Pięć priorytetów IRENA na COP30: droga do potrojenia OZE i podwojenia efektywności
Na szczycie klimatycznym COP30 w Belém Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) przedstawiła pięć kluczowych obszarów, które mają przyspieszyć globalny postęp w kierunku potrojenia mocy OZE i podwojenia efektywności energetycznej do 2030 roku. Jak wynika z raportu IRENA „Delivering on the UAE Consensus”, osiągnięcie 11,2 TW zainstalowanej mocy odnawialnej do końca dekady wciąż jest możliwe, choć wymaga zdecydowanych działań w zakresie inwestycji, rozbudowy sieci, łańcuchów dostaw i rozwoju kompetencji.
Wdrażanie zobowiązań i rola NDC
Centralnym tematem COP30 była implementacja dotychczasowych zobowiązań klimatycznych. Uczestnicy podkreślali znaczenie narodowych wkładów (NDC) jako narzędzia napędzającego transformację. Coraz więcej państw integruje cele tzw. Konsensusu z Abu Zabi z krajowymi planami i stawia na rozwój OZE oraz technologii niskoemisyjnych.
Sieci i elastyczność – infrastruktura dla transformacji
W Belém szczególnie mocno wybrzmiała potrzeba rozbudowy i modernizacji sieci elektroenergetycznych. IRENA szacuje, iż do 2030 roku konieczne będą inwestycje na poziomie 791–912 mld USD rocznie w sieci i elastyczność systemu, z czego ok. 670 mld USD powinno trafić na same sieci. Sojusz Utilities for Net Zero Alliance (UNEZA) zadeklarował wspólną inwestycję 1 bln USD do 2030 roku w sieci, magazyny energii i nowe korytarze przesyłowe.
Finansowanie: luka globalna i wyzwania dla rynków rozwijających się
Pomimo rekordu inwestycji w transformację energetyczną – 2,4 bln USD w 2024 roku według raportu IRENA „Global Landscape of Energy Transition Finance 2025” – tempo wzrostu nakładów na OZE wyraźnie spowolniło (7,3% w 2024 r. wobec 32% rok wcześniej). Aż 90% środków trafia do państw rozwiniętych i Chin, pozostawiając rynki wschodzące daleko w tyle względem potrzeb dla ścieżki 1,5°C.
Łańcuchy dostaw i odporność sektora OZE
Coraz większą wagę przywiązuje się do odporności łańcuchów dostaw w sektorze odnawialnych źródeł energii – od surowców krytycznych po logistykę. Na COP30 UNEZA i Global Clean Power Alliance (GCPA) ogłosiły nową współpracę strategiczną na rzecz rozwiązywania globalnych wyzwań w tym obszarze.
Kompetencje i sprawiedliwa transformacja
Wyniki szczytu potwierdzają, iż rozwój kompetencji, ochrona socjalna i inkluzywne regulacje są fundamentem sprawiedliwej transformacji energetycznej. IRENA prowadzi działania wspierające rozwój kadr i analizuje wpływ transformacji na rynek pracy, by żaden region nie został w tyle.
„Rozwój kompetencji, ochrona socjalna i inkluzywne ramy polityczne to najważniejsze czynniki sprawiedliwej i równej transformacji energetycznej, która nikogo nie pozostawia w tyle.”
Podsumowanie
COP30 w Belém pokazał, iż globalna transformacja energetyczna wymaga nie tylko ambitnych deklaracji, ale przede wszystkim skutecznej realizacji, współpracy międzynarodowej i eliminacji barier inwestycyjnych. Szczególny nacisk położono na modernizację infrastruktury, wsparcie rynków wschodzących, odporność łańcuchów dostaw oraz rozwój kompetencji – wszystko w celu utrzymania celów Porozumienia Paryskiego w zasięgu.
Źródło: IRENA
