Czy wybory prezydenckie to sprawiedliwy wybór? Zasady ordynacji wyborczej

news.5v.pl 3 tygodni temu

Ordynacja wyborcza to zbiór przepisów określających sposób przeprowadzania wyborów. W Polsce czuwa nad nią Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) oraz Kodeks wyborczy, który reguluje szczegółowe zasady głosowania, takie jak:

tworzenie i działalność komitetów wyborczych
zgłaszanie kandydatów
finansowanie, prowadzenia oraz rozliczenie kampanii wyborczych
powoływanie i działalność komisji wyborczych bądź innych organów przeprowadzających lub nadzorujących wybory,
oraz sposobu przeliczania głosów na mandaty, co ma szczególne znaczenie w wyborach parlamentarnych.

Zmiany w ordynacji mogą wprowadzać posłowie poprzez nowelizacje ustaw, a każda korekta ma konsekwencje dla kształtu demokracji w kraju.

W przypadku wyborów prezydenckich w Polsce obowiązuje system większościowy – oznacza to, iż wygrywa kandydat, który zdobędzie ponad 50 proc. ważnych głosów.

ZOBACZ: Wybory prezydenckie 2025. Kto będzie mógł zagłosować?

Jeśli żaden z kandydatów nie osiągnie tego wyniku w pierwszej turze, odbywa się druga tura z udziałem dwóch kandydatów z najlepszymi wynikami.

Jak liczone są głosy i dlaczego to ma znaczenie?

System liczenia głosów ma ogromne znaczenie dla wyniku wyborów. W Polsce obowiązuje system większości absolutnej, co oznacza, iż prezydentem zostaje osoba, która zdobędzie ponad połowę ważnych głosów.

Jeśli w pierwszej turze żaden z kandydatów nie osiągnie tego wyniku, organizowana jest druga tura – dogrywka pomiędzy dwoma kandydatami z najlepszymi rezultatami. W drugiej turze zwycięża ten, kto uzyska większe poparcie.

ZOBACZ: Wybory prezydenckie 2025. Ile kart do głosowania dostaną Polacy?

Taki system bardzo wyraźnie wpływa na wynik wyborów. Zwłaszcza, jeżeli w pierwszej turze głosy wyborców są mocno rozproszone między kilku kandydatów. To w drugiej turze mogą decydować wyborcy, którzy w pierwszym głosowaniu poparli zupełnie innych kandydatów.

Ordynacja większościowa, obowiązująca w Polsce, ma swoje zalety i wady. Jej głównym atutem jest klarowność – prezydent musi zdobyć wyraźne poparcie społeczne, a druga tura pozwala wyborcom dokonać ostatecznego wyboru spośród dwóch najmocniejszych kandydatów.

Jak wygląda to w innych krajach?

System wyborczy różni się w zależności od kraju. W Stanach Zjednoczonych prezydent nie jest wybierany w wyborach powszechnych, ale przez kolegium elektorów. To oznacza, iż teoretycznie można wygrać wybory prezydenckie, uzyskując mniejszą liczbę głosów od rywala (jak miało to miejsce w 2016 roku).

Z kolei we Francji obowiązuje podobny system do polskiego, czyli wybory dwuturowe, ale z nieco innymi zasadami dotyczącymi kampanii i finansowania.

ZOBACZ: Co grozi za złamanie ciszy wyborczej? Wybory rządzą się surowymi regułami

Czy ordynacja wyborcza może się zmienić?

Zmiany w ordynacji wyborczej są możliwe, ale wymagają decyzji parlamentu. Pojawiały się już różne propozycje reformy systemu wyborczego w Polsce, w tym:

wprowadzenie głosowania preferencyjnego, gdzie wyborcy mogliby wskazywać więcej niż jednego kandydata w kolejności preferencji,
obniżenie progu zwycięstwa w pierwszej turze,
ułatwienia dla kandydatów niezależnych w zbieraniu podpisów poparcia.

Na razie jednak nie ma konkretnych planów dotyczących zmiany zasad wyborów prezydenckich. Te, które mają odbyć się w tym roku, będą przeprowadzone zgodnie z aktualnie obowiązującą ordynacją.