Coraz więcej ograniczeń dla farm PV. Rekordowe redysponowania i spór o rekompensaty

Czym jest redysponowanie?

Redysponowanie (ang. curtailment) to mechanizm bilansowania systemu elektroenergetycznego. Gdy produkcja energii przewyższa zapotrzebowanie, operator systemu ma prawo wydać polecenie ograniczenia generacji — również źródłom odnawialnym. W praktyce oznacza to odłączenie farm fotowoltaicznych od sieci w godzinach największego nasłonecznienia.

Według danych Forum Energii, tylko w pierwszych czterech miesiącach 2025 roku odcięto 392 GWh energii odnawialnej – niemal tyle, ile w całym 2023 roku.

Rzeczywistość – rosną straty, brak rekompensat

Choć teoretycznie właścicielom farm PV przysługuje rekompensata finansowa, w praktyce – jak twierdzi Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki (PSF) – do tej pory nie wypłacono żadnej. Powód? Długie procedury, brak automatyzacji i zapisy w umowach przyłączeniowych, które wykluczają gwarancje niezawodnych dostaw. A to, zgodnie z obowiązującym prawem, uniemożliwia uzyskanie odszkodowania.

– Wytwórcy nie mają realnego wpływu na warunki zawieranych umów. Są one narzucane z góry, a zapisy wykluczające odpowiedzialność operatora eliminują możliwość dochodzenia rekompensat – podkreśla Ewa Magiera, prezes PSF.

PSE: Rekompensaty są, ale procedury wymagają dopracowania

Polskie Sieci Elektroenergetyczne odpierają zarzuty. Rzecznik prasowy Maciej Wapiński zapewnia, iż rekompensaty są wypłacane, ale proces jest czasochłonny i zależny od poprawnych danych zarówno od właścicieli instalacji, jak i od lokalnych operatorów sieci dystrybucyjnych (OSD).

– W praktyce, pomimo zapisów umownych, redysponowania bilansowe nie wykluczają rekompensat. Rozpatrujemy je i wypłacamy systematycznie – tłumaczy rzecznik.

PSE przyznaje jednak, iż skala redysponowań wymusiła wdrożenie nowego narzędzia informatycznego. Od października 2024 roku dostępny jest portal do składania wniosków o rekompensaty, który ma przyspieszyć cały proces. Teraz, po finalizacji systemu także dla źródeł wiatrowych, obsługa roszczeń ma zostać znacząco przyspieszona.

Co ogranicza skalę problemu?

Eksperci Forum Energii wskazują, iż redysponowanie można by ograniczyć, gdyby:

• konwencjonalne elektrownie były bardziej elastyczne (miały niższe minima techniczne),
• system miał więcej magazynów energii,
• efektywnie wdrożono Demand Side Response (odpowiedź po stronie odbiorców).

Wnioski? System wymaga zmian

Obecna sytuacja unaocznia problem niedostosowania krajowego systemu energetycznego do rosnącej liczby źródeł OZE. Rosnące cięcia generacji i niepewność co do rekompensat mogą zniechęcać inwestorów, co w dłuższej perspektywie zagrozi celom klimatycznym Polski i UE.

Dla właścicieli farm PV najważniejsze teraz to:

• śledzenie zmian w przepisach i wzorach umów,
• dokumentowanie każdego ograniczenia,
• składanie wniosków o rekompensaty – choćby jeżeli procedura jest czasochłonna.

Transformacja energetyczna nie może opierać się na odłączaniu zielonych źródeł energii – potrzebne są realne inwestycje w magazyny, elastyczność systemu i uczciwe zasady rekompensat.

Źródło: Gram w zielone

#fotowoltaika #OZE #rekompensaty #redysponowanie #PSE #zielonaenergia