1 rok temu
Niepewność sytuacji gospodarczej, rosnące ceny energii i koszty pracownicze były barierami, które najbardziej utrudniały funkcjonowanie polskim firmom przez ostatnie 12 miesięcy. Niepewność sytuacji gospodarczej była wskazywana jako główna bariera prowadzenia działalności gospodarczej niemal przez cały rok, z wyjątkiem lipca.
W lipcu największą barierą okazały się rosnące ceny energii. Od początku roku na niepewność narzekało więcej niż 70% firm, a w ostatnim kwartale odsetek przekroczył 80%. Bariera ta jest uciążliwa dla firm bez względu na ich wielkość. Wszystkie branże narzekały na niepewność w podobnym stopniu, choć od sierpnia dokuczała ona przede wszystkim firmom produkcyjnym. Z jednej strony, już od momentu wybuchu pandemii COVID-19, niepewność wkroczyła do zbioru niesprzyjających, ale oswojonych elementów otoczenia biznesu i bywa określana jako „nowa normalność”. Z drugiej strony, wciąż jest najbardziej problematycznym elementem w tworzeniu strategii biznesowych. Przy niestabilności geopolitycznej długookresowe planowanie w firmach obarczone jest dużo większym ryzykiem, a to sprzyja utrwalaniu nadmiernie asekuracyjnych postaw wśród przedsiębiorców.
Znaczącą barierą prowadzenia biznesu są też rosnące ceny energii. W grudniu na dokuczliwość tej bariery wskazało aż 71% przedsiębiorców. Przez cały rok rosnące ceny energii utrudniały funkcjonowanie szczególnie energochłonnym firmom produkcyjnym. Ta uciążliwość częściej była wymieniana przez przedsiębiorców przemysłowych na pierwszym miejscu. W pozostałych branżach, z wyjątkiem lipca, jako pierwszą wśród utrudnień, wymieniano niepewność sytuacji gospodarczej. Na rosnące ceny energii, szczególnie pod koniec
roku, częściej skarżyły się duże firmy, natomiast najrzadziej – mikroprzedsiębiorstwa.
Wyraźnie problematyczną kwestią dla przedsiębiorców są również rosnące koszty pracownicze. W ostatnich dwunastu miesiącach poziom wskazań na tę barierę oscylował w okolicach 60%. Rosnące koszty pracownicze szczególnie często wchodziły do czołówki uciążliwych barier wymienianych przez przedsiębiorstwa TSL. Na koszty pracownicze nieco częściej narzekały małe i średnie firmy, w których prawdopodobnie koszt zatrudnienia pracowników jest istotną częścią kosztów prowadzenia działalności. Uciążliwość kosztów pracy może być pochodną presji płacowej panującej na polskim rynku. Przedsiębiorcy oferujący konkurencyjne wynagrodzenia otrzymują jednocześnie wyższe gwarancje utrzymania pracowników, zwłaszcza sprawdzonych fachowców. Wyraźny wzrost znaczenia rosnących kosztów pracowniczych jako bariery biznesu zanotowany pod koniec 2022 r. jest prawdopodobnie związany z planowaną na początek 2023 r. podwyżką płacy minimalnej.
W opinii przedsiębiorców, podczas roku zwiększyła się uciążliwość większości barier, co wiąże się z niestabilną sytuacją geopolityczną, spowolnieniem gospodarczym i rosnącą inflacją. Można zauważyć, iż doświadczenie pandemii, a w tej chwili wojny, nauczyło wiele firm: elastycznego zarządzania, korygowania strategii biznesowych, dywersyfikacji zasobów lub oszczędzania na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń. Są to jednak umiejętności taktyczne związane z doraźnym zarządzeniem przedsiębiorstwem. Rozwój i produktywność firm wymaga planów długookresowych, w których mieszczą się także plany inwestycyjne. Wojna potęguje ostrożność, co wraz ze zmaganiem się z niepewnością i rosnącymi kosztami funkcjonowania jest bardzo niekorzystne dla inwestycji. Firmy boją się inwestować, a brak inwestycji może okazać się zgubny dla gospodarki.
Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny
