krajowym. Przykładem jest opłata mocowa, której celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw w szczytach zapotrzebowania. Dodatkowo, wpływy z systemu ETS czy podatków stanowią istotny składnik budżetu państwa, co utrudnia szybkie wprowadzanie zmian bez szerszej reformy finansów publicznych.
Jak można obniżyć ceny energii w Polsce?
Z raportu Forum Energii wynika jasno: nie ma prostych, szybkich rozwiązań. najważniejsze jest inteligentne zarządzanie całym systemem energetycznym. Inwestycje w OZE mogą obniżyć koszty wytwarzania energii, ale towarzyszyć im muszą działania poprawiające elastyczność systemu i jego efektywność.
Forum proponuje strategię opartą na trzech filarach:
- racjonalnym planowaniu inwestycji,
- społecznym kontrakcie energetycznym,
- spójnym zestawie działań krótko-, średnio- i długoterminowych.
Wśród najważniejszych rekomendacji znajdują się: reforma rynku mocy, rozwój tanich źródeł OZE (zwłaszcza farm wiatrowych), rozbudowa magazynów energii, wprowadzenie dynamicznych taryf dystrybucyjnych, obniżenie podatków oraz celowane wsparcie dla odbiorców wrażliwych (np. bon energetyczny finansowany z ETS).
Joanna Pandera, prezeska Forum Energii, podkreśla konieczność przywrócenia obliga giełdowego oraz stworzenia warunków do uczciwej konkurencji na rynku — m.in. przez ułatwienie dostępu do sieci dla prywatnych inwestorów i ograniczenie dominacji spółek Skarbu Państwa.
Niższe ceny energii wymagają spójnej polityki
Forum Energii w swoim raporcie podkreśla, iż skuteczne i trwałe obniżenie cen energii wymaga przede wszystkim spójnej i długofalowej polityki. Działania oparte wyłącznie na doraźnych interwencjach — takich jak mrożenie cen — nie rozwiążą problemu. Co więcej, mogą prowadzić do utrwalenia nieefektywności i niesprawiedliwego podziału kosztów.
Zamiast tego potrzebne są:
- skoordynowane inwestycje w infrastrukturę energetyczną,
- mądre regulacje rynku,
- przejrzysty system ochrony konsumentów,
- integracja polskiego rynku z rynkiem europejskim.
Tylko takie podejście pozwoli stworzyć stabilny, konkurencyjny rynek energii, który przyniesie realne korzyści odbiorcom i będzie wspierać transformację energetyczną.
Zobacz również:- Ceny energii w Europie najwyższe od 2023 roku. Średnio ponad 85 €/MWh
- Rekordy produkcji PV i najniższe od miesięcy ceny energii w Europie – maj 2025 zaskoczył rynek
- Minister Pełczyńska-Nałęcz: ceny energii powinny być zamrożone przez cały rok
Źródło: Forum Energii
