Co to jest Rynek Mocy?

Czym jest Rynek Mocy?

Rynek Mocy to mechanizm wsparcia dla sektora energetycznego, którego celem jest zapewnienie stabilności dostaw energii elektrycznej w dłuższym horyzoncie czasowym. W Polsce funkcjonuje od 2021 roku jako dodatkowy element rynku energii, wprowadzony na mocy Ustawy o Rynku Mocy z 8 grudnia 2017 r. Jego zadaniem jest zapewnienie, iż w systemie elektroenergetycznym zawsze będzie wystarczająca ilość dostępnej mocy, szczególnie w okresach szczytowego zapotrzebowania.

W przeciwieństwie do klasycznego rynku energii elektrycznej, który koncentruje się na bieżących transakcjach kupna i sprzedaży energii, Rynek Mocy nagradza wytwórców i inne podmioty za gotowość do dostarczania mocy w razie potrzeby.

Jak działa Rynek Mocy?

Rynek Mocy działa w oparciu o aukcje mocy, w których jednostki wytwórcze i odbiorcy redukujący zużycie energii (tzw. DSR – Demand Side Response) oferują swoją gotowość do dostarczania mocy do systemu w zamian za wynagrodzenie. Proces ten przebiega w kilku etapach:

1. Organizacja aukcji mocy – operator systemu przesyłowego (PSE) określa zapotrzebowanie na moc na kolejne lata.
2. Przyjmowanie ofert – wytwórcy energii oraz podmioty oferujące redukcję poboru składają propozycje cenowe.
3. Rozstrzygnięcie aukcji – wygrywają te oferty, które mieszczą się w określonym limicie cenowym i zapewniają niezbędny poziom mocy.
4. Zawarcie kontraktów mocowych – zwycięzcy aukcji zobowiązują się do utrzymywania dostępnej mocy przez określony czas w zamian za wynagrodzenie.
5. Dostarczenie mocy – w okresach wysokiego zapotrzebowania uczestnicy rynku mocy muszą udostępnić zakontraktowaną moc, pod groźbą kar finansowych.

Dzięki temu mechanizmowi w systemie elektroenergetycznym utrzymywana jest odpowiednia rezerwa, co zmniejsza ryzyko blackoutów i stabilizuje dostawy energii.

Dlaczego wprowadzono Rynek Mocy?

Wprowadzenie Rynku Mocy w Polsce wynikało z kilku kluczowych wyzwań:

• Wzrost zużycia energii – rosnące zapotrzebowanie na energię wymagało zapewnienia odpowiednich rezerw mocy.
• Starzenie się infrastruktury energetycznej – wiele elektrowni węglowych zbliża się do końca swojego okresu eksploatacji, a nowe inwestycje wymagają stabilnych źródeł finansowania.
• Wzrost udziału OZE – odnawialne źródła energii, takie jak wiatr czy fotowoltaika, są zależne od warunków pogodowych i nie zawsze mogą dostarczyć energię w wymaganym momencie.
• Bezpieczeństwo dostaw – mechanizm rynku mocy pomaga zapewnić, iż w okresach szczytowego zapotrzebowania system elektroenergetyczny nie będzie zagrożony niedoborami mocy.

Kto bierze udział w Rynku Mocy?

Uczestnikami rynku mocy mogą być:

• Wytwórcy energii – zarówno elektrownie konwencjonalne (np. węglowe, gazowe), jak i odnawialne źródła energii, pod warunkiem spełnienia wymagań dotyczących dostępności mocy.
• Operatorzy systemu elektroenergetycznego – w Polsce rolę organizatora rynku mocy pełni Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE).
• Podmioty oferujące redukcję zapotrzebowania (DSR) – duzi odbiorcy energii, którzy są gotowi ograniczyć swoje zużycie w sytuacjach wysokiego zapotrzebowania.
• Dostawcy usług elastyczności – np. magazyny energii czy jednostki kogeneracyjne, które mogą stabilizować system.

Jakie są koszty Rynku Mocy?

Finansowanie rynku mocy odbywa się poprzez opłatę mocową, którą ponoszą odbiorcy końcowi energii elektrycznej. Opłata ta doliczana jest do rachunków za prąd i ma na celu pokrycie kosztów kontraktów mocowych.

Wysokość opłaty mocowej zmienia się w zależności od roku oraz grupy odbiorców. Wprowadzono również mechanizmy zachęcające do przenoszenia zużycia energii na godziny poza szczytem, co może obniżać wysokość opłaty.

Ważne linki: